www.wimjongman.nl
Waarom de Israëlische energieke opstoker Itamar Ben-Gvir stijgt in de peilingen, en waarom links hem een racist noemt.
In een gesprek met JNS zei de controversiële rechtse Israëlische politicus Ben-Gvir: "Onze Tenach [Bijbel] leert ons dat we van hier zijn, we zijn teruggekomen naar ons land. Ik ben geen racist, ik haat geen Arabieren, ik haat terroristen."
Alex Traiman - 25 oktober 2022
De opkomst van Itamar Ben-Gvir is een van de belangrijkste verhaallijnen van Israëls vijfde verkiezingscyclus in iets meer dan drie jaar. De politieke opstoker van de rechterflank in Israëls politieke spectrum stijgt in populariteit, met peilingen die aangeven dat zijn Religieuze Zionistische blok maar liefst 14 van de 120 zetels in de Knesset kan veroveren.
Dat zou de Religieuze Zionistische Partij waarschijnlijk de derde grootste in de Knesset maken (achter Benjamin Netanyahu's Likud en Yair Lapid's Yesh Atid) en groter dan de Nationale Eenheidspartij die wordt geleid door de huidige minister van Defensie en voormalig uitdager van Netanyahu, Benny Gantz. Met 14 zetels zou de Religieuze Zionistische Partij twee keer zo groot zijn als de voormalige Yamina-partij was toen haar leider, Naftali Bennett, na de vorige verkiezingen vorig jaar in een onwaarschijnlijke opstelling als premier uit de bus kwam.
Het blok is een combinatie van drie relatief kleine rechtse partijen. De partijen hebben zich verenigd in een technisch blok, om ervoor te zorgen dat geen van de drie onder de kiesdrempel van 3,25 procent voor het parlement zou komen. Het blok van religieuze zionisten wordt geleid door de voormalige minister van Vervoer en oud-parlementslid Bezalel Smotrich. Verschillende andere gerespecteerde leden van de Knesset, waaronder Simcha Rothman en Orit Strock, staan hoog op de kandidatenlijst. Op de lijst staan vier vrouwen in de top 20.
Israël's streng nationalistische rechtse partijen komen zelden tot zulke hoge parlementscijfers. Maar Ben-Gvir, nummer 2 op de lijst van Religieuze Zionisten en hoofd van de kleine factie Otzma Yehudit (Joodse Kracht), verovert de populistische golf in de huidige verkiezingscampagne, grotendeels omdat de linkse Israëlische media hem tot het topverhaal hebben gemaakt. Ben-Gvir is een regelmatige gast geworden in de politieke nieuwsprogramma's van Israël.
Op hetzelfde moment dat zij hem uitnodigen om zijn standpunten live op televisie te ventileren, hebben veel van Israëls linkse mainstream media (samen met anti-Netanyahu politici) Ben-Gvir gebrandmerkt als een "racist."
In een gesprek met JNS zei Ben-Gvir: "Onze Tenach [Bijbel] leert ons dat we van hier zijn, we zijn teruggekomen naar ons land. Ik ben geen racist, ik haat geen Arabieren, ik haat terroristen."
De beschuldigingen tegen hem zijn gebaseerd op standpunten die Ben-Gvir in zijn vroege tienerjaren en als jongvolwassen activist innam. Ben-Gvir was een fervent aanhanger van de leer en de principes van voormalig Knessetlid Meir Kahane, wiens politieke partij later uit het parlement werd verbannen vanwege anti-Arabische standpunten. Als aanhanger van Kahane mocht Ben-Gvir niet in het Israëlische leger dienen.
Toch beweert hij dat de media de boodschap dat hij een racist is vermeerderen "om de boodschapper af te schieten, in plaats van een discussie toe te staan over ernstige kwesties waarmee de Joodse staat wordt geconfronteerd. We hebben een groot Jihad-probleem op zoveel niveaus dat onze politieke leiders en veiligheidsdeskundigen weigeren om het hoofd te bieden."
