Sorry, maar er is geen tweestatenoplossing

Doen alsof er een deal kan worden gesloten met het Palestijnse leiderschap opent alleen maar de deur naar nog een 7 oktober. Israëliërs laten zich niet voor de gek houden.

Door GADI TAUB

13 FEBRUARI 2024

Ik neem het geen enkele zionist of bondgenoot van Israël kwalijk dat hij de tweestatenoplossing heeft omarmd, zoals ik dat jarenlang heb gedaan. Geen enkel ander vredesplan kon eigenbelang en verheven principes zo naadloos met elkaar verzoenen. Geen enkel ander plan kon een betere manier bieden om de tegenstrijdigheden te overstijgen die de realiteit aan de Israëli's oplegde, door niet minder dan een zionistisch pleidooi te houden voor een Palestijnse staat. Veel krachtiger dan alleen maar een oplossing voor een probleem, was het idee van twee staten voor velen van ons een onweerstaanbare vorm van verleiding - een belofte dat afscheiding Israël heel zou kunnen maken.

De verleiding kwam voort uit onze zionistische kernovertuigingen. Onze eigen Onafhankelijkheidsverklaring zegt: "Het is het natuurlijke recht van het Joodse volk om, net als alle andere volkeren, meester te zijn over haar eigen lot, in een eigen soevereine staat." Opdeling zou dat standpunt intern coherent maken, door ons eigen recht te bekrachtigen door voor het hunne te vechten. Het zou ook liberalisme en nationalisme met elkaar verzoenen. De bezetting bedreigt immers beide, omdat ze niet alleen de mensenrechten van de Palestijnen schendt, maar ook de Joodse meerderheid in gevaar brengt. Verdeling zou beide problemen in één klap oplossen.

De tweestatenoplossing was natuurlijk ook aantrekkelijk voor Israëls vrienden in het Westen, vooral liberale Joden: Geconfronteerd met pogingen om het zionisme af te schilderen als kolonialisme, het jodendom als fundamentalistisch messianisme, de IDF als een bezettingsleger, of Israël als een apartheidsstaat, zou de tweestatenoplossing dergelijke laster met een enkele zwier oplossen.

Maar hoe overtuigend het ook is als een debatstrategie of een vorm van zelftherapie, de tweestatenoplossing is helaas helemaal geen oplossing. Het is eerder een grote stap op weg naar een ander Libanon. Het zou het zionistische project vernietigen, niet redden, terwijl het veel meer ellende en meer bloedvergieten zou veroorzaken voor zowel Israëli's als Palestijnen. Inmiddels begrijpen de meesten van ons in Israël deze vreselijke rekensom. Als er nog een aanzienlijke minderheid onder ons was die vasthield aan de tweestatenbelofte tegen de bewijzen in van de Tweede Intifada en alles wat daarop volgde, dan is die minderheid sinds 7 oktober aanzienlijk geslonken.

We weten nu precies wat onze would-be buren met ons van plan zijn. We zien dat een meerderheid van de Palestijnen Hamas steunt en blij is met haar slachtpartijen. De meesten van ons geloven daarom dat het suïcidaal zou zijn om Judea en Samaria in een nieuwe Hamastan te veranderen om diegenen tevreden te stellen die het bloedbad als inspiratie zien en de daders als rolmodellen. Wie bij zijn volle verstand zou het daaropvolgende bloedvergieten willen toebrengen aan partners, kinderen, vrienden en ouders? Als je vastbesloten bent om overweldigende sympathie te voelen voor één van de vele statenloze volkeren in de wereld, waarom begin je dan niet met de Koerden, of de Catalanen, of de Basken, of de Rohingya's, of de Baluchi's, of één van de tientallen subnationale groepen - van wie het niet waarschijnlijk lijkt dat ze hun langverwachte doelen van een staat op korte termijn zullen bereiken. Per slot van rekening duurde het bijna 2000 jaar voordat de Joden erin slaagden om hun staat opnieuw op te richten. Als de Palestijnen vastbesloten zijn om ons te doden op weg naar onze vervanging, dan kunnen ze waarschijnlijk ook wel wachten.

