Chanoeka, een viering van licht op duisternis en een verrassende militaire overwinning

Nu Israël zich in een donkere periode bevindt, voelt de viering van Chanoeka bijzonder aangrijpend en betekenisvol.

Gepubliceerd: 7 december 2023

Nu Israël de derde oorlogsmaand ingaat, bevindt het zich in een profetisch verzadigde situatie.

Honderden Schriftpassages - van de Torah tot de Psalmen en de Profeten - lijken expliciet te spreken over de huidige situatie van Israëls oorlog tegen de terreurgroep Hamas.

Of het nu gaat om Psalm 64, waarin gesproken wordt over vijanden die "vanuit verborgen plaatsen op onschuldigen schieten" en "vasthouden aan hun kwade doel", of Salomo's gebed tot God in 1 Koningen 8, waarin hij het heeft over degenen die "gevangen genomen zijn in het land van de vijand", honderden passages worden plotseling op een verontrustende manier werkelijkheid.

In sommige opzichten lijkt het zelfs ongepast om feest te vieren terwijl de hele natie nog rouwt.

En toch herinnert de viering van Chanoeka ons eraan dat juist wanneer de situatie het donkerst lijkt, het licht moet schijnen.

Dus wat is Chanoeka en waarom is het zo toepasselijk voor de huidige situatie van Israël?

Chanoeka herdenkt de overwinning van een priesterlijke familie, bekend als de Makkabeeën en later de Hasmoneeën, op de Seleucidische Griekse heersers uit Syrië, ongeveer 165 jaar voor de geboorte van Jesjoea (Jezus).

Er wordt gezegd dat de naam Maccabee afkomstig is van de zin in Exodus 15:11, "Wie is als jij onder de goden?". (Mi kamocha ba'elim Adonai? - מי כמוך באלים יהוה).

De Grieken regeerden over het land Israël sinds de nederlaag van Alexander de Grote tegen de Perzen in 329 voor Christus. Maar een van de Seleucidische heersers, Antiochus IV, besloot, ondanks dat hij aanvankelijk vriendelijk was tegen de Joden in Judea, dat hij zijn koninkrijk politiek, cultureel en religieus moest verenigen om pogingen van de familie Ptolemaeus in Egypte om de loyaliteit van zijn burgers te stelen, te weerstaan.

Antiochus stelde een reeks wetten in om zijn koninkrijk te verenigen, waaronder het verbieden van Joodse gebruiken en het invoeren van religieuze gebruiken uit het oosten die beïnvloed waren door de Grieken.

Meer dan duizend jaar lang vereerden de mensen in het Oude Nabije Oosten hun heersers als "zonen van god", of avatars van goden. Antiochus verklaarde zichzelf tot een verschijning van de god Zeus, vandaar de naam Epifanes, en richtte in de tempel van Jeruzalem een altaar voor Zeus op met zijn gezicht.

Hij stuurde ook Seleucidische Griekse en Syrische soldaten Judea in om zijn nieuwe regels af te dwingen.

Het Chanoeka verhaal begint dus met een invasie van het grondgebied van de Joden.

Omdat de Seleucidische Grieken snel de controle over Jeruzalem kregen en de Tempel ontheiligden, was het trouwe Joodse volk niet in staat om het Bijbelse festival van Sukkot te vieren, dat de viering van Shemini Atzeret bevat, de achtdaagse samenkomst aan het einde van Sukkot.

Het Chanoeka verhaal bevat dus een ontheiliging van de Soekkot feestdag.

Antiochus' verlangen om zijn koninkrijk een uniforme identiteit op te leggen, betekende dat de Joodse identiteit van de inwoners van Judea werd uitgewist. Hoewel hij niet per se antisemitisch was, was zijn verlangen om een gemeenschappelijke Griekse identiteit op te leggen wel een aanval op de Joodse identiteit van de inwoners van het land. Antiochus' campagne zou hebben geleid tot het einde van een identificeerbare Joodse aanwezigheid in het land.

Het Chanoeka verhaal vertegenwoordigt een bedreiging voor de Joodse aanwezigheid in het land.