Hij voegde eraan toe: "Ik ben de kandidaat die zegt dat de keizer geen kleren aan heeft en dat we een aantal ernstige problemen hebben. Ze willen af van mijn boodschap - en van het hele Israëlische nationalisme trouwens - dus noemen ze me een racist."
Hoewel Ben-Gvir niet in het leger heeft gediend, voert hij campagne voor meer veiligheid voor Israëlische burgers.
De religieuze nationalist groeide op in de Jeruzalemse buitenwijk Mevaseret, in een overwegend seculiere maar traditionele familie. Sindsdien is Ben-Gvir uitgegroeid tot een joodse observant, getrouwd en vader van zes kinderen. Hij woont in de joodse nederzetting Hebron, waar zich de bijbelse Grot van de Patriarchen bevindt, waar de joodse voorvaderen Abraham, Isaac en Jacob en hun vrouwen begraven liggen.
Hij verklaarde aan JNS over zijn verleden: "Ik heb nu zes kinderen. Ik ben 46 jaar oud. Ik kwam uit een meer radicale traditie, maar ik ben sindsdien gerijpt. Ik ben de problemen die ik probeer aan te pakken beter gaan begrijpen. Het probleem is het jihadisme, een neonazistische beweging van gevaarlijke extremistische vijanden in ons midden. In feite is het dit jihadisme dat de gewone Arabieren die hier wonen onderdrukt. Ook zij kijken naar Israël om deze beweging te verslaan en meer veiligheid te bieden."
Vandaag is Ben-Gvir een zeer succesvolle burgerrechtenadvocaat die talrijke zaken heeft behandeld en er verschillende heeft gewonnen voor het Israëlische Hooggerechtshof. Hij heeft gevallen van politiegeweld tegen Joodse burgers aangevochten en ter verdediging van soldaten die gevangenisstraf riskeerden omdat ze optraden tegen terroristen en ten onrechte werden beschuldigd van het overtreden van de strikte inzetregels van het leger.
De laatste jaren heeft Ben-Gvir geprobeerd zowel zijn uitspraken als zijn imago te matigen. Maar voor veel Israëli's, zowel links als rechts van het politieke spectrum, ondervindt hij een strijd die zijn reputatie aan het wankelen wil brengen.
"Ze willen me begraven als een manier om het Joodse nationalisme aan te vallen," zei hij. "Dus in plaats van de kiezers te vertellen waar ze werkelijk tegen zijn, beschuldigen ze me ervan anti-homo, anti-vrouw, anti-Arabisch en al het andere waar de liberale wereld voor staat. Ze maken me uit voor hun boeman in plaats van te zeggen dat ze tegen nationalistische principes en grotere veiligheid voor Israëlische burgers zijn."
Toch zijn zijn standpunten voor veel kiezers een uiting van gezond verstand dat ontbreekt in het politieke en veiligheidsdiscours van Israël.
Ben-Gvir zei: "Mijn visie is een trotse, sterke Joodse staat. Ik heb geen probleem met onze minderheden - op voorwaarde dat het gezagsgetrouwe burgers zijn - maar ik heb wel een probleem met degenen die hun hand opheffen naar onze politie en soldaten."
Veel van Ben-Gvirs opvattingen over Israëls veiligheid vinden weerklank bij burgers die de laatste jaren de risico's voor hun persoonlijke veiligheid hebben zien toenemen. In het afgelopen decennium zijn duizenden illegale vuurwapens, waaronder automatische aanvalsgeweren, Israël binnengesmokkeld of ter plaatse gefabriceerd en in handen gekomen van Arabieren in Judea en Samaria en in Arabisch-Israëlische steden. Het aantal Arabisch-Arabische moorden is de afgelopen maanden sterk toegenomen, terwijl Arabieren tijdens een conflict in Gaza in mei vorig jaar in gemengde steden tegen Joden in opstand kwamen, zonder dat de politie daar hard op reageerde.