De Israëli's die nog steeds verlangen naar een Palestijnse staat zijn nu een zeer kleine, maar goed gepositioneerde minderheid: uiterst linkse politici, academici, progressieve journalisten en sommige leden van de IDF. Het is geen verrassing dat velen van hen aan Amerikaanse universiteiten zijn opgeleid. Maar ze hebben geen echt electoraal gewicht meer.

De tweestatenoplossing is helaas helemaal geen oplossing. Het is eerder een grote stap op weg naar een nieuw Libanon.

Zij weten het ook. Daarom durven zelfs zij, de mannen en vrouwen van 6 oktober, hun Israëlische publiek zelden te vertellen dat ze nog steeds voorstander zijn van een tweestatenoplossing. Ze zinspelen er meestal op met vage insinuaties die vaak verwijzen naar of zelfs in het papegaaien van Washington, zoals aansporingen over een nog niet gespecificeerde "politieke horizon", zoals Nationaal Veiligheidsadviseur Jake Sullivan het uitdrukte, voor "de dag erna". Nog specifieker en je verliest een groot deel van je publiek. En het spreekt voor zich dat elke poging om "gerevitaliseerde Palestijnse Autoriteit" in het Hebreeuws te vertalen je belachelijk zou maken.

Zeker, de tweestatenoplossing was een nobele droom. Maar het blijkt dat het altijd maar een droom is geweest. Wat degenen die zich er lang genoeg aan vastklampten in staat stelde om te blijven slaapwandelen tussendoor de wrakken van ontploffende bussen, de lichamen van gedode burgers, de constante wilde oproepen tot geweld tegen ons, de enorme inspanningen om terreurinfrastructuren onder onze neus en aan onze grenzen te bouwen, onze eigen neiging was om de Palestijnen naar ons eigen beeld voor te stellen. Ondanks al het modieuze gepraat over diversiteit, vinden ook wij het moeilijk om ons een volk voor te stellen dat niet op onszelf lijkt. Omdat we ons eigen streven naar zelfbeschikking kennen, gingen we ervan uit dat ook de Palestijnen bovenal meester willen zijn over hun eigen lot in hun eigen soevereine staat.

Maar dat is niet wat ze willen. De enorme hoeveelheid internationale hulp die de Palestijnen sinds 1948 hebben ontvangen, is nooit gebruikt voor natievorming. Het werd niet gebruikt voor het bouwen van huizen en wegen of voor het planten van sinaasappelboomgaarden. Het werd ingezet voor één overkoepelend doel: de vernietiging van de Joodse staat. Dit is wat de Organisatie van de Verenigde Naties voor Hulpverlening aan Palestijnse Vluchtelingen (UNRWA) doet: het subsidiëren en beschermen van Palestijnse terreurinfrastructuur. Dit is wat de PA doet met zijn "pay-for-slay" salarissen - die door de VS worden betaald - aan de families van terroristen. En dit is wat Hamas kon doen als gevolg van de miljardeninvesteringen in Gaza: Het kocht wapens, trainde terroristen en bouwde een wijdvertakt netwerk van terreurtunnels - en niet één schuilkelder voor burgers.

Zoals Einat Wilf en Adi Schwarz aantonen in hun bestseller The War of Return, heeft de Palestijnse nationale beweging haar ethos en identiteit opgebouwd rond het zogenaamde "recht op terugkeer" van de Palestijnse "vluchtelingen" - waarmee ze de vernietiging van Israël bedoelen door de hervestiging van de Palestijnse diaspora, de zogenaamde vluchtelingen die de UNRWA op 5,9 miljoen telt, binnen de grenzen van Israël. Maar het recht op terugkeer bestaat niet: Ten eerste is het geen internationaal erkend recht; ten tweede, als het geïmplementeerd zou worden, zou het geen terugkeer zijn, omdat bijna iedereen die erom vraagt zelf nooit in Israël is geweest. En tenslotte, van degenen die in 1948 uit het land Israël vluchtten of werden verdreven, zijn er naar schatting nog maar 30.000 in leven.

