Het verhaal van de Efraïmieten: Een tijdloze les uit Psalm 78

19 juli 2023

בְּנֵי-אֶפְרַיִם נוֹשְׁקֵי רוֹמֵי-קָשֶׁת הָפְכוּ בְּיוֹם קְרָב׃
Zoals de boogschutters uit Efraïm, die vals speelden op de dag van de strijd,
Psalmen 78:9

Veel psalmen zijn inspirerend en weerspiegelen Davids relatie met God en zijn standvastige geloof in de Almachtige. Psalm 78 begint echter met te verklaren dat hij een "maskil" is. Hoewel het woord maskil moeilijk te vertalen is, is het afgeleid van het woord sechel (intellect), waardoor het de eenvoudige betekenis heeft van 'iets dat intellectueel verhelderend is'.

Deze Psalm beschrijft een groot deel van de Joodse geschiedenis in grote lijnen. Als zodanig begint hij met het benadrukken van het belang van het leren van de geschiedenis:

Ik zal een thema uiteenzetten, de lessen van het verleden voorhouden, dingen die we gehoord en gekend hebben, die onze vaderen ons verteld hebben. We zullen ze niet achterhouden voor hun kinderen, de komende generatie de lof vertellen van Hashem en Zijn macht, en de wonderen die Hij heeft verricht. Psalmen 78:2-4

Inderdaad, dit hoofdstuk van de Psalmen is een geschiedenisles met een krachtige boodschap.

Maar ik wil me concentreren op wat we kunnen leren van een specifiek hoofdstuk in de Exodus dat vaak over het hoofd wordt gezien en waarnaar in deze psalm wordt verwezen:

Zoals de Efraïmitische boogschutters die vals speelden op de dag van de strijd, zij hielden zich niet aan Hasjems verbond, zij weigerden Zijn instructies op te volgen; Psalm 78:9-10

Wie waren deze Efraïmieten en wanneer weigerden ze Gods instructies op te volgen?

Efraïm was natuurlijk de zoon van Jozef en Osenath, geboren in Egypte. In I Kronieken 7:22 wordt op hun lot gezinspeeld:

"Efraïm treurde en zijn verwanten troostten hem."

Maar wat gebeurde er met de stam van Efraïm?

Terwijl de Israëlische natie wist dat de Egyptische ballingschap 400 jaar zou duren op basis van de belofte aan Abraham bij het Verbond der Delen (Genesis 15), misrekende de stam van Efraïm zich en dacht dat de ballingschap dertig jaar eerder zou eindigen dan in werkelijkheid het geval was. Met deze misvatting verlieten ze Egypte om een rooftocht uit te voeren in het beloofde land. Ze trokken het land binnen via de kustvlakte en vertrouwden op hun kracht en hun wapens om hen naar de overwinning te leiden. Hoewel ze veel vertrouwen hadden, misten ze goddelijke leiding omdat ze Egypte te vroeg hadden verlaten. En dus werden ze volledig vernietigd door de Filistijnen.

De mannen van Gath legden de beenderen van de dode Efraïmieten (de overblijfselen van zo'n 300.000 mensen) langs de kant van de weg als waarschuwing voor anderen. De wijzen leren dat God de kinderen van Israël uit Egypte leidde via de langere route (Exodus 13:17-18) zodat ze de beenderen van de Efraïmieten niet zouden zien die langs de weg waren achtergelaten door de mannen van Gath. De slachting van hun broeders had slechts enkele tientallen jaren eerder plaatsgevonden en God wilde niet dat de andere stammen hieraan herinnerd zouden worden of ontmoedigd zouden raken.

De middeleeuwse bijbelcommentator Rashi identificeert de droge beenderen in het visioen van Ezechiël (Ezechiël 37) als die van de Efraïmieten.

De reden dat zij stierven door toedoen van de Filistijnen was dat zij vertrouwden op hun menselijke berekeningen en weigerden om in Egypte op Mozes' instructies te wachten. De onmiskenbare boodschap van dit voorval is dat verlossing in Gods handen ligt en geloof en gehoorzaamheid vereist. En natuurlijk geduld.

Het verhaal van de boogschutters uit Efraïm is een waarschuwend verhaal over de gevaren van ongeduld en aanmatiging. Als we op ons eigen inzicht en timing vertrouwen, lopen we het risico ernstige fouten te maken. Maar als we op God wachten en Zijn instructies gehoorzamen, kunnen we verzekerd zijn van Zijn bescherming en leiding.

De boodschap van Psalm 78 is vandaag de dag nog steeds relevant. In een wereld waarin we voortdurend gebombardeerd worden met informatie en afleidingen, kan het gemakkelijk zijn om de lessen uit het verleden te vergeten. Maar als we de tijd nemen om van onze geschiedenis te leren, kunnen we voorkomen dat we dezelfde fouten herhalen. Terwijl we Psalm 78 leren, worden we aangespoord om na te denken over ons eigen leven en de manier waarop we onze spirituele reizen afleggen. Zijn we, net als de Efraïmieten, geneigd om ons te haasten, gedreven door onze eigen berekeningen, of zijn we bereid om de wijsheid van geduld en de deugd van geloof en gehoorzaamheid te omarmen in onze zoektocht naar verlossing? De antwoorden kunnen net zo verhelderend zijn als de Psalm zelf.

Bron: Ephraimites' Tale: A Timeless Lesson from Psalm 78 - The Israel Bible