Toen de Grieken de Tempel ontheiligden door een afgodsbeeld van Zeus op te richten en onreine dieren op het altaar te offeren, werden de Tempel en de stad Jeruzalem zowel ritueel als, door de strijd om de herovering, fysiek onrein gemaakt. De boeken 1 en 2 Makkabeeën, die deel uitmaken van de Joodse Apocriefen, beschrijven de verwoestende toestand nadat de Joodse legers Jeruzalem hadden heroverd.

Het zuiveren van de Tempel voor de herinwijding betekende de wederopbouw en het opruimen van de overblijfselen van dood en verderf. Terwijl Israël fysiek die actie onderneemt met de gruwelijke overblijfselen van de barbaarse aanvallen van 7 oktober, begint de natie ook te begrijpen dat ze afgoden heeft gemaakt van politieke partijen, de Israël Defense Forces en het veiligheidsapparaat.

Deze overeenkomsten tussen de tijd van de Makkabeeën en de huidige situatie van Israël, tijden van duisternis, tijden van vernietiging en tijden van oorlog, herinneren ons eraan dat het volk Israël vele malen in zijn geschiedenis voor moeilijke uitdagingen heeft gestaan, en toch herinneren ze ons ook aan de noodzaak om terug te keren naar de God van Israël, om onze zonden te belijden en onszelf opnieuw aan Hem toe te wijden.

De naam Chanoeka zelf betekent 'Inwijding' en beschrijft de zuivering en herinwijding van de Tempel. Voor de tweede keer sinds de terugkeer uit de Babylonische Ballingschap moesten de Joden de Tempel opnieuw inwijden.

De priesters, samen met Judah Maccabee, werden geconfronteerd met een dilemma toen zij hun werk deden. De Torah stelt duidelijk dat het offeraltaar heilig is, maar de Grieken hadden het ontheiligd door een varken op het altaar te offeren.

De Torah geeft geen instructies om het altaar opnieuw te reinigen, dus namen de priesters de stenen van het altaar en bewaarden ze op een aparte plaats totdat er een profeet zou opstaan die hen zou vertellen wat ze ermee moesten doen. (1 Makkabeeën 4:41-47)

Bijna 200 jaar later zou Jesjoea de onreinheid van de wereld zuiveren, waardoor moordenaars, overspeligen en afgodendienaars levende stenen konden worden in een nieuwe Tempel, toegewijd aan de ware aanbidding van de Vader, zoals we lezen in 1 Petrus, hoofdstuk 2:

En jullie zijn levende stenen die God bouwt tot zijn geestelijke tempel. Bovendien zijn jullie zijn heilige priesters. Door de bemiddeling van Jezus Christus brengen jullie geestelijke offers die God behagen. 6 Zoals de Schrift zegt,

"Ik plaats een hoeksteen in Jeruzalem,

uitverkoren voor grote eer,

en wie op hem vertrouwt

zal nooit te schande worden gemaakt." 1 Petrus 2:5-6

De Joodse historicus Josephus noemde Chanoeka het Feest van het Licht. Hij is de enige auteur uit de oudheid die dat doet.

Hij associeert de naam niet met een acht dagen durende legende van olie, of zelfs met het aansteken van de tempelmenora, maar eerder met de vrijheid om God te aanbidden die de Joden hadden hervonden.

Zoals Jesjoea zelf zei: "Laat op dezelfde manier uw licht schijnen voor de mensen, zodat ze uw goede daden zien en uw Vader die in de hemel is eer bewijzen."

Dit jaar, nu het Joodse volk te maken heeft met intense vervolging die begon met de satanische aanval op het land Israël, wil jij misschien ook overwegen om een Chanoeka, de Chanoeka-menora, aan te steken om het Joodse volk te laten weten dat ze er niet alleen voor staan.

J. Micah Hancock studeert momenteel Master aan de Hebreeuwse Universiteit in Joodse Geschiedenis. Eerder studeerde hij Bijbelse studies en journalistiek in zijn B.A. in de Verenigde Staten. Hij begon in 2022 bij All Israel News als verslaggever en woont momenteel in de buurt van Jeruzalem met zijn vrouw en kinderen.

Bron: Hanukkah, a celebration of light over darkness and a surprising military victory | All Israel News