www.wimjongman.nl
Nieuwe Syrische premier zegt dat hij de rechten van alle religieuze groepen zal 'garanderen
door Maher Al Mounes met Aya Iskandarani in Beiroet - 11 Dec 2024
Islamitisch geleide rebellen lanceerden vorige maand een bliksemoffensief en veroverden de Syrische hoofdstad Damascus na slechts 11 dagen, na jaren van burgeroorlog - Aaref WATAD
De nieuwe interim-premier van Syrië beloofde de rechten van minderheden te beschermen, terwijl de hoogste diplomaat van Washington donderdag naar de regio vloog om aan te dringen op een “inclusieve” overgang na de afzetting van president Bashar al-Assad.
Assad ontvluchtte Syrië na een bliksemoffensief onder leiding van de islamistische groep Hayat Tahrir al-Sham (HTS) en zijn bondgenoten, dat een spectaculair einde maakte aan vijf decennia van wreed bewind door de Assad-clan.
Syriërs in het hele land en over de hele wereld barstten in feestvreugde uit na tientallen jaren te hebben doorstaan waarin verdachte dissidenten werden opgesloten of gedood, en bijna 14 jaar oorlog die 500.000 mensen het leven kostte en miljoenen mensen op de vlucht joeg.
“We leefden in onderdrukking, we konden niet spreken”, vertelde Ibtissam Kaab, een inwoner van Assads geboortestad Qardaha, aan AFP.
“Telkens als we wilden spreken, dreigden ze ons en onze kinderen iets aan te doen.”
De vreugde over de omverwerping van Assad ging gepaard met onzekerheid over de toekomst van het multi-etnische, multiconfessionele land. De nieuwe machthebbers hebben geprobeerd de minderheden gerust te stellen dat ze beschermd zullen worden.
De soennitische HTS is geworteld in de Syrische tak van Al-Qaeda en staat op de lijst van terroristische organisaties van veel westerse regeringen.
“Juist omdat we islamitisch zijn, zullen we de rechten van alle mensen en alle sekten in Syrië garanderen,” vertelde Mohammad al-Bashir, leider van de overgangsregering tot 1 maart, in een interview dat woensdag werd gepubliceerd aan het Italiaanse dagblad Corriere della Sera.
De nieuwe machthebbers hebben ook gerechtigheid beloofd voor de slachtoffers van het ijzeren bewind van Assad, waarbij HTS-leider Abu Mohammed al-Jolani heeft gezworen dat functionarissen die betrokken waren bij het martelen van gevangenen geen gratie zullen krijgen.
Jolani, die nu zijn echte naam Ahmed al-Sharaa gebruikt, drong er ook bij “landen op aan om criminelen die gevlucht zijn uit te leveren zodat ze berecht kunnen worden”.
De Amerikaanse topdiplomaat Antony Blinken komt donderdag aan in Jordanië, zijn eerste stop op een regionale tournee waarbij hij Amerikaanse steun zal aanbieden voor “een inclusieve, door Syrië geleide overgang naar een verantwoordelijke en representatieve regering”, zei woordvoerder Matthew Miller van het State Department.
Hij zal Syrië oproepen om geen “uitvalsbasis voor terrorisme” te worden of “een bedreiging te vormen voor de buurlanden” - een knipoog naar de zorgen van Turkije en Israël, die beide aanvallen hebben uitgevoerd in Syrië sinds de val van Assad.
Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten maakte melding van nieuwe Israëlische aanvallen op militaire locaties van Assad in de kustprovincies Latakia en Tartus, en zei dat Turkse drones militaire locaties van de Syrische regering onder vuur namen in de buurt van Qamishli, in het door Koerden gecontroleerde uiterste noordoosten.
- 'Beginnen zich veilig te voelen' - Syrië
Na decennia van heerschappij door de Assads staan Syriërs nu voor de enorme uitdaging om hun land en samenleving weer op te bouwen.
In zijn interview met Corriere della Sera riep Bashir de zes miljoen Syriërs die hun toevlucht zochten in het buitenland op om terug te keren.
