www.wimjongman.nl
KRUITVAT: HOE MODERNE OMSTANDIGHEDEN DE SAMENLEVING KLAARSTOMEN OM HET BEESTENSYSTEEM TE OMARMEN, RECHT ONDER DE NEUS VAN EEN SLAPENDE KERK...ARTIKEL 12, de strategieën die de samenleving vormgeven
1 februari 2024 door SkyWatch Editor
Manipulatiemethoden zijn niet noodzakelijk willekeurig en ongecoördineerd; ze worden in het geheim in elkaar gepuzzeld door kwade invloeden voor een grotere impact op het denken, de toestand of het welzijn van de samenleving...
Inleiding - Deel 1 - Deel 2 - Deel 3 - Deel 4 - Deel 5 - Deel 6 - Deel 7 - Deel 8 - Deel 9 - Deel 10
Deel 11 - Deel 12
De Manipulatiemethoden benoemen
Er zijn veel manieren waarop mensen anderen proberen te controleren. Het is gemakkelijk om onbewust door hen beïnvloed te worden - of het nu uit opzettelijke of onopzettelijke onwetendheid is. Deze methoden van manipulatie zijn niet noodzakelijkerwijs willekeurig en ongecoördineerd; in feite worden ze in veel gevallen stiekem in elkaar gepuzzeld door kwade invloeden of de machten die er zijn (of beide) voor een grotere invloed op het denken, de toestand of het welzijn van de samenleving.
Zoals we al zeiden, blijven veel manipulatietactieken onopgemerkt. Dit is overigens niet altijd een weerspiegeling van de intelligentie van het publiek, want de vakmensen achter het bedrog zijn inderdaad slim; vaak zijn het hoogopgeleide intellectuelen die manipulatieve concepten in de publieke sfeer brengen. Maar als we deze strategieën voor het vormen van de gedachten en het gedrag van het publiek eenmaal hebben geïdentificeerd en uitgelegd - veel van deze strategieën zijn formules die al heel lang worden gebruikt in reclame en marketing - dan zijn ze gemakkelijk te herkennen als rode draden die door de mainstream communicatie van de maatschappij lopen. Met dit in gedachten en onder de noemer "kennis is macht" presenteren we deze methoden van manipulatie hier bij naam. Het is tijd om ze te noemen wat ze zijn en te laten zien hoe ze worden gebruikt om de mentaliteit van onze cultuur te vormen.
De tactieken
Conditionering
De Russische psycholoog Ivan Pavlov, die velen nog kennen van de psychologieles op de middelbare school, trainde zijn honden om op commando te watertanden door het geluid van een stemvork te associëren met hun voedsel.[i] In essentie bewees zijn ervaring dat, door de stimulus (de toon) toe te passen, de geconditioneerde reactie (watertanden) een voorspelbare reactie wordt.[ii] We zien dit stimulus-respons concept op talloze gebieden in ons dagelijks leven, waaronder marketing, verkoop en zelfs onderwijs. Heb je bijvoorbeeld ooit gedacht dat je geen trek had... totdat je een restaurant binnenliep en de geur van kokend eten rook? De geur in een bloemenwinkel of een parfumspray zou toch zeker niet dezelfde reactie opwekken - ondanks het feit dat die ook de reukzin stimuleren. Of heb je ooit gemerkt dat je, na een stressvolle dag op je werk waar de telefoon vaak overgaat, ineenkrimpt als je thuiskomt en je mobiele telefoon gaat over? Een ander voorbeeld is een reclame voor een energiedrankje waarin een mooie, gebruinde, schaars geklede vrouw wordt afgebeeld. Jongens willen met haar uitgaan en meisjes willen haar zijn. Natuurlijk is de advertentie zo ontworpen dat beide geslachten zich een beetje dichter bij dit doel voelen, zolang ze maar van dit specifieke energiedrankje genieten. De lijst gaat maar door. Hoewel dit eenvoudige voorbeelden zijn, is de waarheid dat conditionering zich afspeelt op de achtergrond van het landschap van de maatschappij en als we ons ervan bewust zijn en kijken, kunnen we het overal zien.
