Een jaar later: Hoe de inval van Rusland in Oekraïne de wereld een nieuwe vorm heeft gegeven.

Jennifer Bell, Al Arabiya English - 23 februari 2023

Het besluit van de Russische president Vladimir Poetin om een jaar geleden een grootschalige herinvasie van Oekraïne te lanceren was een wereldwijde schok die heeft geleid tot miljoenen ontheemden, de dood van tienduizenden mensen en de grootste confrontatie met het Westen sinds het dieptepunt van de Koude Oorlog.

Rusland lanceerde zijn invasie op 24 februari 2022, en het jarenlange conflict heeft niet alleen de stabiliteit van Europa bedreigd, maar ook de voedsel- en energiezekerheid wereldwijd - ook in het Midden-Oosten en Afrika - beïnvloed en schokgolven veroorzaakt in een wereld die nauwelijks op weg is naar herstel na de COVID-19 pandemie.

Dit zijn de manieren waarop het conflict de wereld opnieuw heeft vormgegeven.

Een verschuiving in de wereldorde

Het besef dat er in Europa een grote oorlog zou uitbreken, creëerde een politieke constellatie van drie verschillende groepen naties: zij die de kant van Poetins Rusland kozen, zij die steun toezegden aan Oekraïne, en een groep niet-gebonden naties die zich verzetten tegen betrokkenheid en/of zich indekken.

De landen van de Europese Unie (EU) reageerden snel met belangrijke sancties en maatregelen tegen Rusland. Ondanks enige versplintering - bijvoorbeeld over het olieprijsplafond en de terughoudendheid van Duitsland om tanks en ander wapentuig te sturen - is het blok vooral bij elkaar gebleven, tegen de Russische verwachtingen en hoop in.

"De EU heeft in haar reactie op de oorlog blijk gegeven van vastberadenheid en, soms verrassende, eensgezindheid", aldus Pepijn Bergsen, onderzoeker in het Europa-programma van Chatham House.

Het VK heeft zijn 'speciale relatie' met Kiev willen benadrukken, waarbij vooral voormalig premier Boris Johnson het voortouw wilde nemen met krachtige retoriek en militaire steun.

Elders was er minder solidariteit met Oekraïne. Poetin deed voorspelbaar een beroep op gunsten van oude bondgenoten, zoals de Syrische Bashar al-Assad en de Wit-Russische Alexander Loekasjenko, en knoopte nauwere strategische banden aan met Iran.

Een week na de invasie werd de resolutie van de Algemene Vergadering van de VN waarin de Russische agressie werd veroordeeld, met een overweldigende meerderheid aangenomen. Er waren echter 35 onthoudingen, waaronder drie landen van het Gemenebest - Zuid-Afrika, Pakistan en India. In Azië stond slechts een handvol regeringen pal achter Oekraïne: Singapore, Zuid-Korea en Japan. De grootste opkomende machten van de regio - China, India en Indonesië - hebben alle geweigerd partij te kiezen.

Iran heeft geprofiteerd van zowel tactische als strategische deals, aldus Dr. Sanam Vakil, adjunct-directeur van het Chatham House Midden-Oosten en Noord-Afrika: het heeft Rusland steun verleend bij het opheffen van sancties en honderden aanvalsdrones, terwijl Moskou in ruil daarvoor toezicht heeft gehouden om Teheran te helpen bij het onderdrukken van recente binnenlandse protesten tegen de regering.

Ook Turkije, dat de kloof overbrugt, is een belangrijke nieuwe diplomatieke speler geworden: het heeft geholpen bij de graanblokkade, fungeerde als humanitaire basis voor gijzelaarsruil en was gastheer bij (tot dusver mislukte) vredesbesprekingen, terwijl het tegelijkertijd om eigen veiligheidsredenen de toetreding van Finland en vooral Zweden tot de NAVO blokkeerde.

In de GCC vertelde Dr. Lina Khatib, de directeur van het Chatham Houses' Midden-Oosten en Noord-Afrika programma, aan Al Arabiya English dat landen hun politieke zwaartepunt hebben laten zien te midden van het conflict.