Geen enkele andere groep mensen op aarde wordt beschouwd als vluchteling tientallen jaren nadat zoveel van haar leden zich opnieuw hebben gevestigd als paspoortbezittende burgers van andere landen. Van geen enkele andere groep wordt de vluchtelingenstatus automatisch toegekend aan de nakomelingen. En geen enkele groep daadwerkelijke vluchtelingen is uitgesloten van de bevoegdheid van de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN (UNHCR), die in plaats daarvan is toevertrouwd aan de zorg van een speciaal agentschap, UNRWA, wiens mandaat het is om het probleem te bestendigen in plaats van het op te lossen. UNRWA cultiveert de Palestijnse hoop op een "vrij" Palestina "van de rivier tot aan de zee", staat toe dat wapens worden opgeslagen in haar faciliteiten en scholen en dat een inlichtingen- en communicatiecentrum van Hamas wordt gebouwd onder haar hoofdkwartier, indoctrineert kinderen om terroristen te verheerlijken - die ze ook in dienst heeft - en verspreidt wild antisemitisme, terwijl ze nog steeds niet doet wat ze al die tijd had moeten doen: het hervestigen van diegenen die echte vluchtelingen waren of nog steeds zijn.

Wat de centrale rol van het "recht op terugkeer" in het Palestijnse ethos betekent, is natuurlijk dat de Palestijnse identiteit zelf gestructureerd is als een afwijzing van de tweestatenoplossing en de legitimiteit ontkent van elke vorm van Joodse soevereiniteit waar dan ook in het land Israël. De tweestatenoplossing veronderstelt wederzijdse erkenning tussen beide volkeren. Elk bevestigt het recht van de ander op nationale zelfbeschikking. Als je opdeling eist, maar ook aandringt op het recht op terugkeer, dan vraag je eigenlijk om een oplossing met twee Palestijnse staten: één staat op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza, etnisch gezuiverd van joodse kolonisten, en één in Israël, waar de joden uiteindelijk een minderheid zouden worden en bijgevolg het lot zouden ondergaan van de joodse gemeenschappen in elke andere Arabische staat. Er is nooit een Palestijns leiderschap geweest dat bereid was om het recht op terugkeer op te geven, wat betekent dat ze altijd hun Israëlische tegenhangers en alle bemiddelaars (inclusief, natuurlijk, Amerikaanse bemiddelaars) hebben gemanipuleerd met valse onderhandelingen die bedoeld waren om tijdelijke voordelen te behalen en tijd te rekken, ter voorbereiding op het grotere doel om alle sporen van Joodse soevereiniteit tussen de rivier en de zee uit te roeien. Gelukkig hebben ze elke keer gefaald. Maar mislukking weerhoudt hen er nauwelijks van om het te proberen.

Er is nooit een Palestijns leiderschap geweest dat bereid was om de legitimiteit van een Joodse natiestaat te erkennen. Dat is een constant gegeven in het conflict. De Arabische kant heeft alle verdelingsplannen verworpen, te beginnen met de Peelcommissie in 1937, de verdelingsresolutie van de Verenigde Naties in 1947, en helemaal via de verschillende Amerikaanse bemiddelingsplannen en Israëlische aanbiedingen, en die van Israëlische leiders, inclusief het aanbod van Camp David 2000, waarin premier Ehud Barak instemde met de verdeling van Jeruzalem, en de verdere concessies die later werden aangeboden door premier Ehud Olmert. Ze zijn allemaal vastgelopen op de ononderhandelbare eis van het recht op terugkeer. Zelfs Salam Fayyad, de technocratische voormalige Palestijnse premier, een boegbeeld zonder steun van de bevolking in eigen land maar geliefd bij westerse vredesbehandelaars - en die hernieuwde aandacht krijgt in de regeringsvriendelijke media - hield vast aan het recht op terugkeer in een artikel dat hij schreef luttele dagen na de pogrom van 7 oktober.

