www.wimjongman.nl
Het dilemma van Israël: Hamas nu afmaken of de gijzelaars thuisbrengen?
De oorlog is moeilijker te voeren door de twee concurrerende doelen, maar Israël zal er een moeten kiezen
28 februari 2025 door Yaakov Katz
Hamasmilitanten paraderen met pas vrijgelaten Israëlische gijzelaars (L tot R) Elia Cohen, Omer Shem Tov en Omer Wankert op het podium in Nuseirat in de centrale Gazastrook, als onderdeel van de zevende vrijlating van gijzelaars-gevangenen op 22 februari 2025. Nog eens drie Israëlische gijzelaars werden op 22 februari bevrijd door militanten van Hamas tijdens een ceremonie in centraal Gaza, nadat twee anderen waren vrijgelaten in het zuidelijke deel van het Palestijnse gebied. (Foto door Eyad BABA / AFP) (Foto door EYAD BABA/AFP via Getty Images)
Israël staat op een tweesprong en moet beslissingen nemen die niet alleen het lot van de gijzelaars in Gaza zullen bepalen, maar ook de toekomst van het Midden-Oosten. Op het spel staat de delicate balans tussen het veiligstellen van de terugkeer van Israëlische burgers en het handhaven van de veiligheid terwijl Hamas opnieuw opbouwt.
De video van Guy Gilboa-Dalal en Evyatar David, gijzelaars die zaterdag naar de vrijlating werden gebracht en vervolgens werden gefilmd terwijl ze hun vrienden naar huis zagen gaan terwijl zij achterbleven, was een hartverscheurende herinnering aan de tientallen die nog steeds op hun vrijheid wachten. De motieven van Hamas zijn strategisch. Door de gijzelaars vast te houden, hebben ze een krachtige verzekeringskaart tegen Israël in handen, door de gijzelaars te gebruiken om de IDF ervan te weerhouden de intensiteit van haar grondoffensief te hervatten.
Hamas vreest dat Israël de oorlog zal hervatten zodra alle gijzelaars zijn vrijgelaten, ook al zijn er garanties gegeven van het tegendeel. Deze strategische berekening gaat niet alleen over militaire tactieken; het gaat over het behouden van politieke relevantie en controle binnen Gaza, het projecteren van kracht naar hun achterban en het doen gelden van invloed op de bredere Palestijnse zaak.
In Israël is een meerderheid van het publiek sterk voorstander van voortzetting van de deal om de terugkeer van de gijzelaars zeker te stellen. Dit is een kwestie van nationale ethos, geworteld in een cultuur die mensenlevens waardeert en prioriteit geeft aan de veilige terugkeer van haar burgers. Maar terwijl de emotionele drijfveer van het publiek duidelijk is, is de strategische calculus gecompliceerder. De wekelijkse vrijlatingen van gijzelaars, gechoreografeerd door Hamas, illustreren duidelijk dat de groep nog lang niet verslagen is.
Ondertussen meldt het Zuidelijke Commando van de IDF dat Hamas actief zijn verdediging in Gaza herbouwt, raketlanceerders herbegraaft en explosieven plaatst in gebieden waarvan ze verwachten dat de IDF ze zou kunnen gebruiken als de gevechten hervatten. Israël kan dit niet toestaan en kan niet toestaan dat Hamas uitgroeit tot de dreiging die het was toen het 16 maanden geleden binnenviel. De aanval van 7 oktober was een brute herinnering aan de gevolgen van het onderschatten van een vijand. Israëls veiligheidsdoctrine moet rekening houden met de langetermijngevolgen van het toestaan van een hergroepering van Hamas.
De hamvraag is dus wat er eerst moet gebeuren - de gijzelaars thuisbrengen of Hamas confronteren? Dit is niet alleen een tactisch dilemma, maar ook een moreel. Hoe balanceert een land de noodzaak om haar burgers te redden met de strategische noodzaak om de veiligheid op lange termijn te garanderen?
Voor premier Benjamin Netanyahu is het dilemma evenzeer politiek als strategisch. Zijn regering moet twee belangrijke uitdagingen het hoofd bieden: het wetsontwerp van de IDF voor streng orthodoxen, dat in Jeruzalem tot protesten heeft geleid, en de voortzetting van de gijzelingsovereenkomst, waarmee minister van Financiën Bezalel Smotrich heeft gedreigd de coalitie ten val te zullen brengen.
Netanyahu zoekt een middenweg. Hij wil de eerste fase van de deal verlengen, die een geleidelijke ruil van gijzelaars voor Palestijnse gevangenen mogelijk maakt, en tegelijkertijd een militaire aanwezigheid handhaven in strategische delen van Gaza, zoals de Philadelphi-corridor langs de grens met Egypte. Deze aanpak vermijdt de volledige terugtrekking en einde-oorlog-verklaring die vereist is voor de tweede fase - voorwaarden die zijn coalitie niet kan aanvaarden. Deze strategie is echter niet zonder risico. Het hangt af van de veronderstelling dat Hamas zal blijven meewerken, wat een beetje een gok is. Om dit te bereiken is de steun van de VS nodig. De regering Trump heeft de terugkeer van de gijzelaars gesteund, maar heeft nog niet duidelijk gemaakt of ze de tweede fase zal eisen of de verlenging van de eerste zal steunen.
De politieke uitdagingen houden hier echter niet op. Netanyahu wordt ook geconfronteerd met een wetgevende impasse over het Charedi-wetsontwerp.
De streng orthodoxen eisen een algemene vrijstelling, maar dit stuit op verzet binnen zijn coalitie, waaronder leden van zijn eigen Likoedpartij. Als er in maart geen compromis wordt bereikt, zou het niet goedkeuren van de staatsbegroting - die de Charedim niet zullen steunen als er geen wetsontwerp is - vervroegde verkiezingen kunnen uitlokken, een scenario dat Netanyahu wil vermijden.
Deze politieke berekening bemoeilijkt Netanyahu's besluitvorming. Als hij anticipeert op de val van zijn coalitie vanwege het wetsontwerp, zou hij er de voorkeur aan kunnen geven om in te zetten op de meer populaire gijzelingsovereenkomst in plaats van op de controversiële militaire vrijstellingskwestie. Zo'n manoeuvre zou hem in staat stellen om zijn politieke merk te behouden en zichzelf af te schilderen als een leider die mensenlevens boven politiek opportunisme stelt.
In deze omgeving waar veel op het spel staat, is Netanyahu's keuze beladen. Aan de ene kant staan de levens in Gaza die gered moeten worden. Aan de andere kant staat zijn staat van dienst als iemand die vaak voorrang geeft aan politieke overleving. Of Israël een weg kan vinden die haar ethische verplichtingen verzoent met zijn strategische eisen, valt nog te bezien. Wat wel zeker is, is dat elke beslissing die nu wordt genomen generaties lang zal nazinderen. De inzet kan niet hoger zijn.