Vormgeven
Het concept van vorming is eenvoudig en kan zowel ten goede als ten kwade gebruikt worden. Over het algemeen is het het langzaam overhalen van een individu of groep van het ene type gedrag of houding naar het andere. Om het academischer te zeggen, het is wanneer "opeenvolgende benaderingen van het gewenste gedrag worden versterkt."[iii] Bijvoorbeeld, een tiener protesteert tegen de vraag om het hele huis schoon te maken op een zaterdag. Dus ouders kunnen klein beginnen en een beloning uitloven, zodat de tiener later de vrienden kan bezoeken - nadat hij ervoor heeft gezorgd dat de keuken schoon is of de woonkamer gestofzuigd. Naarmate de tiener meer gewend raakt aan het doen van klusjes en leert om deze grondiger en met een betere houding uit te voeren, kunnen de ouders nieuwe verantwoordelijkheden aan de lijst toevoegen. Uiteindelijk zal de tiener (terecht) het belang inzien van een opgeruimd huis, wat hem of haar goed van pas zal komen als onafhankelijke volwassene. Als we daarentegen bestuderen hoe ver de kerk van vandaag is afgedreven van het leiderschap van vrome, biddende, theologisch geëngageerde heiligen van generaties in het verleden, zien we dat een steeds meer lusteloze houding, versterkt door de gemakken en de vrije tijd van het wereldse aanbod, het is zeker niet ver gezocht om te zien dat ons Lichaam van gelovigen op een negatieve manier is hervormd. En niet alleen in de kerk, maar in onze hele samenleving zien we de resultaten van de vorming die generaties lang heeft plaatsgevonden.
Selectieve blootstelling/toelating
Iets meer dan een jaar geleden stopte ik (Allie Anderson, samen met een reisgenoot) bij een plaatselijke boekhandel in een stadje waar we doorheen reisden. Het viel ons op dat de bumperstickers op auto's, politieke borden in de tuin en berichten in lokale bedrijven allemaal een anti-conservatief tintje leken te hebben. Dat is nog zacht uitgedrukt, want sommige uitspraken die we zagen waren zelfs lichtelijk vijandig geformuleerd. Toen we de stad uitreden, zei mijn reisgenoot dat de winkel die we hadden bezocht alleen maar boeken over de liberale agenda had uitgestald. Er leek een gebrek aan evenwicht te zijn in de presentatie van media in die stad.
Natuurlijk.
Een van de eenvoudigste manieren waarop groepen mensen worden klaargestoomd om een bepaald standpunt te omarmen, is door selectieve blootstelling. Als de massa niet beide kanten van een kwestie hoort, wordt degene die regelmatig wordt aangevoerd vertrouwd. Na verloop van tijd worden de zintuigen warm gemaakt voor dit standpunt en een groot percentage van de mensen heeft de neiging om zich te verzetten tegen alles wat dit standpunt in twijfel trekt. Het is geen geheim dat mensen bang zijn voor wat ze niet weten, bang zijn voor verandering en gesloten zijn voor alles wat in strijd is met de bouwstenen van hun comfortzone. Zo kan de vorm van hun fundament gemanipuleerd worden door hun nabijheid te vullen met alleen een bepaalde agenda. Wanneer de kernovertuigingen van de kerk het etiket "haatzaaien" opgeplakt krijgen (waarover later meer), dan beginnen ze te verdwijnen uit de publieke opinie, omdat ze niet langer geaccepteerd worden als politiek correct. Bovendien wordt het kleine beetje Schrift dat het publiek te horen en te zien krijgt uit zijn verband gerukt en in een negatief daglicht geplaatst of voorgesteld als archaïsch, ouderwets en achterhaald. Zo wordt de gemeenschap ontdaan van alle goddelijke boodschappen omwille van de politieke correctheid en wordt het christendom in het algemeen uit de publieke belangstelling verwijderd. Op dat moment wordt het herbevestigen van Bijbelse waarden eerder als bedreigend dan als fundamenteel gezien.
Natuurlijk zijn er momenten waarop selectieve blootstelling gepast is. Een vierjarige hoeft bijvoorbeeld niet te weten waar de sleutels van de wapenkluis zijn of hoe je die openmaakt. Het achterwege laten van deze informatie is zowel verwacht als verantwoord, totdat het kind het juiste niveau van volwassenheid heeft ontwikkeld. We zeggen dus op geen enkele manier dat elk minuscuul feit altijd aan elk individu moet worden gegeven. Ons punt is dat we, als we kijken aan welke soorten onderwerpen, propaganda en zelfs nieuwsberichten de massa wordt blootgesteld, een piek kunnen zien in de promotie van bepaalde agenda's en een afname in de promotie van andere. We zien dit bijvoorbeeld gebeuren als het trendy wordt om een bepaalde politicus of beroemdheid te haten. Vanaf dat moment wordt elke verkeerde beweging van het doelwit overgepubliceerd, terwijl zijn of haar goede daden worden genegeerd. Dergelijke tactieken in het domein van de publieke media hebben een extreme vormende kracht in onze samenleving.
