De noodzaak van tijdelijk militair bestuur in Gaza

Een voorlopig militair bestuur in het noorden van Gaza, gecoördineerd met internationale partners, kan de basis leggen voor bestuur op lange termijn, de greep van Hamas verminderen en stabiliteit creëren voor de toekomst van Gaza.

Door Kolonel (res.) Prof. Gabi Siboni 30 oktober 2024

De moord op Yahya Sinwar op 16 oktober 2024 markeerde een hoogtepunt in de campagne tegen het hogere commando van Hamas. Maar ondanks de symbolische betekenis, heeft de moord de situatie niet fundamenteel veranderd. Hamas blijft aanwezig in de straten van Gaza en werkt aan het herstel van zowel het bestuur als de militaire capaciteiten. Hamas is diep geworteld in de bevolking en heeft zoveel invloed dat de organisatie geen moeite heeft om jonge gewapende volgelingen te rekruteren. Elke toekomstige oplossing voor Gaza zal de volledige militaire en politieke vernietiging van Hamas vereisen. Zolang Hamas de militaire en politieke macht behoudt, blijft het problematisch om de controle over te dragen aan een lokale of externe entiteit (westers of regionaal): zo'n groep zou ofwel door Hamas worden geëlimineerd ofwel gedwongen worden om onder Hamas' controle te opereren. Er is geen middenweg.

Men kan zich afvragen waarom Hamas zich nog steeds kan heropbouwen ondanks voortdurende, effectieve IDF-operaties die gericht zijn op zijn leiderschap en militaire macht. Het antwoord is eenvoudig: Hamas controleert de distributie van humanitaire hulp in Gaza. Hamas neemt binnenkomende hulpvrachtwagens in beslag en leidt ze naar gebieden die onder haar controle staan. Ten eerste verkoopt Hamas een deel van de hulp tegen woekerprijzen aan de inwoners van Gaza om de kasreserves aan te vullen, die uitgeput zijn geraakt door acties van de IDF die gericht waren op hun financiën en de instroom van geld blokkeerden. Ten tweede gebruikt Hamas humanitaire hulp als een middel om nieuwe leden te werven, door hen en hun families een constante voedselvoorziening te beloven. Door deze acties geeft Hamas een duidelijke boodschap af aan de bevolking over hun intentie om aan de macht te blijven en geeft het aan dat samenwerking met de organisatie in het eigen belang is. De controle over de voedseldistributie verstevigt de heerschappij van Hamas over de bevolking en stelt Hamas in staat om haar gelederen aan te vullen. Deze realiteit verlengt de oorlog en belemmert het vermogen van Israël om haar oorlogsdoelen in Gaza te bereiken.

Om ervoor te zorgen dat de humanitaire hulp de bevolking van Gaza bereikt zonder inmenging van Hamas, is Israëlische controle over het gebied nodig, waarbij de bevolking het signaal krijgt dat het tijdperk van Hamas in Gaza voorbij is en er geen terugkeer mogelijk is. Deze aanpak kan de basis leggen voor een alternatieve regering door Hamas zowel militair, politiek als sociaal te ontmantelen. Het verwijderen van het bestuur van Hamas vereist dat de IDF direct toezicht houdt op de distributie van humanitaire hulp, wat in wezen neerkomt op het instellen van een tijdelijk militair bestuur in gebieden onder Israëlische veiligheidscontrole. Het is belangrijk om te verduidelijken dat de term “militair bestuur” hier beperkt en specifiek is voor Gaza.

Gaza is een dicht versterkt gebied, zowel boven als onder de grond, en het ontmantelen van de terreurinfrastructuur zal jaren duren, omdat de meeste huizen en openbare instellingen (scholen, moskeeën, ziekenhuizen, enz.) gebruikt zijn om munitie, wapens en raketten op te slaan of om schachten te verbergen die dienen als ingangen naar het uitgebreide netwerk van tunnels in de Gazastrook. Het ontmantelen van deze infrastructuur zal een langdurig proces zijn, waarbij Gaza een conflictgebied zal blijven. Volgens internationale normen moet Israël gedurende deze periode humanitaire basishulp bieden - voedsel, onderdak en medische diensten. Het Israëlische militaire bestuur zou echter beperkte verantwoordelijkheden hebben in vergelijking met het civiele bestuur in Judea en Samaria, aangezien het militaire bestuur tijdelijk zou zijn en slechts zou duren tot de militaire en civiele capaciteiten van Hamas volledig ontmanteld zijn. Zodra het gebied zich stabiliseert zonder Hamas, kan er een alternatief bestuur worden ingesteld terwijl de veiligheid in handen van de IDF blijft.

