Een heilig liefdesverhaal

Door: Rabbijn Elie Mischel 27 April 2024

Hooglied, gelezen op de feestdag Pesach, is geschreven als een liefdesverhaal tussen een vrouw en haar geliefde. Het beschrijft een romantische relatie, waarbij vaak zeer sensuele taal wordt gebruikt. Op het eerste gezicht lijkt het alsof zo'n boek geen plaats heeft tussen de andere boeken van de Bijbel. De Bijbel is heilig, de liefde tussen man en vrouw is aards en alledaags. De taal van het boek portretteert een gepassioneerde en intense liefde, die niet op zijn plaats lijkt in een religieuze tekst.

Sommige vertalingen geven er zelfs de voorkeur aan om Hooglied niet letterlijk te vertalen, maar de eenvoudige betekenis van de tekst te negeren en in plaats daarvan een allegorische interpretatie te geven. Omdat de letterlijke taal van de tekst te fysiek is, geven ze hun lezers alleen de "diepere" betekenis van de woorden van Koning Salomo.

Dit roept natuurlijk de vraag op waarom Hooglied überhaupt als liefdesverhaal is geschreven.

De vraag wordt nog sterker als je de woorden van de grote Talmoedische wijsgeer Rabbi Akiva in overweging neemt, die zei:

"Het hele universum is de dag onwaardig dat het Hooglied aan Israël werd gegeven, want alle Geschriften zijn heilig, maar het Hooglied is het Heilige der Heiligen. " (Misjna Jadayiem 3:5)

Klinkt dit liefdesverhaal echt als het "Heilige der Heiligen? Is de hele wereld hiervoor geschapen?

We zullen deze vragen beantwoorden met een andere vraag, een vraag gesteld door Rabbi Chanoch Henoch van Alexander, een student van de Hassidische Rabbi Menachem Mendel van Kotzk (1787-1859). De seder is een speciale maaltijd die op Pesachavond wordt gegeten. Tijdens deze maaltijd wordt de Exodus uit Egpyt besproken in vraag-en-antwoord formaat, te beginnen met vier specifieke vragen. Toch beginnen we de seder niet meteen met deze vier vragen. Als het doel van de seder is om de Exodus te bespreken en deze vragen te stellen, waarom doen we dan eerst een paar andere dingen?

Om deze vraag te beantwoorden, stellen we ons het volgende scenario voor. Een stel heeft al een tijdje verkering en het gaat goed. Ze zitten op een romantisch plekje als de man diep ademhaalt en tegen de vrouw zegt: "Ik hou van je - wil je met me trouwen?" Ervan uitgaande dat deze jongedame hetzelfde voelt als hij, hoe moet ze dan op dit moment reageren? Moet ze duiken in: "Maar hoe gaan we onszelf onderhouden?" of "Wat zullen onze families denken?". Dit zijn geen slechte vragen, het zijn belangrijke vragen! Maar het is een feit dat deze vragen niet echt op dat moment thuishoren. Want het is een vormend moment, een heilig moment en een moment dat alle vragen overstijgt.

Pesach, toen God onze voorouders uit Egypte haalde, was een vormend moment; het was de verbintenis van ons hele volk met God. Het verhaal van Pesach is iets dat het intellect te boven gaat. Het is een herbeleving van dat moment van verloving, dat moment dat elk koppel zich de rest van hun leven zal herinneren. Eerst en vooral gaat Pesach over die buitengewone, rauwe en krachtige momenten die wij, ieder van ons volk, op dat moment met God deelden.

We beginnen de seder niet met de vier vragen omdat niet alles open staat voor vragen. Pas nadat we gesproken hebben over de unieke nauwe en liefdevolle relatie die wij als volk met God hebben, kunnen we vragen gaan stellen. Als we meteen met vragen zouden beginnen, zouden we iets heel dieps missen, iets zo wezenlijks. Want een relatie, een relatie van echte liefde die dieper gaat dan het verstand, begint niet met logische vragen.

Dit is wat koning Salomo beschreef in Hooglied, en dit is wat het boek zo ongewoon en zo spectaculair maakt. Hooglied gaat over de liefde tussen God en Zijn volk. Het gaat over die momenten die vóór de vragen komen! Hooglied gaat niet over religie; het gaat over God zelf!

Ik geloof dat dit de reden is waarom Hooglied als "Heilig der Heiligen" wordt beschouwd. Religie is heilig, het vieren van de sabbat is heilig en de tempel is heilig. Maar er is iets dat verder gaat dan heilig, en dat is onze relatie met God zelf. Dit is ook de reden waarom Hooglied op Pesach wordt gelezen, omdat op Pesach het liefdesverhaal tussen God en zijn volk begon.

[Toevoeging editor: Voor ons is Hooglied het verhaal van de relatie tussen Yeshua en zijn bruid de Gemeente, die verlangt om opgenomen te worden, als dan de bruiloft zal worden gevierd.]

Rabbijn Elie Mischel is de directeur Onderwijs bij Israel365. Voordat hij Aliyah maakte in 2021, was hij de rabbijn van Congregation Suburban Torah in Livingston, NJ. Hij werkte ook enkele jaren als bedrijfsjurist bij Day Pitney, LLP. Rabbijn Mischel ontving zijn rabbinale wijding van het Yeshiva University's Rabbi Isaac Elchanan Theological Seminary. Rabbijn Mischel heeft ook een J.D. van de Cardozo School of Law en een M.A. in Moderne Joodse Geschiedenis van de Bernard Revel Graduate School of Jewish Studies. Hij is ook redacteur van HaMizrachi Magazine.

Bron: A Sacred Love Story – The Israel Bible