In de noordelijke en zuidelijke streken van het land verklaart Ben-Gvir dat Israëli's vaak maffia-achtige beschermingsbetalingen betalen aan lokale bedoeïenen om ervoor te zorgen dat hun huizen, bedrijven en uitrusting niet worden beroofd, of erger. De inzetregels voor leger en politie zijn steeds strenger geworden, waarbij veiligheidspersoneel het vuur niet mag openen op terroristen - zelfs niet in zeer gevaarlijke situaties - tenzij ze actief worden beschoten, waardoor hun eigen leven groot gevaar loopt.
Erger nog, zegt hij, veel van de door Israël gevangen genomen terroristen zitten samen met Arabische medemoordenaars - sommigen zitten levenslang uit - in "country club" gevangenisomstandigheden, met televisies en mobiele telefoons, terwijl zij diploma's van universiteiten en stipendia van de Palestijnse Autoriteit ontvangen. In het verleden zijn gevangenen, waaronder veroordeelde moordenaars, vrijgelaten als onderdeel van "vredestichtende" gebaren aan de Palestijnse Autoriteit.
Ben-Gvir en zijn partij nemen krachtige standpunten in tegen terreur en roepen op tot versoepeling van de strenge regels in een poging de afnemende afschrikking te herstellen. Hij roept op om terroristen uit Israël te verjagen en om de doodstraf in te voeren voor degenen die voor moord zijn veroordeeld.
"Zij die kinderen vermoorden mogen het daglicht niet zien. Ik wil ons leger en de politie kracht geven," zei hij.
Hij hoopt in een toekomstige regering minister van openbare veiligheid te worden.
"Het is mijn doel om de veiligheid terug te geven aan de burgers van Israël, zoals [voormalig burgemeester] Rudy Giuliani deed in New York City. Ik wil de rules of engagement veranderen zodat soldaten kunnen schieten op iedereen die molotovcocktails gooit. Er moet immuniteit komen voor soldaten en politie die in de frontlinie staan," zei hij.
"We moeten burgers en inwoners beschermen en het gevoel van veiligheid terugbrengen bij zowel Joden als Arabieren. De enige manier waarop we dit kunnen doen is met een sterk leger en politie, en veiligheid voor alle mensen van Israël - ongeacht hun geloof of ras."
De afgelopen weken is de partij van Ben-Gvir met verschillende zetels gestegen in de peilingen ten koste van Netanyahu's meer gematigde Likud.
De stijging is deels te wijten aan het gevoel bij veel rechtse kiezers dat zij gebrandmerkt zijn door gematigd rechtse partijen die uiteindelijk coalities vormden met linkse partners en rechtse prioriteiten met betrekking tot de Israëlische soevereiniteit in Judea en Samaria, en andere kwesties, op een zijspoor zetten ten gunste van centristisch of links beleid.
Tot dergelijke gematigde rechtse partijen behoorde eerder Bennett, die zijn nationale kamp en het pro-Netanyahu rechtse blok schuwde ten gunste van een roulatieregeling voor premier met Yair Lapid, hoofd van Israëls progressieve linkerzijde. Het akkoord stuurde het grootste deel van rechts naar de oppositie en bracht elk lid van links Israël in de coalitie, samen met een partij die banden heeft met de Moslimbroederschap.
Een van de verhaallijnen in die regering was de vraag of de Arabische Ra'am-partij wel haar morele steun aan Hamas zou intrekken ten gunste van Israëlische militaire acties in Gaza of Judea en Samaria.
Bennetts regering stortte na amper een jaar in toen zijn eigen Yamina-partij implodeerde onder druk van haar rechtse kiezers. Bennett - nu zonder kiezersbasis - heeft aangekondigd dat hij uit de politiek zal stappen. En als onderdeel van het ingewikkelde regeerakkoord fungeert de linkse Lapid nu als interim-premier, ondanks het feit dat Israël een grote rechtse electorale meerderheid heeft.
Om ervoor te zorgen dat links de macht niet behoudt, vestigen veel nationalistische kiezers hun hoop op de uiterst rechtse flank van het politieke spectrum om te voorkomen dat hun stem opnieuw wordt gecoöpteerd.
"Nationalisme staat voor God. Het staat voor patriottisme. Het staat voor particularisme. En het staat voor een sterke verdediging. Dit zijn dingen waar Israëlisch links tegen is. Ze zijn tegen een religieuze, bijbelse visie, ze zijn tegen nationalisme. En ze zijn tegen echte verdediging," zei Ben-Gvir.
