Een reis van liefde en terugkeer

18 december 2023

וַיֹּ֤אמֶר יוֹסֵף֙ אֶל-אֶחָ֔יו אָנֹכִ֖י מֵ֑ת וֵֽאלֹהִ֞ים פָּקֹ֧ד יִפְקֹ֣ד אֶתְכֶ֗ם וְהֶעֱלָ֤ה אֶתְכֶם֙ מִן-הָאָ֣רֶץ הַזֹּ֔את אֶל-הָאָ֕רֶץ אֲשֶׁ֥ר נִשְׁבַּ֛ע לְאַבְרָהָ֥ם לְיִצְחָ֖ק וּֽלְיַעֲקֹֽב׃
Uiteindelijk zei Josef tegen zijn broers: "Ik sta op het punt om te sterven. Hasjem zal zeker rekening met jullie houden en jullie uit dit land naar het land brengen dat Hij onder ede beloofd heeft aan Avraham, aan Jitschak en aan Ja'akov."
va-YO-mer yo-SAYF el e-KHAV a-no-KHEE MAYT vay-lo-HEEM pa-KOD yif-KOD et-KHEM v'-he-e-LAH et-KHEM min ha-A-retz ha-ZOT el ha-A-retz a-SHER nish-BA l'-av-ra-HAM l'-yitz-KHAHK ul-ya-a-KOV
Genesis 50:24

Het boek Genesis eindigt met een diepe paradox. Ondanks het feit dat Jozef door zijn broers als slaaf werd verkocht, klom hij op tot de tweede man na Farao. Zijn wijsheid en vooruitziende blik stelden Egypte in staat om zeven jaar van hongersnood te doorstaan, waardoor zelfs zijn eigen familie naar het land van de Nijl werd getrokken. De nakomelingen van Abraham, ooit stevig geworteld in Kanaän, bevinden zich nu in Egypte, wat het begin markeert van een profetie die God deed tijdens het verbond van de delen waarin 400 jaar buitenlandse dienstbaarheid werd voorspeld (Genesis 15:13).

Maar zelfs in de schemering van zijn leven weerklonk het land Kanaän in Jozefs hart. In navolging van de wens van zijn vader Jakob (Genesis 48:21) deed Jozef ook een verzoek aan zijn broers op zijn sterfbed om ervoor te zorgen dat zijn laatste rustplaats in Kanaän zou zijn. Genesis 50:24-25 geeft de essentie van Jozefs gevoelens weer, het vaste geloof in Gods belofte van verlossing en zijn onwrikbare gehechtheid aan het land Israël. Deze wensen werden plichtsgetrouw vervuld toen Mozes Jozefs beenderen uit Egypte droeg tijdens de Exodus (Exodus 13:19).

Waarom deze diepe gehechtheid aan een land dat Jozef op zeventienjarige leeftijd verliet? Jozefs liefde voor het land Israël was verweven in het weefsel van zijn bestaan, een vlam die werd aangewakkerd door de goddelijke beloften aan zijn voorvaderen, waaraan zijn vader hem voor zijn dood herinnerde, en die werd versterkt door de wens van zijn vader op zijn sterfbed om in het land te worden begraven.

Jozef gaf zijn liefde voor het land door aan zijn nakomelingen, vooral via zijn zoon Manasse. Deze blijvende liefde voor het land komt tot uiting in twee belangrijke gebeurtenissen die in de Bijbel worden beschreven. Ten eerste eisten de dochters van Zelophead, afstammelingen van Manasse, het deel van het land van hun vader op nadat hij zonder zonen was gestorven, een daad van grote liefde en toewijding voor het land Israël (Numeri 27:1-11).

Ten tweede, toen Ruben en Gad zich aan de oostkant van de Jordaan wilden vestigen, nam Mozes ook de helft van de stam van Manasse op. Het was een strategische beslissing. Mozes wist dat de intrinsieke liefde van de nakomelingen van Manasse voor het land de blijvende band van Ruben en Gad ermee zou verzekeren (Numeri 32).

In onze tijd zegenen Joodse ouders hun zonen elke vrijdagavond om als Efraïm en Manasse te zijn, zoals voorgeschreven in Genesis 48:20. Rabbi Shlomo Riskin legt uit waarom deze twee zonen van Jozef werden gekozen als speciale rolmodellen. Zij waren de eerste Joden die in ballingschap geboren werden, maar toch bleven ze verbonden met het land Israël en de Joodse traditie. Efraïm en Menasse symboliseren daarom het voortbestaan van het Joodse volk en hun toekomstige terugkeer naar het land Israël.

Het verhaal van Jozef en zijn nakomelingen bevestigt opnieuw de blijvende band tussen het Joodse volk en het land Israël. Net als Jozef houden Joden vandaag de dag, waar ze zich ook bevinden, de liefde voor hun vaderland levend in hun hart.

We zijn gezegend om in tijden te leven waarin het verlangen van generaties om terug te keren naar het land Israël niet slechts een droom is, maar werkelijkheid. De terugkeer van Joden uit alle hoeken van de wereld is een echo van datzelfde verlangen dat Jozef en zijn nakomelingen voelden.

Mogen wij als Joden en vrienden van Israël het land dicht bij ons hart blijven houden en de verhalen, beloften en leringen ervan ons leven vorm laten geven. Mogen ook wij, door het moderne wonder van Aliyah, de verwezenlijking van eeuwenoude dromen beleven.

Bron: A Journey of Love and Return - The Israel Bible