Tevet: Een maand van bezinning, herinnering en veerkracht

11 Dec 2023

וַתִּלָּקַ֨ח אֶסְתֵּ֜ר אֶל-הַמֶּ֤לֶךְ אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ֙ אֶל-בֵּ֣ית מַלְכוּת֔וֹ בַּחֹ֥דֶשׁ הָעֲשִׂירִ֖י הוּא-חֹ֣דֶשׁ טֵבֵ֑ת בִּשְׁנַת-שֶׁ֖בַע לְמַלְכוּתֽוֹ׃
Esther werd naar koning Ahasveros gebracht, in zijn koninklijk paleis, in de tiende maand, dat is de maand Tevet, in het zevende jaar van zijn regering.
va-ti-la-KAKH es-TAYR el ha-ME-lekh a-khash-vay-ROSH el BAYT mal-khu-TO ba-KHO-desh ha-a-see-REE, hu KHO-desh tay-VAYT, bish-nat SHE-va l'-mal-khu-TO.
Esther 2:16

De maand Tevet is rijk aan historische en religieuze betekenis. Tevet is de tiende maand in de Hebreeuwse kalender, gerekend vanaf Nisan. De naam Tevet werd, net als de namen van de andere Hebreeuwse maanden, aangenomen tijdens de Babylonische ballingschap. De naam Tevet komt voor het eerst voor in de boekrol van Esther (Esther 2:16).

De maand Tevet duurt altijd 29 dagen, maar de viering van de nieuwe maan (Rosj Chodesj), die het begin van de maand Tevet markeert, varieert tussen één en twee dagen, afhankelijk van de lengte van Kislev, de voorafgaande maand.

Tevet wordt gemarkeerd door verschillende belangrijke gebeurtenissen in de Joodse geschiedenis, die elk bijdragen aan de sombere toon.

De 8e van Tevet wordt herdacht voor de vertaling van de Tora in het Grieks onder het decreet van koning Ptolemaeus, een gebeurtenis die als even rampzalig wordt beschouwd als het maken van het Gouden Kalf. Bovendien is de 9e van Tevet een dag van rouw om Ezra de Schriftgeleerde en Nehemia, leiders die de spirituele richting van Israël na de Babylonische ballingschap aanzienlijk beïnvloedden.

Misschien wel de meest plechtige dag in Tevet is de 10e, die het begin markeert van het beleg van Jeruzalem door Nebukadnezar aan het einde van de eerste Tempelperiode. Deze gebeurtenis zette de tragische gebeurtenissen in gang die leidden tot de verwoesting van de Tempel, een hoeksteen van de Joodse identiteit en het Joodse geloof.

In het moderne Israël heeft de 10e van Tevet extra betekenis gekregen als een dag die gewijd is aan het rouwen om diegenen van wie de datum of plaats van overlijden onbekend is, wat het thema van de maand van herinnering en verlies verder benadrukt.

In tegenstelling tot deze dagen van rouw, bevat Tevet ook het einde van Chanoeka, een feest van licht en vreugde. Deze nevenschikking benadrukt de complexe aard van de Joodse geschiedenis, waarin momenten van wanhoop verweven zijn met die van triomf.

Op dezelfde manier voorspelt het boek Zacharia dat de dagen van vasten, waaronder de 10e van Tevet, zullen veranderen in dagen van vreugde en feest in het tijdperk van de Messias, wat het Joodse geloof in een toekomst van vrede en geluk illustreert. Deze transformatie van rouw naar vreugde is een centraal thema in het Joodse denken en vat de veerkracht en het blijvende optimisme van het Joodse volk samen.

Mevrouw Tziporah Heller, een gerespecteerd Joods pedagoog, auteur en spreker uit Jeruzalem, biedt een diepgaande interpretatie van de gebeurtenissen van Tevet. Ze stelt voor dat deze historische momenten verschillende paden presenteren voor onze spirituele reis.

De vertaling van de Tora weerspiegelt het pad van passiviteit, waarbij we toestaan dat invloeden van buitenaf onze identiteit herdefiniëren. Vandaag de dag "vertalen" te veel mensen de Tora en geven ze de Joodse identiteit een nieuwe vorm om zich aan te passen aan het heersende liberale gedachtegoed.

Als alternatief weerspiegelt de 10e Tevet de weg van moreel verval, die de gebeurtenissen weerspiegelt die leidden tot de verwoesting van de Tempels en de verdrijving uit ons land. Dit pad brengt ook het risico met zich mee dat de grenzen tussen ons en onze tegenstanders vervagen, wat leidt tot een verlies van onze unieke identiteit. In plaats van ons te vermengen, leidt dit vaak tot toenemende haat en anitsemitisme.

Er is echter een derde, meer hoopvolle weg. Dit is het pad dat verlicht werd door Ezra en Nehemia, de leiders die de Joodse identiteit en het Joodse geloof nieuw leven inbliezen en opnieuw definieerden na de Babylonische ballingschap. Door ervoor te kiezen onze toewijding aan ons erfgoed te vernieuwen, omarmen we de essentie van wie we zijn, niet als gedefinieerd door externe krachten of intern verval, maar als een voortzetting van een rijke, ononderbroken traditie.

De maand Tevet vertegenwoordigt meer dan alleen een reeks dagen op de kalender; het is een oproep tot actie. Het spoort ons aan om na te denken over onze plaats in de wereld en onze relatie met ons erfgoed. De gebeurtenissen die plaatsvonden in Tevet, van de vertaling van de Tora in het Grieks tot de belegering van Jeruzalem en het overlijden van grote leiders, dienen als een herinnering aan de keuzes waar we voor staan. Zijn we passief getuige van de geschiedenis, verliezen we onszelf in de stroom van invloeden van buitenaf, of zetten we ons actief in om onze tradities te behouden en te verjongen? De maand Tevet staat daarom symbool voor deze kruispunten en daagt ons uit om een pad te kiezen dat ons verleden eert en vorm geeft aan een toekomst die trouw is aan onze identiteit en waarden. En als we verstandig kiezen, zullen we het verdienen om te zien dat het vasten van de 10e van Tevet een dag van vreugde en viering wordt met de komst van de Messias.

Bron: Tevet: A Month of Reflection, Remembrance, and Resilience - The Israel Bible