Deur-in-het-gezicht/voet-tussen-de-deur
Deze twee manipulatietactieken lijken op elkaar, maar hebben elk bepaalde elementen die in een andere volgorde voorkomen. Bij het bestuderen van zowel groeps- als individuele conformiteit/compliance in de school voor sociale psychologie, zien we deze technieken dagelijks opduiken in de wereld om de meerderheid te beïnvloeden. Bovendien zien we bijna overal hints van deze benaderingen, als we ze eenmaal hebben leren herkennen. Wanneer ze succesvol worden uitgevoerd, leveren ze vaak de gewenste resultaten op: De massa accepteert een concept dat ze eerder verwierpen, of ze gaan iets dat eerst ongebruikelijk leek als gewoon beschouwen.
De "voet-tussen-de-deur techniek" houdt in dat een idee of verzoek op kleine schaal wordt geïntroduceerd om onmiddellijke afwijzing te voorkomen, en van daaruit wordt verder gebouwd. In 1966 werd bijvoorbeeld aan een aantal mensen gevraagd om een petitie voor veilig rijden te ondertekenen. Velen stemden toe, omdat het slechts een eenvoudige handtekening was om aan te geven dat ze een goed doel steunden. Twee weken later werden de leden van deze groep, samen met anderen, gevraagd om "een groot, lelijk bord" in hun tuin te plaatsen met de instructie aan de weggebruikers om voorzichtig te rijden.[iv] De meerderheid van de ondertekenaars van de petitie stemde toe om het bord ook te plaatsen, maar de meesten die niet betrokken waren geweest bij het petitiegedeelte van het sociale experiment weigerden het bord te plaatsen. Door klein te beginnen - alleen een "voet tussen de deur", een handtekening, maar een verklaring waarmee de ondertekenaar zich persoonlijk kon verbinden en die hij zich twee weken lang kon herinneren voordat de lat hoger werd gelegd - werden mensen meer opengesteld voor deelname aan de veilig rijden zaak op een ander niveau.[v]
In de hedendaagse media zien we deze strategie regelmatig gebruikt worden. Wanneer het op een collectief niveau wordt uitgevoerd, wordt de "steun" afgemeten aan ons gebrek aan protest. Dit kan gedaan worden door iets dat mogelijk controversieel is kortstondig op te nemen in de achtergrond van een lied, boek of film, of het kan opduiken in andere gebieden van de cultuur in kleine, geïsoleerde en schijnbaar onschuldige stappen. Als de controversiële kwestie eenmaal algemeen geaccepteerd is als onderdeel van de achtergrond, wordt het langzaam naar de voorgrond gebracht en op een meer openlijke manier gepresenteerd. Op dit punt worden eventuele protesten beantwoord met de herinnering dat de kwestie "al heel lang speelt". Omdat het waarschijnlijk over een periode van jaren is geconditioneerd, zullen degenen die zich een tijd zonder protest herinneren waarschijnlijk verwijzen naar een ver verleden, waardoor het protest nu ouderwets en onaangepast lijkt. Degenen die succesvol geconditioneerd zijn om het element te omarmen zullen hun standpunt vaak ondersteunen met zinnen als "dit is [vul huidig jaar in]" of "zet je er overheen".
Om een voorbeeld te noemen: in de zwart-wit film What Ever Happened to Baby Jane? uit 1962 met Bette Davis en Joan Crawford, is het personage van Davis razend jaloers op dat van Crawford. Uit frustratie spreekt eerstgenoemde de woorden "you miserable-" uit, waarna ze een lipbeweging maakt om een scheldwoord te vormen (dat rijmt op "witch") dat niet kan worden gehoord vanwege het tijdige geluid van een zoemer op de achtergrond (een deel van het plot van de film).[vi] Voor het publiek lijkt het alsof Davis' personage de hele zin uitspreekt. Dergelijk taalgebruik was nog niet geaccepteerd in de filmwereld toen de film werd uitgebracht, maar toch vond de godslastering plaats met verminderde impact op het publiek omdat het werd gecommuniceerd zonder te worden gehoord. Het op deze manier binnensmokkelen van scheldwoorden was de enige strategie die veel filmmakers in die tijd durfden te gebruiken. Toen bioscoopbezoekers echter meer gewend raakten aan vulgariteit via dit soort blootstelling, kregen acteurs toestemming om dergelijke woorden en zinnen ongecensureerd hardop uit te spreken. Nu horen we godslastering in films en televisieprogramma's, op covers van tijdschriften en zelfs in merknamen en logo's op productverpakkingen, T-shirts, bumperstickers en meer. Schuttingtaal is tegenwoordig gewoon overal en dat komt omdat het publiek tientallen jaren geleden langzaam werd voorbereid om het te accepteren. Hetzelfde soort conditionering is te zien bij zaken als naaktheid, seksuele inhoud, geweld, seksualisering van minderjarigen, devaluatie van menselijk leven, ongeoorloofde onderwerpen en politieke agenda's. Absoluut is er geen twijfel mogelijk.