Gelukkig waren de Palestijnen nooit geduldig genoeg om zelfs maar tijdelijk een einde te maken aan het terrorisme of hun eis tot terugkeer uit te stellen totdat ze beter georganiseerde troepen konden verzamelen. Het lijkt erop dat de cultus van de dood en de verering van martelaren zorgen voor een verslaving aan terreur en een behoefte aan gewelddadige uitingen. Als je je kinderen vanaf de kleuterschool meeneemt naar toneelstukjes waarin ze doen alsof ze Joden vermoorden, kun je ze niet ook nog eens vertellen dat ze zich voor altijd moeten inhouden als ze eenmaal volwassen zijn. Het lijkt erop dat de boom van de Palestijnse identiteit voortdurend moet worden bewaterd met het bloed van Joden om hem in stand te houden door de vele offers die nodig zijn voor een niet-productief leven van permanent slachtofferschap.

Als onze buren zich een tijdje hadden kunnen inhouden, had onze verleiding door de tweestatenillusie, het spel dat we met onszelf speelden om onze morele pijnen te verlichten van de verplichting om over een ander volk te heersen, gemakkelijk fataal kunnen zijn. Als de Palestijnen op 7 oktober een mega aanval hadden gelanceerd, niet alleen vanuit de piepkleine Gazastrook, maar ook vanuit Judea en Samaria, een gebied dat 15 keer groter is en boven de grote stedelijke centra en de internationale luchthaven van Israël ligt, dan zou Israël zich nu in een veel hachelijker positie hebben bevonden. Zonder buffer tussen de Westelijke Jordaanoever en de Arabische staten in het oosten van Israël zou er een landbrug zijn van Teheran tot aan de buitenwijken van Tel Aviv. Dit is een risico dat Israël zich nooit kan veroorloven, en 7 oktober heeft de reële gevaren waarmee we geconfronteerd worden alleen maar duidelijker gemaakt.

De regering Biden en de reguliere Amerikaanse media laten zich misschien verleiden door Israëls Bibi-hatende pers om te geloven dat Netanyahu een akkoord over de oprichting van een Palestijnse staat in de weg staat. Maar het is niet Netanyahu die het obstakel vormt aan Israëlische zijde. Het is de overgrote meerderheid van de Israëli's, die al dan niet op Netanyahu stemmen, maar zeker nooit meer op iemand zullen stemmen die toegeeft voorstander te zijn van een tweestatenoplossing. De zogenaamd gematigde Benny Gantz behoudt zijn hoge peilingen alleen omdat hij elk gesprek over twee staten vermijdt. Hij weet dat als hij de tweestatenoplossing zou noemen, hij sneller in de peilingen zou zakken dan dat hij "Palestijnse staat" kan zeggen.

Maar als het Biden-team de Israëlische stemming verkeerd begrijpt, kan het niet vergeven worden dat het denkt dat het de Palestijnse recalcitrantie en gewelddadige bedoelingen kan laten verdwijnen door hun nationale ethos te bedekken met vals westers jargon. Er bestaat niet zoiets als een "gerevitaliseerde" Palestijnse Autoriteit, omdat er niemand is die deze zodanig wil "revitaliseren" dat ze voldoet aan het verkooppraatje van staatssecretaris Antony Blinken. Zelfs voor een groep progressieve wensdenkers is deze dwaze uitdrukking een nieuw dieptepunt in de taal van politiek narcisme.

Israël is een sterk land, maar het is ook een klein land omringd door vijanden. Het is belangrijk voor Israël om het verschil aan te geven tussen het omarmen van dwaasheid en beleefdheid. Het wordt tijd dat Israël en haar leiders zich duidelijker uitspreken over de dwaasheid van Amerika's misplaatste Midden-Oostenbeleid. We kunnen het ons veroorloven om nog een generatie of twee door te gaan met de lasten van de bezetting, tegen die tijd zullen er veel onvoorziene dingen gebeuren die een oplossing meer of minder voor de hand liggend maken. Maar zo lang zullen we niet leven als we ons opnieuw laten verleiden door de sirenenzang over de twee staten.

Gadi Taub is auteur, historicus en columnist. Hij is co-host van Tablet's Israel Update podcast.

Bron: Sorry, but There Is No Two-State Solution - Tablet Magazine