"Zowel de VAE als Saoedi-Arabië hebben getracht hun geopolitieke gewicht te laten gelden in de context van de oorlog in Oekraïne, door hun westerse bondgenoten te herinneren aan het belang van nationale en regionale prioriteiten in de Golf, in plaats van louter mee te gaan met westerse prioriteiten en wensen," zei Khatib.

James Black, assistent-directeur in de Defense and Security Group bij RAND Europe, en Clara Le Gargasson, onderzoeksassistent in de Defense and Security Group bij RAND Europe, vertelden Al Arabiya English in een gezamenlijk interview dat de strategische concurrentie tussen grootmachten zowel in omvang als in intensiteit toeneemt.

"In het licht van sancties en westerse pogingen om Moskou af te snijden van wereldwijde toeleveringsketens voor technologie, materialen en producten voor tweeërlei gebruik, bouwt Rusland steeds nauwere banden op met onder meer China en Iran. Dit gaat gepaard met toenemende spanningen tussen de VS en China, onder meer door recente incidenten met schijnbare Chinese spionage met behulp van ballonnen op grote hoogte."

Jamie Shea, senior fellow voor vrede, veiligheid en defensie bij Friends of Europe, en voormalig adjunct-secretaris-generaal voor opkomende veiligheidsuitdagingen bij de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), zei tegen Al Arabiya English dat er zeker een uitdaging is voor de internationale op regels gebaseerde orde door een daad van niet-uitgelokte agressie door een staat tegen een andere.

"We hebben niets op deze schaal gezien sinds de invasie van Saddam Hoessein in Koeweit in augustus 1990," merkte hij op. "Er was destijds een brede internationale coalitie voor nodig om Saddam te dwingen Koeweit te verlaten en ditmaal komt een andere brede coalitie van landen Oekraïne verdedigen."

"Maar het grote verschil dit keer is dat de westerse democratieën niet rechtstreeks ingrijpen en zelf de strijd aangaan, maar de Oekraïners bewapenen en bijstaan om hun eigen grondgebied te bevrijden."

Tegelijkertijd, zei hij, heeft de oorlog in Oekraïne een mondiale dimensie gekregen doordat hij de mondiale toeleveringsketens en handelsrelaties heeft verstoord, de mondiale inflatie en energieprijzen heeft aangewakkerd en heeft geleid tot een verminderde aanvoer van graan en kunstmest in Oost-Afrika en andere regio's.

"Het heeft ook andere spelers zoals Iran en China aangetrokken, met gevaarlijke gevolgen, en heeft geleid tot een wereldwijde botsing van verhalen over waar de oorlog over gaat en wie verantwoordelijk is voor het uitbreken en het verdere verloop ervan."

Een wereldwijde energie- en voedselcrisis

Als twee belangrijke leveranciers van energie, voedsel en meststoffen heeft het conflict tussen Rusland en Oekraïne de bevoorrading van zowel ontwikkelingslanden als ontwikkelde landen verstoord.

De meest fundamentele verandering is dat Europa niet langer afhankelijk is van Russisch gas. "Europa zal nooit meer zinvol afhankelijk worden van Russische fossiele brandstoffen", zegt Antony Froggatt, adjunct-directeur van het Chatham House Environment and Society programma. "Zelfs als de oorlog morgen zou eindigen, is het vertrouwen tussen de Europese consumenten en hun belangrijkste leverancier verbroken."

Europa heeft op twee manieren op de verstoring van de voorziening gereageerd: het zoekt zijn gas elders en versnelt de overstap naar hernieuwbare energie. Vóór 2022 beloofde de EU de uitstoot met 40% te verminderen en 32% hernieuwbare energie te halen. Door de oorlog zijn deze doelstellingen verhoogd tot respectievelijk 57% en 45%.