"Een van de grote mysteries van de wereld is waarom liberalen zich hebben aangesloten bij de ondersteuning van jihadi's," grapte hij.
De opkomst van Ben-Gvir stuurt schokgolven door het politieke systeem van Israël en ook naar nabije waarnemers in het buitenland, van wie velen zich zorgen maken dat een voormalige Kahane-aanhanger zou kunnen worden aangesteld als hoge minister als de rechtse bondgenoot en Likud-partijleider Benjamin Netanyahu weer premier wordt.
Toch zijn Ben-Gvir en rechtse kiezers bezorgd dat Netanyahu zijn natuurlijke rechtse bondgenoot tijdens de coalitieonderhandelingen zal mijden en in plaats daarvan zal kiezen voor een regering met linkse partners, die misschien bereid zijn een aantal van hun eisen in te leveren om Ben-Gvir uit de regering te houden.
"Likud heeft een sterke partij rechts nodig, om het rechts te houden," zei Ben-Gvir. "Veel Likud-kiezers willen een rechtse regering die de Joodse waarden bevordert. En de enige manier waarop dat kan gebeuren is samen met onze partij."
Verschillende Amerikaanse politici, waaronder senator Robert Menendez en vertegenwoordiger Brad Sherman - beiden al lange tijd Israël-aanhangers - hebben Netanyahu gewaarschuwd tegen het vormen van een regering met Ben-Gvir, terwijl leden van de Amerikaans-Joodse communale structuur hebben gewaarschuwd dat het moeilijk zal zijn om Israëlische standpunten te verdedigen tegenover Democraten als Ben-Gvir een hoge minister is.
Velen vrezen dat Ben-Gvir's aantreden Israël diplomatieke schade zal berokkenen en dat zijn uitspraken en acties als minister de spanningen in een reeds gespannen regio zullen opdrijven, waarbij de vrees voor zijn populisme juist blijkt.
Deze vrees wordt grotendeels gevoed door aanhoudende berichten in de media dat Ben-Gvir een racist is. Toch kunnen dergelijke uitspraken op zichzelf schadelijk zijn.
Israël vecht voortdurend voor zijn legitimiteit op verschillende fora, waaronder de reguliere en sociale media, universiteitscampussen, staatswetgevers en binnen grote bedrijven. Boycot, Divestment en Sancties tegen Israël zijn gebaseerd op de valse vooronderstelling dat Israël een racistische of apartheidsstaat is.
Voor velen die weinig weten over Israëls diversiteit en bloeiende democratie, kan de stortvloed van artikelen waarin Ben-Gvir van racisme wordt beschuldigd veel breder circuleren dan de feitelijke uitspraken van een enkel lid van een 120 leden tellende Knesset, die weinig Engels spreekt.
Bovendien kennen velen buiten Israël eenvoudigweg het verschil niet tussen Lapid of een van zijn linkse collega's en de rechtse brandhaard. Het enige wat ze verwerken wanneer ze snel door de krantenkoppen fietsen in hun newsfeeds, is dat rechtse racisten aan de macht komen in Israël. De details zijn betekenisloos voor hen.
Voor Israël-haters kan alleen al het concept van een Joodse staat als racistisch worden bestempeld, ondanks het feit dat Israël een grote Arabische bevolking heeft met opwaartse mobiliteit, burgerlijke vrijheden en democratische vertegenwoordiging.
Het kan voor Israël steeds moeilijker worden om de toenemende beschuldigingen van racisme van zich af te schudden, zelfs als links de macht weet te behouden en Ben-Gvir en zijn rechtse bondgenoten diep de oppositie in worden gestuurd.
In veel opzichten zijn de beschuldigingen van racisme net zo populistisch als de ideeën die Ben-Gvir uitdraagt. En die beschuldigingen kunnen een even grote of grotere bedreiging vormen voor Israël dan de terugkeer van rechts aan de macht of de feitelijke benoeming van Ben-Gvir als minister.