Door as heen

20 jul 2023

מִזְמוֹר לְאָסָף אֱ‍לֹהִים בָּאוּ גוֹיִם בְּנַחֲלָתֶךָ טִמְּאוּ אֶת-הֵיכַל קָדְשֶׁךָ שָׂמוּ אֶת-יְרוּשָׁלַ ִם לְעִיִּים׃
Een psalm van Asaf. O Hashem, heidenen hebben Uw domein betreden, Uw heilige tempel verontreinigd en Yerushalayim in puin veranderd.
miz-MOR l'-a-SAF e-lo-HEEM BA-u go-YIM b'-na-kha-la-TE-kha ti-m'-U et hay-KHAL kod-SHE-kha SA-mu et y'-ru-sha-LA-im l'-i-YEEM
Psalmen 79:1

Stel je dit eens voor: een stad, ooit pulserend met de levendige hartslag van een volk, ligt nu in puin, haar hartslag verstomd. Dit was het lot van Jeruzalem toen de Joodse tempels werden verwoest - een catastrofe die zo ingrijpend was dat hij niet één, maar vier keer een plaats kreeg in de Hebreeuwse Geschriften. Het was niet alleen een historische gebeurtenis; het was een cultureel litteken, een wond in het collectieve Joodse geheugen die nog steeds door de eeuwen heen resoneert.

Als we Psalm 79 lezen, worden we geconfronteerd met deze treurige klaagzang van een natie in de nasleep van de verwoesting van Jeruzalem door koning Nebukadnessar en zijn generaal Nebuzaradan. De verwoesting was ingrijpend en totaal - de Tempel ontsierd en verbrand, de stad verwoest, ontelbare levens abrupt uitgeroeid en degenen die overbleven, verbannen. Het was een dag die zich in het Joodse bewustzijn heeft vastgebrand, een dag van rouw die door de tijd heen weerklinkt.

De psalmist schetst in vers 2 een beklemmend beeld van de omvang van deze brute aanval door de Chaldeeën. De doden werden onbegraven achtergelaten, hun lichamen als voer voor vogels en roofdieren - een grimmige herinnering aan de wrede en onmenselijke behandeling van de Joden door de Babyloniërs:

"De lijken van uw dienaren werden achtergelaten als voedsel voor de vogels in de lucht, het vlees van uw vromen voor de beesten op aarde. Hun bloed stroomde als water rondom Jeruzalem, en niemand bleef over om hen te begraven." Psalmen 79:2-3

Toch blijft het geloof van de psalmist standvastig, zelfs tegenover zo'n gruweldaad. De slotverzen van deze psalm zijn een klaroengeschal om goddelijke vergelding, een verlangen dat de wereld getuige zal zijn van Gods gerechtigheid en dat Zijn naam helder zal blijven schijnen. Want God mag dan boos en jaloers zijn, de psalmist gelooft dat Hij deze woede niet voor altijd zal koesteren.

Intrigerend genoeg merkt de psalmist op dat de beproevingen van Israël een gevolg zijn van hun eigen zonden (79:9), maar waarschuwt hij ook dat buitensporige straffen een schaduw kunnen werpen over Gods eer in de ogen van andere naties:

"Help ons, God onze Verlosser, tot eer van Uw naam; verlos ons en vergeef onze zonden omwille van Uw naam. Waarom zouden de volken zeggen: 'Waar is hun God?' Laat de wraak van het uitgestorte bloed van uw dienaren in onze ogen bekend zijn onder de volken." Psalm 79:9-10

Deze psalm is een delicaat evenwicht tussen het erkennen van schuld en het bevestigen van geloof in het aangezicht van tegenspoed. Hij weerklinkt door de eeuwen heen en zijn echo's zijn zelfs vandaag de dag nog relevant. Te midden van een ballingschap die 2000 jaar heeft geduurd, wordt er gefluisterd dat het verbond ineengestort is en dat God het Joodse volk in de steek heeft gelaten. Toch stijgt de stem van de psalmist boven deze twijfels uit en bevestigt hij opnieuw de tijdloze band met God, ondanks de niet aflatende ballingschap. Terwijl de woorden van de psalmist door tijd en ruimte heen weerklinken, worden we gerustgesteld dat hoe donker het uur ook is, het geloof ons naar de dageraad zal leiden. Want het verbond met God blijft, net als de menselijke geest, eeuwig en doorstaat de stormen van de tijd.

In sommige Joodse gemeenschappen wordt deze aangrijpende Psalm gereciteerd op de negende van Av, of Tisha B'Av. Deze dag is een dag van diepe rouw en markeert de verjaardag van meerdere catastrofale gebeurtenissen, waaronder de verwoesting van zowel de Eerste als de Tweede Tempel in Jeruzalem. Het reciteren van Psalm 79 op deze plechtige dag is zeer toepasselijk. De psalm beschrijft levendig de gebeurtenissen die op die dag plaatsvonden en de rauwe uitdrukking van verdriet en verwoesting in de psalm weerspiegelt de emoties die op Tisha B'Av gevoeld worden en geeft stem aan de collectieve rouw van een volk. De klaagzangen belichamen de gedeelde geschiedenis van verlies, terwijl de roep om goddelijke gerechtigheid en de bevestiging van het duurzame verbond dienen als een krachtige herinnering aan de kracht, de veerkracht en het onwankelbare geloof van de Joodse gemeenschap. Zo wordt het reciteren van Psalm 79 op Tisha B'Av een aangrijpend bewijs van het vermogen van de gemeenschap om te volharden en te hopen, ondanks het lijden van een immens verlies.

Bron: Through the Ashes - The Israel Bible