De ballingschap uit de Joden hale

Door: Rabbi Pesach Wolicki - 22 Februari 2024

לָכֵן אֱמֹר כֹּה-אָמַר אֲדֹנָי יְהוִה וְקִבַּצְתִּי אֶתְכֶם מִן-הָעַמִּים וְאָסַפְתִּי אֶתְכֶם מִן-הָאֲרָצוֹת אֲשֶׁר נְפֹצוֹתֶם בָּהֶם וְנָתַתִּי לָכֶם אֶת-אַדְמַת יִשְׂרָאֵל׃
la-KHEN e-MOR ko-A-maR a-do-NAI ye-HO-viH, v'-ki-baTZ-tee et-KHEM min ha-a-MEEM, v'-a-SAFT-tee et-KHEM min ha-a-ra-TZOT a-SHER ne-fo-TZO-tem ba-HEM, v'-na-ta-TEE la-KHEM et-ad-MAT yis-ra-AYL.
Maar zeg: Zo heeft Hasjem gezegd: Ik zal u verzamelen uit de volken en u bijeenbrengen uit de landen waar u verstrooid bent, en Ik zal u het Land Jisraël geven.
Ezechiël 11:17

Een herformulering van andere profetieën?

Op het eerste gezicht lijkt dit vers op de vele andere die het verzamelen van de Israëlische natie uit hun ballingschap voorspellen, nadat ze over de hele wereld zijn verstrooid. We zien deze profetie bijvoorbeeld voor het eerst in Deuteronomium 30:

De Heer, uw God, zal u terugbrengen uit de gevangenschap en medelijden met u hebben, en u weer bijeenbrengen uit alle volken waar de Heer, uw God, u verstrooid heeft. Als iemand van u verdreven wordt naar de verste uithoeken onder de hemel, dan zal de Heer, uw God, u daarvandaan verzamelen en Hij zal u daarvandaan brengen. Dan zal de Heer, uw God, u brengen naar het land dat uw vaderen bezeten hebben, en u zult het bezitten. Hij zal u voorspoed schenken en u meer vermenigvuldigen dan uw vaderen. - Deuteronomium 30:3-5

Een ander voorbeeld komt ook uit Ezechiël:

Zeg dan tot hen: 'Zo zegt de Here God: "Ik zal de kinderen Israëls uit de volken halen, waar zij ook heengegaan zijn, en Ik zal hen van alle kanten verzamelen en hen in hun eigen land brengen.

Maar een zorgvuldiger lezing van dit vers onthult dat hier een unieke les ligt, die verder gaat dan een eenvoudige herformulering van de profetie over het bijeenbrengen van Israël.

Volkeren vs. landen

Ons vers stelt dat God 3 dingen zal doen:

1. U verzamelen uit de volken
2. U verzamelen uit de landen
3. U het land Israël geven

De eerste twee van deze drie beloften lijken identiek en herhalen in wezen hetzelfde idee. Wat is immers het verschil tussen het bijeenbrengen van de ballingen van Israël uit "de volken" en het bijeenbrengen uit "de landen" waar ze in ballingschap verspreid zijn?

Laten we deze twee zinnen eens nader bekijken. In de eerste zal God de ballingen van Israël verzamelen uit de "volken", amim in het Hebreeuws. Amim zijn volken of naties. Maar in de tweede zin zal God hen verzamelen uit de "landen". Het Hebreeuws voor "landen" is aratzot, wat letterlijk vertaald "landen" betekent. Wat vertelt dit vers ons eigenlijk?

Joden identificeren zich met de ballingschap

De 2000 jaar durende ballingschap van het Joodse volk, verspreid over de hele wereld, had veel verschillende aspecten. Het Joodse volk was niet alleen fysiek gescheiden van het land Israël, maar leefde ook eeuwenlang in vreemde culturen en samenlevingen. In de loop van deze vele eeuwen werden Joden deel van de naties, waar ze ook woonden. Natuurlijk werden de Joden op veel plaatsen en in veel tijden vervolgd en werden hun volledige rechten ontzegd. Maar gedurende het grootste deel van deze geschiedenis, op de meeste plaatsen en tijden, leefden Joden in relatieve vrede, volledig deelnemend als leden van deze naties. Zelfs vandaag de dag identificeren bijvoorbeeld de miljoenen Joden die in de Verenigde Staten wonen zich als Amerikaanse Joden. Ze zijn cultureel Amerikaans, zijn vaak patriottische burgers en voelen zich meestal meer thuis in de Amerikaanse samenleving dan in Israël. Hetzelfde geldt voor Joden in elk ander land ter wereld in de afgelopen 2000 jaar.

De terugkeer van het Joodse volk uit zijn ballingschap wordt niet alleen gedefinieerd door de fysieke terugkeer naar het land Israël en de vorming van een regering van een Joodse staat daar. Het einde van de ballingschap betekent ook het einde van de nationale identificatie van Joden in ballingschap met hun gastlanden. Zoals een populaire Joodse uitdrukking luidt: "Het is gemakkelijker om een Jood uit de ballingschap te halen dan om de ballingschap uit een Jood te halen."

Verlossing van de Joodse identiteit

Ons vers beschrijft deze twee verschillende aspecten van de terugkeer van het Joodse volk uit ballingschap. Ten eerste moet er een ontwaken van de Joodse nationale identiteit zijn. Er kan geen sprake zijn van het verzamelen van de ballingen van Israël zolang Joden zichzelf zien als volledig geïntegreerde leden van andere naties. Ezechiël beschrijft het proces van het herontdekken van de nationale identiteit van het Joodse volk, dat zichzelf ziet als een Joodse natie, in plaats van als Amerikaanse, Franse of Russische mensen met een Joods geloof. Dit is wat bedoeld wordt met God die het volk Israël "uit de volken" verzamelt. Met andere woorden, dit is het tevoorschijn komen van de Jood uit de ballingschap identiteit, waarbij hij zichzelf niet langer ziet als een deel van "de volken".

De tweede zin in ons vers verwijst naar de fysieke uittocht uit de landen van de ballingschap. Deze fase komt op de tweede plaats, want zonder de eerste fase, de ontwikkeling van de Joodse nationale identiteit, zouden Joden zich helemaal niet realiseren dat ze in ballingschap zijn. Waarom zouden ze ooit naar Israël emigreren als ze zich volledig thuis voelen onder de naties?

Drie stadia van verlossing

Samengevat: Ons vers beschrijft een 3-fasen proces in de verlossing van Israël.

1. Loskomen van nationale identificatie met "de volken" waarin de verbannen Joden leven
2. Het achterlaten van die landen
3. Het land Israël in bezit nemen

We leven in een tijd waarin de natie Israël is hersteld. Miljoenen Joden hebben hun gastlanden verlaten en in Israël een herboren nationale identiteit gesmeed. Maar er zijn nog steeds miljoenen die ervoor kiezen om in ballingschap te blijven. De meesten zijn niet van plan om te vertrekken. Ze identificeren zich volledig met de nationaliteiten van de volkeren waartussen ze verbannen zijn. Zoals ik hierboven al zei, zouden deze Joden zichzelf helemaal niet beschrijven als levend in ballingschap.

We bidden voor het ontwaken van alle Joden om hun identiteit als leden van de natie Israël te herontdekken en hen naar huis te leiden, naar het enige Joodse thuisland.

Bron: Taking the Exile out of the Jews – The Israel Bible