Het lijdt geen twijfel dat degenen die een anti-christelijke agenda willen bevorderen deze tactiek zouden gebruiken, en ook hebben gebruikt, door te suggereren dat christenen incompetent, oneerlijk, op geld belust, hypocriet, oppervlakkig, egoïstisch, veroordelend, enzovoort zijn. En naarmate deze concepten acceptabel worden (met elk bewijs weggelaten door selectieve blootstelling), nemen de beschuldigingen toe tot een grotere aanklacht tegen de morele vezels van christenen. En elke keer dat de naam van een gelovige - of een geloof - door de modder van de media wordt gehaald, wordt het concept verder versterkt.
Nog geniepiger dan de "voet tussen de deur" techniek van conditionering wordt "deur-in-het-gezicht" genoemd, omdat het uit de tegenovergestelde richting komt en meestal onverwacht is. Deze methode geeft ons het valse gevoel van veiligheid dat we krijgen als we geloven dat we een situatie hebben overwonnen, terwijl we in werkelijkheid zijn misleid door onze waakzaamheid te laten verslappen. Het proces is eenvoudig: Een echt verzoek wordt verborgen achter een verzoek dat zal worden afgewezen. De manier waarop dit gebeurt is eenvoudig, zoals in het volgende voorbeeld:
Betty wil Jane's gloednieuwe, leren schoenen met hoge hakken lenen. Ze weet dat Jane ongeveer $100 heeft uitgegeven aan deze aanvulling op haar garderobe en is er zeker van dat ze nee zal zeggen tegen dit verzoek, omdat ze in het verleden spullen heeft beschadigd die Jane haar heeft geleend. Ze gaat met Jane praten, maar in plaats van om de schoenen te vragen, herinnert ze zich een dure handtas die Jane bijna $300 kostte. In plaats van te vragen of ze de hakken mag lenen, vraagt ze of ze de handtas mag gebruiken. Zoals verwacht weigert Jane. Gekwetst, of misschien teleurgesteld, vertrekt Betty. De volgende dag komt ze terug om Jane te vragen of ze de schoenen mag lenen. Jane voelt zich rot omdat ze Betty's eerste verzoek heeft afgewezen en geeft toe. De schoenen hebben immers een lagere vervangingswaarde dan de handtas en ze heeft Betty onlangs al een keer afgewezen. Jane's geweten krijgt een opkikker (nadat ze zich schuldig voelde omdat ze haar vriendin de hakken niet had geleend) en Betty vertrekt met precies datgene wat ze oorspronkelijk wilde hebben. "Het succes van de deur-in-de-gezicht techniek is waarschijnlijk te danken aan onze neiging tot wederzijdse wederkerigheid, het doen van wederzijdse concessies," legt psycholoog en auteur Richard Griggs uit. "De persoon die de verzoeken doet, lijkt een concessie te hebben gedaan door over te stappen op het veel kleinere verzoek [de persoon die gemanipuleerd wordt, voelt zich verplicht om ook een concessie te doen]."[vii] In dit geval zijn zowel Betty als Jane blij, maar Jane heeft geen idee dat ze bespeeld is.
Misschien komt dit scenario je meer bekend voor: je tienerdochter wil zaterdag met haar vriendinnen gaan winkelen in het winkelcentrum en ze wil dat je haar honderd dollar geeft om uit te geven als ze daar is. In plaats daarvan vraagt ze of ze een nachtje weg mag met haar vrienden - een uitstapje dat vierhonderd dollar gaat kosten. Als je daar om wat voor reden dan ook nee tegen zegt, antwoordt ze: "Oké...papa-" [voeg hier oogknippend in] "-dan mag ik...?".
Je ziet waar dit heen gaat; ouders trappen elke dag in deze strategie!
Hoewel het plan ongegeneerd manipulatief en controlerend lijkt, is het gebruik ervan in de maatschappij niet controversiëler dan het verkooppraatje dat wordt gebruikt om de laatste nieuwe auto van de Ford-markt te halen of het laatste olieverfschilderij aan de hoogste bieder in een veilinghuis te verkopen. En net als de voet-tussen-de-deur-methode kan de zustertechniek, deur-in-de-gezicht, worden toegepast op het publiek (en dat gebeurt ook vaak) om een culturele verandering in onze houding teweeg te brengen.