Als deze doelstellingen worden gehaald, zal de energiesector in het hele blok in 2030/35 bijna volledig koolstofvrij zijn (met de enkele kerncentrale die nog in bedrijf is).

"De oorlog heeft de decarbonisatie waarschijnlijk met vijf tot tien jaar vervroegd," zegt Froggatt, hoewel een enorme en ongeëvenaarde uitbreiding van de capaciteit van offshore-windenergie, zonne-energie en andere bronnen nodig zal zijn om de doelstellingen te halen.

De instorting van de levering van gas uit Rusland heeft Duitsland en veel van zijn buurlanden gedwongen hun energie elders te halen, onder meer uit Azië, het Midden-Oosten en mogelijk Afrika.

"Deze twee zaken - Europa dat de energie van anderen opkoopt en de zorg dat we te afhankelijk zijn van China voor de levering van hernieuwbare energiebronnen - hebben geopolitieke gevolgen gehad," zegt Froggatt.

Omdat zowel Rusland als Oekraïne grote exporteurs van landbouwmeststoffen zijn, dreef de verstoring van de wereldwijde voedselketens de prijzen op tot ongekende hoogten, waardoor zowel in de ontwikkelde als in de ontwikkelingslanden een crisis in de kosten van levensonderhoud ontstond.

Bovendien dreigden verstoring van beide oogsten en een Russische graanblokkade een humanitaire ramp te veroorzaken in ontwikkelingslanden, omdat veel landen - zoals 85% van Afrika - afhankelijk zijn van geïmporteerde tarwe. Het Wereldvoedselprogramma (WFP) zegt dat de crisis "ongekende proporties" aanneemt, met tien keer zoveel mensen die met hongersnood worden bedreigd als vijf jaar geleden.

James Black en Clara Le Gargasson van RAND Europe zeiden tegen Al Arabiya English: "Naast het menselijk lijden veroorzaakt door de illegale Russische invasie in Oekraïne, blijven de economische, geopolitieke en strategische gevolgen zich wereldwijd verspreiden. Handelssancties, bedreigingen voor de energie- en voedselzekerheid en prijsvolatiliteit zijn allemaal op grote schaal voelbaar en treffen niet alleen Europa, maar ook regio's als het Midden-Oosten en Noord-Afrika."

"De toegenomen wereldwijde strijd om hulpbronnen heeft geleid tot prijsstijgingen en bijgedragen tot schaarste en inflatie. Niet-gebonden derden, zoals India, hebben snel Russische olie en gas opgekocht tegen gereduceerde prijzen. Landen van Jemen tot Bangladesh en Zuid-Soedan voelen de gevolgen van de verstoorde voedselvoorzieningsketens. Vooral de armen worden zwaar getroffen.

Een strijd om cyberspace

De RAND-experts zeiden dat de ruimte en cyberspace ook steeds meer arena's van strijd zijn.

"Aan het begin van de invasie zou Rusland hebben geprobeerd satellieten te hacken die Oekraïne toegang geven tot internet en GPS. Samen met westerse regeringen hebben bedrijven uit de particuliere sector, zoals Microsoft, de Oekraïense cyberdefensie versterkt. Evenzo hebben commerciële ruimtevaartorganisaties als Maxar en SpaceX niet alleen de Oekraïense strijdkrachten ondersteund met satellietbeelden en -communicatie, maar ook het werk mogelijk gemaakt van NGO's, journalisten en anderen die bewijzen verzamelen voor Russische oorlogsmisdaden. In dit opzicht is de oorlog een wedstrijd geworden van verhalen en innovatie door de bredere industrie en het maatschappelijk middenveld, en niet alleen een botsing tussen Russische en Oekraïense strijdkrachten op het slagveld."

Hertekening van wereldwijde veiligheidslijnen

Jamie Shea, senior fellow voor vrede, veiligheid en defensie bij Friends of Europe, zei dat de oorlog waarschijnlijk "de reeds bestaande breuklijnen in het mondiale veiligheidssysteem heeft verhard en gestructureerd".

