Het nieuwe plan om Netanyahu af te zetten - en de gevolgen voor Israël

Door Caroline Glick - 9 april 2021

In een gesprek met medewerkers op dinsdag sprak Yamina-voorzitter Naftali Bennett openhartig over zijn politieke plannen, die hij volgens mediaberichten nauw afstemt met New Hope-partijleider Gideon Sa'ar. Zowel Bennett als Sa'ar behoren tot de ideologische rechterzijde en zijn beiden uitgesproken tegenstanders van premier Benjamin Netanyahu en streven ernaar hem als premier af te zetten.

Bennett weigerde deze week Netanyahu aan te bevelen aan president Reuven Rivlin om het mandaat over te dragen voor de vorming van een regering, maar hij heeft duidelijk gemaakt dat hij zich bij een door Netanyahu geleide regeringscoalitie zal aansluiten als Netanyahu de twee zetels kan bemachtigen die hij mist om een regering van 61 leden te vormen. Sa'ar weigert daarentegen toe te treden tot een regering onder leiding van Netanyahu. En vooralsnog boycotten Sa'ars vijf collega's in zijn zes leden tellende Knesset-fractie Netanyahu samen met hem.

Sa'ar heeft tweemaal geprobeerd Netanyahu in verkiezingen af te zetten - eerst in de interne leiderschapsrace van de Likud en vervolgens als hoofd van zijn nieuwe partij bij de laatste verkiezingen. Zijn beide verkiezingspogingen mislukten. Ondanks massale steun in de media gingen de kiezers er beide keren niet in mee.

Bennett presenteerde zich bij de laatste verkiezingen ook als kandidaat voor het premierschap tegen Netanyahu. Ook hij slaagde er niet in de verwachtingen waar te maken. Tweeënvijftig leden van de Knesset vertelden Rivlin dat zij willen dat Netanyahu de volgende regering vormt. Bennett kreeg zeven stemmen - zijn eigen en die van zijn Knessetfractie - en dat was pas nadat nummer 3 op zijn lijst, de burgemeester van Sderot, Alon Davidi, had zijn plaats in de Knesset opgegeven voordat hij werd beëdigd.

Hoewel Bennett zijn medewerkers dinsdag vertelde, "we zijn binnen" als Netanyahu erin slaagt nog twee wetgevers te vinden om deel te nemen aan een regering onder zijn leiding, is Bennett ervan overtuigd dat Netanyahu zal falen. "Het is wishful thinking" dat er leden van Sa'ars partij zullen terugkeren naar Likud, zei hij. "Het zal niet gebeuren."

Netanyahu's mandaat om een regering te vormen is goed voor 28 dagen. Volgens Bennett zullen de echte coalitiebesprekingen pas beginnen als Netanyahu faalt. Op dat moment, zo beweerde hij zelfverzekerd, "zal iemand anders van Likud de premier zijn."

Israel Katz, Nir Barkat of Naftali Bennett zijn in Bennetts ogen allemaal mogelijke kandidaten om Netanyahu te vervangen. Zij zullen allemaal een coalitie kunnen vormen omdat Sa'ar zich bij hen zal aansluiten - en hij zal zich niet bij Netanyahu aansluiten.

Met andere woorden, het plan van Sa'ar, waar Bennett zich bij heeft aangesloten, is om met Likud-leden te doen wat wijlen premier Ariel Sharon in 2004 met Likud-kiezers heeft gedaan.

In december 2003 maakte Sharon een ideologische ommezwaai van 180 graden. Eerder dat jaar had Sharon een verpletterende verkiezingsoverwinning behaald door zich te verzetten tegen het plan van Labor-partijleider Amram Mitzna om zich eenzijdig terug te trekken uit de Gazastrook. Sharon zei de beroemde woorden: "Het lot van Tel Aviv is het lot van Netzarim," dat op dat moment een Israëlische frontlijngemeente in Gaza was.

In december 2003 verbaasde Sharon het land door aan te kondigen dat hij van plan was het strategisch roekeloze platform van Mitzna uit te voeren. En in 2004 hield hij een referendum onder Likud-leden, om hun steun te vragen voor zijn ommezwaai. Likud-leden verwierpen zijn plan met een overweldigende meerderheid, maar in plaats van zijn plan in een la te stoppen en het te vergeten, gooide Sharon zijn kiezers onder de bus en reed over hen heen.

Bennett en Sa'ar, die samen 13 Knessetzetels hebben, verwachten dat 30 Likud-wetgevers hun kiezers zullen negeren en met Bennet en Sa'ar zullen samenwerken om Netanyahu af te zetten. Bennett belooft dat zo'n stap de steun zal opleveren die Sa'ar Netanyahu nu ontzegt en zo de vorming van een "volledig rechtse regering" mogelijk zal maken.

Het is moeilijk in te zien hoe hun plan meer is dan wishful thinking.

Sa'ar is geen populair politiek figuur nadat zijn "nieuwe regeringspartij" flopte in de peilingen. De Likud-basis is onverbiddelijk pro-Netanyahu. Likud zwaargewichten als Katz, Barkat en Yuli Edelstein hebben niet geprobeerd Netanyahu af te zetten na de verkiezingen van november 2019, toen het rechtse blok slechts 55 zetels won. Waarom zouden ze zichzelf persona non grata maken bij hun kiezers om samen te werken met Bennett en Sa'ar?