Maandenlang blokkeerde het defensie-establishment (het hogere commando van de IDF, COGAT, en de minister van Defensie) elke discussie over een tijdelijk militair bestuur, en creëerde het publieke onrust door overdreven kostenramingen bekend te maken. Door deze aanpak werd het publiek misleid en zag het militair bestuur als iets dat de IDF volledige civiele diensten in Gaza zou laten uitvoeren. Dit aandringen van het defensie-establishment verlengde de oorlog en dwong de IDF om herhaaldelijk terug te keren naar gebieden waar het de infrastructuur van Hamas al had ontmanteld, omdat Hamas erin slaagde om zich opnieuw te vestigen dankzij haar controle over humanitaire hulp, zoals hierboven beschreven.

Tijdelijk en gedeeltelijk militair bestuur in Gaza moet verschillende principes volgen. We stellen voor dat het begint in een veilig, dunbevolkt gebied, idealiter in het noorden van Gaza, waar nog ongeveer 200.000 inwoners en een paar duizend Hamas-operatoren zijn. De IDF blijft eraan werken om de resterende Hamas-troepen daar uit te schakelen. Bewoners in dit gebied zouden twee opties hebben: verhuizen naar humanitaire zones in Zuid-Gaza via de Netzarim corridor of verhuizen naar een door de IDF aangewezen humanitair gebied in Noord-Gaza. De IDF zou dit gebied beschermen tegen Hamas en toezicht houden op de distributie van humanitaire hulp via internationale organisaties, en alleen direct ingrijpen als dat nodig is.

Als dit model effectief blijkt, kan het worden uitgebreid naar andere gebieden, zoals Khan Yunis en Rafah, totdat de civiele situatie in Gaza stabiliseert. Ondertussen zou de veilige zone Mawasi het centrale punt blijven voor de distributie van hulp en zou de IDF doorgaan met operaties tegen Hamas.

Het verwijderen van Hamas uit de macht zou één van Israëls oorlogsdoelen bereiken en de deur openen naar een alternatief bestuur in Gaza, gebaseerd op een aantal sleutelprincipes: de IDF zou de enige gewapende macht in Gaza blijven; de openbare orde en de basispolitie zouden door lokale of buitenlandse strijdkrachten kunnen worden beheerd; en alle grensovergangen van Gaza, inclusief Rafah en de Philadelphi Corridor, zouden onder Israëlische controle staan, afhankelijk van onderhandelingen met Egypte.

De Coördinatie van Regeringsactiviteiten in de Gebieden (COGAT) is bereid voorlopig en gedeeltelijk militair gezag uit te oefenen zoals hierboven beschreven. Het operationele gebied in het noorden van Gaza zal onder IDF-commando staan, ondersteund door de professionele teams van COGAT, die de distributie van humanitaire hulp via internationale organisaties en mogelijk via lokale civiele kanalen zullen faciliteren. Militaire troepen in het gebied zullen deze humanitaire operaties beveiligen.

Het opzetten van een tijdelijk militair bestuur in Noord-Gaza, zelfs binnen een beperkt gebied, kan worden gecoördineerd met de Verenigde Staten om een langetermijnproces op gang te brengen voor het identificeren van bestuurselementen die in staat zijn Hamas te vervangen. Vertragingen bij het aanpakken van civiele behoeften verlengen het conflict en belemmeren de voltooiing van militaire doelstellingen, waaronder de voorwaarden die nodig zijn voor de terugkeer van de gijzelaars die door Hamas worden vastgehouden. Nu de leider van de groep, Yahya Sinwar, uitgeschakeld is, is er een cruciale kans ontstaan om de doelstellingen van de oorlog in het zuiden vastberaden te bereiken. Door te verhinderen dat Hamas de humanitaire hulp in handen krijgt, worden de middelen van Hamas afgesneden en wordt aan de bevolking van Gaza duidelijk gemaakt dat het Hamas-tijdperk voorbij is. Dit zal uiteindelijk ten goede komen aan de inwoners van Gaza en hen bevrijden van de onderdrukkende heerschappij van Hamas.

JISS Policy Papers worden gepubliceerd dankzij de vrijgevigheid van de Greg Rosshandler Family.

Foto: IMAGO / CTK Foto / Pavel Nemecek

Bron: The Need for Temporary Military Rule in Gaza - JISS