Als een "slechterik" sterft

Door: Sara Lamm - 7 augustus 2024

Mag je blij zijn als iemand anders iets slechts overkomt? Laat ik specifieker zijn. De "iemand" anders? Het was een behoorlijk slechte kerel. En wat er gebeurde was uiteindelijk goed voor jou en de mensen om je heen - namelijk de vrije westerse wereld. Ik heb het over de moord op Ismail Haniyeh en Faud Shukr, en eerder deze maand op Muhammad Deif. De vraag kan echter universeel zijn. Vervang een van deze namen door een top slechterik. Adolf Hitler, The Green Goblin uit Spider Man, Haman uit het boek Esther en natuurlijk de meest beruchte Bijbelse slechterik, Amalek. Wat heeft de Bijbel te zeggen over blij zijn als iemand die echt slecht en kwaadaardig is sterft? Hoe kunnen we onze vreugde verenigen met het feit dat iemand die op onze vernietiging uit is, dood is - terwijl we tegelijkertijd het gebod respecteren om al het menselijk leven te behouden?

Dit ethische dilemma heeft diepe wortels in de Bijbelse traditie. De Hebreeuwse Bijbel geeft natuurlijk verschillende voorbeelden die ons leiden in hoe we de dood moeten benaderen van mensen die als goddeloos of vijandig worden beschouwd.

Een van de meest treffende voorbeelden komt uit het verhaal van David en Saul. Ondanks Sauls meedogenloze achtervolging van David is Davids reactie op Sauls dood er een van oprecht verdriet en respect.

וַיְקֹנֵן דָּוִד אֶת-הַקִּינָה הַזֹּאת עַל-שָׁאוּל וְעַל-יְהוֹנָתָן בְּנוֹ׃
En David sprak deze lofzang uit over Shaul en zijn zoon Yehonatan-
II - Samuël 1:17

וַיֹּאמֶר לְלַמֵּד בְּנֵי-יְהוּדָה קָשֶׁת הִנֵּה כְתוּבָה עַל-סֵפֶר הַיָּשָׁר׃
Hij beval de Judieten [het Lied van de] boog te leren. Het staat opgetekend in het Boek Jashar.
II - Samuël 1:18

הַצְּבִי יִשְׂרָאֵל עַל-בָּמוֹתֶיךָ חָלָל אֵיךְ נָפְלוּ גִבּוֹרִים׃
Uw glorie, o Yisrael, ligt verslagen op uw hoogten; hoe zijn de machtigen gevallen!
II - Samuël 1:19

Davids reactie toont een diep respect voor het ambt dat Saul bekleedde als de gezalfde koning van Israël, ongeacht zijn persoonlijke acties tegen David. Het leert ons dat je de complexiteit van iemands leven en rol kunt erkennen, door persoonlijke grieven te scheiden van de bredere impact van hun positie en de tragedie van hun val. Nu - het is de moeite waard om op te merken dat met echt slechte mensen? Er is geen nuance. Maar hier is de les duidelijk: ondanks alles wat David had meegemaakt, koos hij het pad van waardigheid en vriendelijkheid voor zichzelf en voor zijn toekomst.

Een ander voorbeeld vinden we in het boek Ezechiël, waar God Zijn houding tegenover de goddelozen uitdrukt:

אֱמֹר אֲלֵיהֶם חַי-אָנִי נְאֻם אֲדֹנָי יְהוִה אִם-אֶחְפֹּץ בְּמוֹת הָרָשָׁע כִּי אִם-בְּשׁוּב רָשָׁע מִדַּרְכּוֹ וְחָיָה שׁוּבוּ מִדַּרְכֵיכֶם הָרָעִים וְלָמָּה תָמוּתוּ בֵּית יִשְׂרָאֵל׃
Zeg tot hen: Zoals Ik leef - zo verklaart Hashem - is het niet Mijn wens dat de goddeloze sterft, maar dat de goddeloze zich bekeert van zijn [kwade] wegen en leeft. Keer terug, keer terug van je slechte wegen, opdat je niet sterft, o Huis van Yisrael!
Ezechiël 33:11

Hier zien we een goddelijk perspectief op hoe we de ondergang van boosdoeners moeten zien. De ideale reactie is niet een viering, maar een sombere reflectie op de verloren kans voor teshuva, het Hebreeuwse concept van terugkeer en herstel.