"De democratieën zijn dichter bij elkaar gekomen. De NAVO heeft een nieuw doel gevonden in een terugkeer naar haar collectieve verdedigingstaak. Finland en Zweden hebben gevraagd lid te worden van de NAVO, waardoor de overlapping tussen de EU en de NAVO-landen toeneemt. Ook democratieën als Oekraïne en Georgië willen lid worden van de NAVO."

"De EU heeft haar rol opgevoerd bij het opleggen van sancties aan Rusland, het financieren van wapens voor Oekraïne en het sterk verminderen van de afhankelijkheid van Russische olie en gas. Aan de andere kant zijn de autoritairen ook nader tot elkaar gekomen door de Iraanse wapenleveranties aan Rusland en de toenemende politieke en militaire steun van China aan het Kremlin. De oorlog in Oekraïne heeft dus het verhaal versterkt van een competitie of zelfs confrontatie tussen democratieën en autoritairen om invloed in het mondiale systeem."

Voor veel van de buurlanden van Rusland heeft de Russische invasie van Oekraïne bevestigd dat zij gelijk hadden in hun analyse van de dreiging die uitgaat van de regionale ambities van Moskou, zegt Alice Billon-Galland, research fellow in het Europa-programma van Chatham House.

Vóór de invasie van Rusland hadden Europese landen, zoals Frankrijk en Duitsland, zich niet aangepast aan de nieuwe geopolitieke realiteiten in de regio en de acties van Rusland zouden leiden tot een dramatische herwaardering van de Europese veiligheidspositie.

De Europese landen reageerden inderdaad met aanzienlijke verhogingen van hun defensiebudgetten, met name Duitsland, dat in de herijkende 'Zeitenwende'-toespraak van kanselier Olaf Scholz twee procent van zijn BBP toezegde.

De fundamentele beslissing van Duitsland is iets waarvan Jamie Shea, associate fellow in het Chatham House International Security Program, zegt dat hij dacht dat hij het nooit van zijn leven zou meemaken, en brengt voor het eerst in decennia het veiligheidsbeleid naast het buitenlands beleid. Duitsland is echter traag gebleven bij het nemen van belangrijke beslissingen, zoals over Leopard-tanks, waarbij het vaak goede bedoelingen heeft geuit, maar geen echte actie heeft ondernomen.

De invasie van Rusland heeft ook de afschrikkingspositie van de NAVO versterkt en haar aanwezigheid in Oost-Europa vergroot. Poetin is erin geslaagd "de NAVO dichterbij te brengen dan ooit tevoren", zegt Shea, met grotere oefeningen, meer paraatheid en versterkingsstrategieën.

Finland en Zweden, twee landen die tot nu toe het lidmaatschap van de NAVO schuwden om Rusland niet tegen zich in het harnas te jagen, zullen zich in een historische verschuiving ook bij het bondgenootschap aansluiten.

Kernwapen dreiging steekt opnieuw de kop op

Sinds het einde van de Koude Oorlog en de komst van de Amerikaans-Russische wapenbeheersing is de dreiging van kernwapens minder groot geworden. Het afgelopen jaar heeft Rusland echter regelmatig kernwapendreigingen geuit, soms verhuld, soms over 'escalatie' en soms rechtstreeks gericht tegen NAVO-landen zoals het VK.

Ook vanuit het Westen zijn er waarschuwingen gekomen, waarbij de Amerikaanse president Joe Biden verklaarde dat het risico van een nucleair Armageddon het hoogste is in 60 jaar, waardoor de nucleaire kwestie weer op de voorgrond staat.

Hoewel de dreigementen niet nieuw zijn, blijft het de vraag hoe geloofwaardig ze zijn en hoe het Westen reageert. Ze moeten serieus worden genomen, zegt Dr. Patricia Lewis, directeur van het internationale veiligheidsprogramma van Chatham House, maar ze voegt eraan toe dat het ook "bangmakerij" is, bedoeld om het Russische volk "op de borst te kloppen" en het Westen te pesten.