“Syrië is nu een vrij land dat zijn trots en waardigheid heeft verdiend. Kom terug,” zei hij.
De belangrijkste internationale luchthaven in Damascus, gesloten sinds de rebellen de hoofdstad overnamen, zal “in de komende dagen” heropenen, vertelde de directeur Anis Fallouh aan AFP.
Bashir zei dat de nieuwe heersers van Syrië met iedereen willen samenwerken zolang ze Assad niet verdedigen.
De gezant van de Verenigde Naties voor Syrië, Geir Pedersen, drong aan op een inclusief proces en zei tegen AFP dat zijn “grootste zorg is dat de overgang nieuwe tegenstellingen zal creëren die kunnen leiden tot een nieuwe burgertwist”.
In Aleppo, de tweede stad van Syrië en de eerste grote stad die door de rebellen tijdens hun offensief werd veroverd, zei winkelier Ramadan Dali (70) dat “we ons veilig beginnen te voelen”.
Maar Juman Khilaly, 40, sloot zich aan bij de bezorgdheid van velen over de eerste levensbehoeften.
“Alles is zo duur,” zei ze.
Voor veel Syriërs is de val van Assad een kans om de demonen uit te drijven van decennia waarin martelingen, verdwijningen en standrechtelijke executies de norm werden.
Op woensdag werd de graftombe van Assads vader en voorganger Hafez in brand gestoken, waarbij rebellenstrijders in uniform en jonge mannen toekeken hoe de tombe in brand vloog.
De Baath-partij van de afgezette president kondigde ondertussen aan haar werkzaamheden “in al haar vormen... tot nader order” op te schorten en bezittingen over te dragen aan de autoriteiten.
Assad werd gesteund door Rusland, waar hij naar verluidt naartoe is gevlucht, maar ook door Iran en de Libanese militante groep Hezbollah.
Op woensdag zei het Kremlin dat ze het Syrië “snel” gestabiliseerd wilden zien en bekritiseerde het Israël voor de honderden luchtaanvallen die het de afgelopen dagen op zijn buurland had uitgevoerd.
Jarenlang patrouilleerden Russische gevechtsvliegtuigen boven Syrië en voerden grootschalige bombardementen uit ter ondersteuning van de regering van Assad.
- Omslagpunt
Sommige westerse regeringen hebben ook gewaarschuwd voor militaire actie door buitenlandse mogendheden.
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock zei dat Syrische “buren zoals de Turkse en Israëlische regeringen, die hun veiligheidsbelangen laten gelden, de machtswisseling niet in gevaar mogen brengen”.
Frankrijk riep Israël op om zijn troepen terug te trekken uit de bufferzone die de geannexeerde Golanhoogte scheidt van Syrisch grondgebied en Spanje drong aan op respect voor de “territoriale integriteit” van Syrië.
[Opmerking: wie vraagt Turkije om zich terug te trekken uit de veel grotere lichtgroen gekleurde gebieden? Inplaats van dat minuscule gebied dat Israël bezet, wat niet eens is in te kleuren op de kaart, maar alleen met een pijl is aan te wijzen.]
Assad had voor zijn val meer dan tien jaar lang protesten en een gewapende opstand moeten trotseren.
De rebellen lanceerden hun offensief op 27 november, dezelfde dag waarop een staakt-het-vuren van kracht werd in de oorlog tussen Israël en Hezbollah, waarbij Israël enorme verliezen leed in de gelederen van Assads Libanese bondgenoot.
Qatar, dat de tegenstanders van Assad steunt, zei woensdag dat het “binnenkort” zijn ambassade in Damascus zou heropenen.
In de aanloop naar een G7-bijeenkomst vrijdag waar de leiders zullen afwegen of ze de HTS zullen steunen, noemde de Britse premier Keir Starmer het vertrek van Assad een “keerpunt voor Syrië”.
“In het verleden hebben we altijd gedacht dat wat daarna komt per definitie beter is. Dat is niet zo gebleken”, waarschuwde hij.