Liet God Zijn Volk in de steek toen Hij de Tempel verwoestte?

21 jul 2022

רְאֵה הִפְקַדְתִּיךָ הַיּוֹם הַזֶּה עַל־הַגּוֹיִם וְעַל־הַמַּמְלָכוֹת לִנְתוֹשׁ וְלִנְתוֹץ וּלְהַאֲבִיד וְלַהֲרוֹס לִבְנוֹת וְלִנְטוֹעַ׃

Zie, ik stel u heden aan over naties en koninkrijken: Om te ontwortelen en af te breken, om te vernietigen en omver te werpen, om op te bouwen en te planten.
Jeremia 1:10

Wat hoor je het liefst als eerste, het goede nieuws of het slechte nieuws?

Jeremia staat bekend als de profeet van vernietiging en berisping. Hij kreeg inderdaad de weinig benijdenswaardige taak om de Joden te waarschuwen voor de op handen zijnde verwoesting van de Tempel en Jeruzalem. Maar waren al zijn boodschappen onheilsprofetieën?

Profeet zijn was een veeleisende baan en daarom deden veel profeten hun uiterste best om het te vermijden. Dit gold vooral voor Jeremia, die een impopulaire boodschap bracht en misschien wel de meest gehate profeet aller tijden was. Wanneer hij probeert om het werkaanbod genadig af te slaan, moedigt God hem aan door hem te vertellen: "Wees niet bang voor hen, want Ik ben bij je om je te bevrijden - zegt de HEER" (Jeremia 1:8). Dit betekent dat, ook al zullen de mensen proberen hem kwaad te doen en zelfs te doden, hij zich geen zorgen hoeft te maken omdat Hij Jeremia van hen zal redden. Geen wonder dat Jeremia probeert onder zijn baan uit te komen!

Maar verdient Jeremia het om bekend te staan als onheilsprofeet? Betekende de vervulling van zijn vernietigingsprofetieën het einde van de relatie tussen God en het Joodse volk?

In het openingshoofdstuk van het boek, gelezen als de lezing uit de Profeten (haftarah) op de eerste sabbat tussen de 17e van Tammoez en de negende van Av, (een drie weken durende periode van soberheid ter herdenking van het proces dat leidde tot de verwoesting van de Tempel en de ballingschap van het Joodse volk), vertelt God Jeremia dat Hij hem heeft uitgekozen om aan het volk te profeteren. In Gods woorden is het Jeremia's missie om "te ontwortelen en af te breken, te vernietigen en omver te werpen, op te bouwen en te planten" (Jeremia 1:10). Als profeet van de hoogste orde was het Jeremia's taak om zich niet alleen op het negatieve te richten. Hij moest ontwortelen en afbreken, vernietigen en omverwerpen, maar ook bouwen en planten.

Ja, Jeremia had de taak om het volk te waarschuwen voor de naderende verwoesting. Het is waar dat de natie zondigde en dat er iets aan gedaan moest worden. Maar Jeremia gaf ook boodschappen van hoop, waarin hij sprak over de liefde van God voor zijn volk die de komende ramp te boven ging.

Met andere woorden, het doel van de verwoesting was niet alleen om de natie te ontwortelen en te vernietigen. God had Zijn volk niet opgegeven. De verwoesting en ballingschap waren eerder een soort rehabilitatie, bedoeld om het volk te ontdoen van het kwaad in hen, zodat ze terug konden komen "om te bouwen en te planten"; om het land en de tempel en, het allerbelangrijkste, hun relatie met God opnieuw op te bouwen.

Dit idee wordt verder uitgedrukt in het volgende deel van het hoofdstuk, Jeremia's eerste visioen. Jeremia heeft een raadselachtig visioen van een amandeltak. God legt uit dat de amandeltak staat voor het feit dat Hij Zijn woord om de Tempel snel te vernietigen gaat uitvoeren.

De bijbelse commentator die bekend staat als Rashi merkt op dat het eigenlijk drie weken duurt vanaf het moment dat de amandelboom ontluikt totdat de amandelen rijp zijn. Dit is een hint naar de drie weken die het zou duren vanaf het moment dat Jeruzalem bezweek onder het beleg (op de 17e van Tammoez) tot het moment dat de Tempel in brand zou worden gestoken (de 9e van Av).

Maar er zit ook een hoopvolle boodschap verborgen in dit ogenschijnlijk deprimerende visioen. Commentatoren leggen uit dat God een amandelboom koos om deze boodschap weer te geven, omdat de amandelboom de eerste is die bloeit in het Land Israël. Als al het andere dood is, ontwaken de amandelbomen het platteland uit zijn winterslaap. Zo zal ook, hoewel het volk geestelijk dood is, Gods woord, net als de amandelbloesem, de natie doen ontwaken.

Jeremia heeft dan een visioen van een kokende pot waarvan het schuim vooral aan de noordkant zit. De boodschap van dit visioen was dat het kwaad dat de Joodse natie zou overkomen over Israël zou komen vanuit een land in het noorden, namelijk Babylon.

Maar nogmaals, alles is niet ontmoedigend. Het begin van het volgende hoofdstuk begint met Jeremia die de Israëlische natie vergelijkt met een jonge bruid waarvoor God bereid is alle overtredingen te vergeven:

Ga naar Yerushalayim: Zo heeft Hashem gezegd: Ik rekende tot uw gunst de toewijding van uw jeugd, uw liefde als een bruid - hoe u Mij volgde in de woestijn, in een land dat niet gezaaid was. Yisrael was heilig voor Hashem, de eerste vruchten van Zijn oogst. Allen die ervan aten werden schuldig bevonden; rampspoed overkwam hen -verklaart Hashem. Jeremia 2:2-3

Hoewel Jeremia de ondankbare taak had om de natie te informeren over hun naderende vernietiging, waren zijn boodschappen niet alleen maar ontmoedigend. Zelfs de negatieve berichten bevatten een kern van hoop en bemoediging. Jeremia herinnert ons eraan dat God en Zijn volk met elkaar verbonden zijn in een eeuwige band van toewijding en liefde. Net als een ouder moet Hij zijn kinderen soms straffen en uit hun verkeerde gewoonten schudden, maar God zal zijn volk nooit opgeven of in de steek laten, zelfs niet in de donkerste tijden.

Bron: Did God Abandon His People When He Destroyed the Temple? - The Israel Bible