Mensen die het eerste idee voorgeschoteld krijgen, hebben de tijd om het te weerleggen en vast te stellen waarom het niet praktisch is. Ondertussen worden ze, in hun streven om "de deur dicht te slaan", ook verplicht om na te denken over het grotere plaatje dat hen wordt voorgeschoteld, al is het maar even om na te denken over hoe het voorgestelde idee hypothetisch zou kunnen werken. Puzzel je dit nog steeds in elkaar?
In het voorbeeld van Betty die Jane's handtas van driehonderd dollar leent, moest Jane eerst het "wat als" idee hebben dat ze hem aan Betty zou kunnen lenen, voordat ze de redenen kon bedenken waarom ze dat uiteindelijk niet zou doen. Alleen al het bezoeken van de mogelijkheid prentte het in haar geheugen in als een idee dat, zelfs onbewust, overwogen bleef worden. Herhaaldelijke gesprekken met Betty spelen zich af in Jane's hoofd terwijl haar vastberadenheid sterker wordt; ze bereidt zich voor op een toekomstige confrontatie over de kwestie, mochten er harde gevoelens zijn. Elke keer als ze haar handtas in haar kast ziet hangen, herinnert ze zichzelf eraan hoe ze zich voelt over het antwoord dat ze Betty gaf - of het nu spijt of opluchting is. Hoe meer Jane's onderbewuste gedachten en hypothetische scenario-"herinneringen" in haar achterhoofd stollen, hoe meer haar cognitieve, bewuste geest het idee dat het zou kunnen gebeuren opnieuw bekijkt en accepteert. Nadat ze talloze mogelijke scenario's in haar hoofd heeft afgespeeld, is Jane opgelucht als Betty terugkomt en alleen om haar schoenen vraagt.
Dus wanneer deze strategie wordt gebruikt voor grote groepen of zelfs hele bevolkingsgroepen, begint het met iets groots, onredelijks, misschien zelfs schurend. Kijk bijvoorbeeld eens naar de over-the-top manier van ongeoorloofd wreed gedrag van degenen die de Bijbel volgen (en verdraaien) in The Handmaid's Tale (meer hierover in een volgend artikel). De serie introduceert concepten van extreem, ritueel, seksueel misbruik dat wordt gepleegd door deze individuen, maar omdat het wordt gedaan op het gebied van entertainment, wordt de "beschuldiging" teruggebracht tot een hypothetisch voor de geest van de kijker om te verwerken en te overdenken. Het resultaat is het ontstaan van een polarisatie tussen christenen en niet-christenen. Er wordt een scenario gesuggereerd, maar onder het mom van een premisse die zo schandalig is dat mensen het niet eens hoeven te weigeren; het is tenslotte complete fictie. Toch is het idee vervolgens een reeks hypothetische vragen die in het achterhoofd van mensen wordt geplant en zelfs diep in hun onderbewustzijn wordt gezaaid, waarbij schijnbaar onrealistische maar ernstige vragen worden gesteld als "Christenen: Wat als het ooit 'wij' of 'zij' is"? Terwijl de hersenen spelen met alle richtingen waarin een fictief scenario zoals dat in The Handmaid's Tale zou kunnen gaan, beginnen mensen ook in de echte wereld anders naar christenen te kijken: Alles wat de kerk doet dat er niet goed uitziet, wordt met argwaan bekeken, degenen die beweren het evangelie te geloven en te volgen maar hypocrieten blijken te zijn, versterken deze argwaan, ooit gerespecteerde bijbelse principes worden opnieuw bestempeld als "haatzaaien" en in het algemeen begint het publiek de kerk meer als een bedreiging te zien dan als een kracht ten goede in de wereld.
VOLGENDE: Creëer een probleem...Presenteer de oplossing
Eindnoten
[i] Griggs, Richard A., Psychology: A Concise Introduction: Fifth Edition (New York: Worth Publishers, 2017), 152.
[ii] Ibid., 152.
[iii] Ibid., 319.
[iv] Ibid., 378.
[v] Ibid., 378.
[vi] Robert Aldrich, director, What Ever Happened to Baby Jane? (The Associates & Aldrich Company; 1962).
[vii] Griggs, Richard A., Psychology: A Concise Introduction: Fifth Edition (New York: Worth Publishers, 2017), 379.