Poetin heeft aan het begin van de oorlog de strategische kernwapens van zijn land op "hoog alarm" gezet - wellicht, zegt Dr. Lewis, om hem in eigen land de status van gevechtsgereedheid te geven, zodat andere hoge Russische functionarissen opdracht kunnen geven ze te gebruiken. Maar aangezien de uitdrukking niet eerder is gebruikt, is het nog steeds, misschien met opzet, onduidelijk wat hij precies betekent. Veel van de dreigementen waren gericht op gebruik binnen Oekraïne.

Jamie Shea, senior fellow voor vrede, veiligheid en defensie bij Friends of Europe, vertelde Al Arabiya English: "Rusland heeft gesproken over nucleaire aanvallen, maar vooral om de westerse bevolking angst aan te jagen. In werkelijkheid heeft het zijn kernwapens niet verplaatst of echte voorbereidingen getroffen voor nucleair gebruik. Dus nucleaire afschrikking werkt nog steeds."

"Anderzijds heeft Rusland zijn deelname aan de New START-overeenkomst tussen de VS en Rusland ter beperking van strategische kernkoppen opgeschort. Het staat de VS niet toe de door het verdrag voorgeschreven inspecties van Russische nucleaire sites uit te voeren, hoewel het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat het de kernkopbeperkingen zal blijven naleven. Dit is geen goed nieuws, want kernmachten moeten met elkaar kunnen communiceren en transparant zijn over hun kernwapenplannen en -activiteiten om de strategische stabiliteit te handhaven."

"Geen onmiddellijk gevaar voor nucleair gebruik dus, maar meer een risico op lange termijn als kernwapenverdragen niet worden nageleefd en gemoderniseerd en kernmachten steeds meer in het duister tasten over elkaars bedoelingen. Internationale inspanningen om nucleaire proliferatie te voorkomen en roekeloze nieuwe kernwapenstaten als Noord-Korea in toom te houden zullen worden belemmerd."

Ruslands reputatie

Poetins besluit tot een volledige, illegale herinvasie van Oekraïne was een enorme gok die hij volgens veel Russische analisten waarschijnlijk al heeft verloren door de natie terug in de kou te duwen en het regime in gevaar te brengen.

James Nixey, directeur van het programma Rusland en Eurazië, zegt: "Hierna is er geen weg meer terug. De oorlog gaat nu evenzeer over het voortbestaan van het Russische regime als over het voortbestaan van Oekraïne."

Hij voegt eraan toe dat de kracht en de omvang van de "ongekende" economische sancties van het Westen meer waren dan Moskou had verwacht, waardoor het idee van een robuuste "Fort Rusland"-economie op de proef wordt gesteld.

John Lough voegt daaraan toe: "Hoewel Rusland op korte termijn winst heeft geboekt door de opgeblazen gas- en energieprijzen, hebben de sancties met succes het hart van het Russische financiële systeem aangepakt."

De druk werd nog opgevoerd door duizenden bedrijven, van Apple tot McDonald's, die hun activiteiten in Rusland staakten of inperkten. Deze uittocht, in combinatie met een nationale "mobilisatie"-dienstplicht in 2022, heeft er volgens schattingen ook toe geleid dat honderdduizenden Russische burgers het land zijn ontvlucht. Waarnemers zeggen dat dit bijdraagt aan de "braindrain" van een economie die al in moeilijkheden verkeert.

Een nieuw, verenigd - en populair - Oekraïne

De inval van Rusland in Oekraïne heeft een zware tol geëist van de burgers.

Project HOPE werkt in Oekraïne sinds de Russische invasie eind februari 2022, en ondersteunt gezondheidsklinieken met voorraden en medicijnen, de wederopbouw van medische voorzieningen, het opleiden van verpleegkundigen en artsen in trauma- en wondverzorging, en het verlenen van geestelijke gezondheidszorg aan degenen die door de oorlog zijn getroffen.