Spreuken blijft licht werpen op hoe we moeten reageren op de dood van de meest kwaadaardige mensen:

בִּנְפֹל אויביך [אוֹיִבְךָ] אַל-תִּשְׂמָח וּבִכָּשְׁלוֹ אַל-יָגֵל לִבֶּךָ׃
Als je vijand valt, juich dan niet; als hij struikelt, laat je hart zich dan niet verblijden,
Spreuken 24:17

פֶּן-יִרְאֶה יְהֹוָה וְרַע בְּעֵינָיו וְהֵשִׁיב מֵעָלָיו אַפּוֹ׃
Opdat Hashem het niet ziet en ontevreden is, en Zijn toorn van hem afwendt.
Spreuken 24:18

Maar in werkelijkheid zijn mensen complex. En als een echt afschuwelijk persoon sterft, symboliseert dat vaak een verandering ten goede. Waarom zouden we dat niet vieren? In veel opzichten zouden we dat moeten doen. Maar wat de Bijbel ons probeert te vertellen is dat we ons niet moeten verlagen tot het niveau van het echte kwaad en de dood moeten vieren met een totale minachting voor het leven. In plaats daarvan moeten we ons eigen leven niet tevergeefs laten zijn. Wees aardig, "pluk de dag" en verspil geen moment aan deze afschuwelijke mensen: grijp liever elke gelegenheid aan om je momenten te tellen.

We zien dit het beste in het gebod om de naam van Amalek, de aartsvijand van het Joodse volk, uit te wissen.

וְהָיָה בְּהָנִיחַ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְךָ מִכָּל-אֹיְבֶיךָ מִסָּבִיב בָּאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה-אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה לְרִשְׁתָּהּ תִּמְחֶה אֶת-זֵכֶר עֲמָלֵק מִתַּחַת הַשָּׁמָיִם לֹא תִּשְׁכָּח׃
Daarom, wanneer Hashem, uw God, u veiligheid schenkt tegen al uw vijanden om u heen, in het land dat Hashem, uw God, u als erfdeel geeft, zult u de herinnering aan Amalek uitwissen van onder de hemel. Vergeet het niet!
Deuteronomium 25:19

In dit vers vertelt God ons - we hebben een geschenk. Het is de kans om Zijn wensen te vervullen, om in het land Israël te zijn en om de morele en ethische code van de Bijbel te volgen. En de beste manier waarop we dat kunnen doen is door nooit het kwaad te worden dat Amalek is. Wat doen we als iemand die slecht is sterft? Het is ons opgedragen om het tegenovergestelde te doen van alles waar hij of zij voor stond. Wis het kwaad uit ons hart en vergeet nooit wie we werkelijk zijn en tot welk goed we in staat zijn.

Uiteindelijk? Onze uitdaging, vooral in de wereld van vandaag waarin het voelt alsof er zoveel kwaad om ons heen is, is om uit te stijgen boven basale instincten van wraak of het vieren van de ondergang van een vijand. Grijp in plaats daarvan elke gelegenheid aan om medelevend te zijn, om iemand te zijn die het leven viert en om iemand te zijn die op een godvruchtige en betekenisvolle manier door het leven gaat.

Het toestaan van een Palestijnse terreurstaat in het hart van Israël zou de Joodse staat vernietigen.

Sara Lamm is inhoudsredacteur voor TheIsraelBible.com en Israel365 Publications. Ze komt oorspronkelijk uit Virginia, maar verhuisde in 2021 met haar man en kinderen naar Israël. Sara heeft een Masters Degree in Education van Bankstreet college en gaf bijna tien jaar les in kleuterklassen voordat ze Aliyah maakte naar Israël. Sara is gepassioneerd over het verbinden van Bijbelstudie met het 'echte leven' en werkt momenteel aan een bijbelserie voor kinderen.

Bron: When a “Bad-Guy” Dies – The Israel Bible