Een metafoor die werkelijkheid wordt: de onvergetelijke tranendal

17 aug 2023

עֹבְרֵ֤י ׀ בְּעֵ֣מֶק הַ֭בָּכָא מַעְיָ֣ן יְשִׁית֑וּהוּ גַּם-בְּ֝רָכ֗וֹת יַעְטֶ֥ה מוֹרֶֽה׃
Zij gaan door de Vallei van Baca, die zij beschouwen als een plaats van bronnen, alsof de vroege regen haar met zegen heeft bedekt.
o-v'-RAY b'-AY-mek ha-ba-KHA ma-YAN y'-shee-TU-hu gam b'-ra-KHOT ya-TEH mo-REH
Psalm 84:7

Veel van de plaatsen die in de Bijbel worden beschreven zijn vandaag de dag nog steeds herkenbaar. Eén plaats echter, die in Psalm 84 wordt beschreven, bestond niet fysiek in Bijbelse tijden, maar bestaat wel in moderne tijden: de Vallei van Baca, of de Vallei der Tranen.

De Psalm begint met het bezingen van de Tempel:

Hoe heerlijk is Uw woning, HEER der heerscharen. Ik verlang, ik smacht naar de voorhoven van Hashem; mijn lichaam en ziel schreeuwen van vreugde om de levende Hashem. Psalm 84:2-3

Maar in een verwarrende zin beschrijft de psalmist de weg naar de Tempel als een weg door de mythische vallei:

Gelukkig is de mens die zijn toevlucht bij U vindt, wiens geest op de [pelgrims]wegen is. Ze gaan door de vallei van Baca en beschouwen het als een plaats van bronnen, alsof de vroege regen het met zegen heeft bedekt. Psalmen 84:6-7

Vanuit alle hoeken van het land gaan pelgrims op weg naar de Heilige Stad voor de drie bedevaartsfeesten, met geschenken om in de Tempel te overhandigen. Sommigen leggen lange afstanden af, terwijl anderen een klein stukje lopen om Jeruzalem en de Tempel te bereiken. De psalmist schrijft hoe de pelgrims door de Emek Habakha lopen, letterlijk 'het tranendal', terwijl ze worstelen om hun weg naar huis te vinden.

De verwijzing naar het tranendal komt maar één keer voor in de Bijbel en is duidelijk bedoeld als een allegorie en niet als een verwijzing naar een werkelijke locatie. Volgens de middeleeuwse commentator die bekend staat als Rashi, verwijst het naar "degenen die Uw wet overtreden. Zie, zij zijn in de diepte van Gehinnom met geween en gejammer."

Maar in 1973 werd de allegorische Vallei der Tranen werkelijkheid.

Op Jom Kippoer (Verzoendag), 6 tot 25 oktober 1973, vocht Israël in wat misschien wel zijn pijnlijkste oorlog was. Een coalitie van Arabische staten, geleid door Egypte en Syrië, lanceerde een gecoördineerde verrassingsaanval en viel Israël vanuit het noorden en zuiden binnen. Het doel van de Arabieren was om schade toe te brengen en hun eer en gebieden die ze in de Zesdaagse Oorlog van 1967 waren kwijtgeraakt, te herstellen. Egypte slaagde erin het Suezkanaal over te steken en de Israëlische verdediging in de Sinaï te overweldigen.

Het tankbataljon dat de Golan verdedigde tegen de Syrische strijdkrachten was beter voorbereid maar enorm in de minderheid. Syrië had meer dan 1.260 tanks die gesteund werden door minstens 1.000 artilleriestukken. De totale troepenmacht van de divisie bestond uit ongeveer 10.000 man en 72 luchtafweerkanonnen en grond-luchtraketten (SAM's). Hun infanterie droeg ultramoderne antitankraketten waarvan Israël niet wist dat ze deel uitmaakten van het Arabische arsenaal.

De Israëlische strijdkrachten in de Golan hadden slechts 170 tanks en 60 artilleriestukken verdeeld over twee brigades. Niet alleen waren de Israëlische tanks ver in de minderheid, ze hadden ook geen adequate optische uitrusting voor nachtelijke gevechten die hun vijanden wel hadden en moesten de positie van de Syrische troepen peilen aan de hand van hun lawaai en artillerievlammen. De IDF bevond zich in ongebruikelijke omstandigheden, waarbij de luchtmacht ineffectief bleek tegen de SAM's van de Syriërs. De hoofdaanval van de Syrische pantsers was gericht op een vlak stuk land van drie mijl, een voorkeurslandschap voor de pantseraanval.

Na een snelle opmars in Israël stopten de Arabieren bij Mitzpe Gadot, op slechts vijf minuten van de rivier de Jordaan. Na één dag van hevige gevechten stond de Israëlische brigade, met minder dan 40 tanks, tegenover ongeveer 500 Syrische tanks. Door het gebrek aan nachtjagers van de Israëli's kwamen de Syriërs dichtbij en begon de strijd op een afstand van 30-60 meter. Bij het ochtendgloren van de tweede dag lagen 130 Syrische tanks en veel APC's in de vallei, velen achter of tussen de Israëlische stellingen. Tijdens de nacht vielen twee Syrische infanteriebataljons de positie op Hermonit aan en werden afgeslagen door minder dan twintig Israëlische infanterietroepen van de Golani-brigade.

Op de vierde dag bleef de Israëlische 7de Brigade over met zeven tanks en haar officier, Avigdor Ben-Gal, vertelde zijn bevelhebber dat hij niet langer kon standhouden omdat zijn troepen omsingeld waren door Syrische troepen. De Israëlische troepen waren uitgeput en sommige raakten door hun munitie heen, toen de Syrische troepen zich plotseling begonnen om te draaien en terug te trekken. Tientallen jaren na de slag waren analisten er nog steeds niet zeker van wat precies leidde tot de Syrische terugtrekking.

Ondanks het feit dat ze in de minderheid waren, wisten de Israëlische troepen hun posities te behouden. Toen de Syriërs zich op de 4de dag van de strijd terugtrokken, terwijl de Israëlische verdediging op instorten stond, had de IDF 70 pantservoertuigen verloren in vergelijking met de meer dan 500 Syrische voertuigen die werden vernietigd. De vallei waar deze grote veldslag van 6 tot 9 oktober werd uitgevochten, werd toepasselijk omgedoopt tot de Vallei der Tranen.

De Vallei der Tranen, voor het eerst metaforisch genoemd in Psalm 84, etste zijn naam niet alleen in de oude geschriften, maar ook in het weefsel van het moderne Israël. Terwijl de woorden van de psalmist door de eeuwen heen weerklonken, werd hun symboliek tijdens de tumultueuze dagen van oktober 1973 omgezet in grimmige realiteit. De vallei, ooit slechts een figuurlijk landschap dat werd doorkruist door pelgrims, veranderde in het toneel van een van Israëls meest schrijnende veldslagen, een echte Vallei der Tranen. Dit historische landschap weerklinkt met verhalen over moed, verlies en het niet aflatende streven naar vrede.

Bron: A Metaphor Made Real: The Unforgettable Valley of Tears - The Israel Bible