"Sinds de onmiddellijke momenten na de Russische invasie hebben de teams van Project HOPE de klok rond gewerkt in moeilijke en vaak gevaarlijke omstandigheden om de Oekraïners de dringende medische hulp te bieden die ze nodig hebben," zei Project HOPE's CEO & President, Rabih Torbay.

"De schade die de Russische invasie heeft aangericht, heeft elke Oekraïner getroffen, jong en oud, in alle lagen van de bevolking. Het heeft een diepgaand effect gehad op de fysieke en mentale gezondheid van een heel volk, vooral kinderen, en het volk van Oekraïne zal onze steun nog jaren nodig hebben."

De invasie heeft het land echter ook verenigd op een ongekende manier.

Hoewel naar schatting 14 miljoen mensen ontheemd zijn en de infrastructuur, energie- en transportnetwerken voortdurend worden aangevallen, is Oekraïne opmerkelijk genoeg blijven functioneren.

"Sinds het begin van de oorlog zijn de Oekraïners naar voren gekomen en hebben zij het minderwaardigheidscomplex van het land, dat het 'kleine broertje' van Rusland was, doorbroken. Zij zullen nooit meer in de schaduw van het Russische rijk leven en zijn ervan overtuigd dat het zal instorten," zegt Orysia Lutsevych, hoofd van het Oekraïne-forum van Chatham House.

Eén man die deze eenheid en trotsering verpersoonlijkt is de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy. Een jaar na de grootste militaire aanval op Europa sinds de Tweede Wereldoorlog is zijn reis van tv-komiek tot 'Churchilliaanse' oorlogsleider en het 'vereerde gezicht van de Europese liberale democratie buitengewoon', aldus John Kampfner.

Zelenskyy's afwijzing van de luchtbrug die president Biden vroeg in de oorlog aanbood, betekende een "wedergeboortemoment" voor hem en voor de Oekraïense politiek, aldus Lutsevych.

"Zijn besluit om voet bij stuk te houden en samen met zijn volk de verschrikkingen van de oorlog onder ogen te zien, ondanks het feit dat hij door huurlingen werd opgejaagd, was van grote betekenis", zegt ze.

Vóór Zelenskyy was de Oekraïense binnenlandse politiek zeer omstreden, met weinig vertrouwen van het publiek in politieke figuren waarvan velen werden beschuldigd van corruptie. De kracht van Zelenskyy, die weliswaar uit een Russisch sprekend deel van Oekraïne komt, is dat hij in 2019 in verschillende regio's en generaties steun kreeg voor verandering, corruptiebestrijding en vrede, aldus Lutsevych.

De regels van het internationaal recht verscheuren

De herinvasie van Oekraïne door Rusland schond het VN-Handvest en het fundamentele internationale recht, zegt de directeur van het Chatham House International Law program Rashmin Sagoo.

"Als lid van de VN-Veiligheidsraad, belast met de handhaving van de internationale vrede en veiligheid, was er een gevoel van déjà vu met de door de VS geleide invasie van Irak en Ruslands annexatie van de Krim in 2014."

Maar zoals waarnemers hebben opgemerkt, kwam de rechtsstaat snel in actie met snel gecoördineerde wereldwijde sancties op een ongekende schaal die een domino-effect van massale bedrijfsuittredingen uit Rusland katalyseerden.

Mogelijke oorlogsmisdaden werden gerapporteerd. Het Internationaal Strafhof kreeg de grootste doorverwijzing ooit om een onderzoek te openen. Het Internationaal Gerechtshof eiste dat Rusland "de militaire operaties onmiddellijk opschort" in Oekraïne.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en binnenlandse rechtbanken werden ingeschakeld en de VN-Mensenrechtenraad startte zijn eigen onderzoek op basis van het toenemende bewijs van Russische aanvallen op burgers en civiele infrastructuur.

De uitwijzing van Rusland uit de Raad van Europa na 26 jaar lidmaatschap was ongekend. Maar de stap van Europa's grootste en oudste intergouvernementele organisatie, die is opgericht om mensenrechten, democratie en recht te beschermen, kan volgens Sagoo nog andere ernstige gevolgen hebben.

Het betekent dat Rusland niet langer gebonden is aan de normen van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens. Russische burgers zullen zich niet langer kunnen beroepen op hun Verdragsrechten en zullen voor nieuwe gevallen geen beroep kunnen doen op het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens.

Naar verluidt begint Rusland ook met het proces van terugtrekking uit andere verdragen van de Raad van Europa.

"Ongeacht de sterke politieke beweegredenen zal deze stap het land waarschijnlijk verder wegleiden van aansprakelijkheid voor mensenrechtenschendingen", aldus Sagoo.

Praten over oorlogsmisdaden, herstelbetalingen en straffen lijkt misschien voorbarig, en sommigen twijfelen aan de doeltreffendheid van de wet om de daders ooit voor de rechter te brengen. Maar de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Kuleba, vertelde op een bijeenkomst van Chatham House: "Dit is het enige beschavingsinstrument dat ons ter beschikking staat om ervoor te zorgen dat uiteindelijk allen die deze oorlog mogelijk hebben gemaakt voor het gerecht worden gebracht en dat de Russische Federatie... ook verantwoordelijk wordt gehouden voor haar daden."

Wat is de volgende stap?

Nu de wereld de komende 12 maanden ingaat - wat is de volgende stap in het conflict tussen Rusland en Oekraïne?

Deze week beloofde Poetin de oorlog in Oekraïne voort te zetten en gaf hij lange verklaringen vol kritiek aan de westerse mogendheden, die hij de schuld gaf van het voortdurende conflict. Poetin trok zich ook terug uit het New START-wapenbeheersingsverdrag en waarschuwde dat Moskou de kernproeven zou kunnen hervatten.

Geflankeerd door vier Russische driekleurige vlaggen, vertelde Poetin de politieke en militaire elite van Rusland dat Rusland "de taken waarvoor wij staan zorgvuldig en consequent zal oplossen".

Poetin zei dat Rusland er alles aan had gedaan om een oorlog te voorkomen, maar dat het door het Westen gesteunde Oekraïne plannen had gemaakt om de door Rusland gecontroleerde Krim, die in 2014 door Rusland werd geannexeerd, aan te vallen.

Chris Skopec, Vice President Global Health bij Project HOPE, zei dat de crisis niet lijkt af te nemen.

"Project HOPE heeft gereageerd op talloze noodsituaties in de 65 jaar dat we actief zijn, en we weten dat een crisis van deze omvang een gezamenlijke en langdurige inspanning vereist om niet alleen het land weer op te bouwen, maar om het Oekraïense volk op weg te helpen naar herstel," zei hij.

"365 dagen oorlog laten littekens achter die we niet kunnen zien in de vorm van geestelijke gezondheidstrauma's en een bijna gedecimeerd gezondheidssysteem.

Jamie Shea, senior fellow voor vrede, veiligheid en defensie bij Friends of Europe, vertelde Al Arabiya English dat het niet gemakkelijk is om de toekomst van oorlogen te voorspellen.

"Wie zou een jaar geleden het heroïsche verzet van de Oekraïense David tegen de Russische Goliath of het militaire falen en de desorganisatie van het Russische leger hebben voorspeld?"

"Maar we weten dat de uitkomst van de oorlog niet onvermijdelijk is, maar wordt bepaald door wat we wel of niet doen. Het is het resultaat van politieke beslissingen en keuzes."

"Hoe meer hulp de westerse democratieën gedurende de langste tijd aan Oekraïne geven en hoe meer ze de sancties tegen Rusland kunnen aandraaien, hoe groter de kans dat Poetin hinkend van het slagveld wordt verdreven."

"Dit is de beste kans dat de op regels gebaseerde internationale orde wordt versterkt en dat andere autocraten zich wel twee keer bedenken voordat ze toekomstige agressies lanceren."

Bron: One year on: How Russia’s invasion of Ukraine has reshaped the world | Al Arabiya English