Dubieusheid daargelaten, dit is het spel dat Bennett en Sa'ar spelen. En ze doen dat samen met Rivlin, die zijn hand opstak toen hij deze week zei dat als Netanyahu er niet in slaagt een regering te vormen, hij zal overwegen het mandaat over te dragen aan de Knesset. Zo'n stap zou de weg vrijmaken voor een wetgever die geen partijleider is om een regering te vormen.

Aangezien dit het spel is dat wordt gespeeld, is het belangrijk te bedenken wat er met het land zal gebeuren als zij winnen. Als Bennett of Sa'ar erin waren geslaagd het publiek ervan te overtuigen hen te steunen in plaats van Netanyahu, zou dat één ding zijn. Maar ze hebben gefaald. Hun plan houdt in dat zij via parlementaire manoeuvres en achterkamerdeals krijgen wat de kiezers hun hebben geweigerd. En als het doorgaat, zal het ingrijpende gevolgen hebben voor zowel de Israëlische politiek als het sociale weefsel van Israël.

Toen de Likud-stemmers en hun rechtse medestanders beseften dat Sharon van plan was zijn wettelijke - maar moreel uitgesloten - macht te gebruiken om zijn plannen door te drukken om 10.000 Israëli's uit hun huizen te verdrijven en hun land over te dragen aan Israëls vijanden, ondanks zijn verlies in het referendum waartoe hij had opgeroepen en waaraan hij zich zou houden, verloren zij het vertrouwen in het politieke systeem en in het spel van de democratie zelf. En zij hadden gelijk.

Democratie werkt alleen als iedereen het eens is over de regels en zich daaraan houdt. De basisafspraak is dat iedereen aanvaardt dat hij verkiezingen en macht zal verliezen omdat hij weet dat als hij de stemmen krijgt, hij verkiezingen zal winnen en de macht zal verwerven om op zijn manier te regeren. Democratie kan niet lang overleven als een aanzienlijk deel van het publiek gelooft dat het spel tegen hen is opgezet.

De overgrote meerderheid van de Likud-stemmers zijn fervente aanhangers van Netanyahu. Dat geldt ook voor de overgrote meerderheid van de kiezers voor de zusterpartijen van de Likoed in het rechts-religieuze blok dat hij leidt.

Zijn aanhangers voelen al generaties lang aan dat de eliteklassen in de politiek, de juridische wereld, de media en de academische wereld hen minachten en hen uit de publieke sfeer willen verdringen. Als Bennett en Sa'ar, die beiden uit elitaire politieke stambomen komen, erin slagen Netanyahu met legale maar niet-electorale middelen af te zetten, zullen Netanyahu's aanhangers hun actie zien als een bewijs dat de elites er op uit zijn hen te pakken. Deze overtuiging zal desastreus zijn voor Israëls nationale solidariteit en het gevoel van een gedeeld nationaal doel.

De gevaren van dit verlies aan solidariteit zullen op korte termijn voelbaar worden door de politieke realiteit die de uitvoering van het plan met zich mee zal brengen.

Sharon was een populaire premier toen hij zijn nieuwe Kadima-partij oprichtte. Maar ondanks zijn populariteit was Sharon slechts in staat een derde van de Knesset-fractie van de Likoedpartij ervan te overtuigen de partij met hem te verlaten.

Er is weinig kans dat Bennett en Sa'ar met hun 13 zetels succesvoller zullen zijn dan Sharon was. In het gunstigste geval zouden ze de prestatie van Sharon herhalen en zouden 10 van de 30 Likud-leden zich bij hen aansluiten in hun poging Netanyahu af te zetten zonder zijn kiezers voor zich te winnen.

Dit brengt ons bij de vooruitzichten op de vorming van Bennetts "volledig rechtse regering" zonder Netanyahu. Hun blok van 23 wetgevers, (met de 10 Likud-deserteurs) kan uitgroeien tot maximaal 30 wetgevers. De twee kandidaat-leden, de antireligieuze partij Yisrael Beytenu en de Haredi-partij Verenigd Tora-Jodendom, zullen niet onder hetzelfde regeringsdak zetelen. Beide hebben zeven zetels. Deze 30 rechtsgeoriënteerde wetgevers zullen zich vervolgens tot links wenden om een regering te vormen. Hun meest waarschijnlijke partners zijn Yesh Atid, Blauw-Wit en Labor, die samen 32 zetels hebben.

Met andere woorden, Bennett's "volledig rechtse regering" zal een linkse meerderheid hebben. En als UTJ wegblijft, zal de regering ook een overweldigende anti-religieuze meerderheid hebben.

In zijn gesprek met medewerkers dinsdag drong Bennett erop aan dat zijn bereidheid om de gelederen te breken en een regering te vormen met links moreel gerechtvaardigd is omdat ook Netanyahu regeringen heeft gevormd met links.

"Vanuit mijn perspectief is er geen verschil tussen Avi Nissenkorn en Meirav Michaeli," zei hij. Nissenkorn is een radicaal linkse vakbondsbaas die als minister van Justitie diende in Netanyahu's aftredende eenheidsregering met Blauw-Wit. Merav Michaeli is de radicaal linkse leider van de Labor partij.

Maar er is een verschil. Netanyahu had geen regering zonder Nissenkorn. En als hij had geweigerd om een regering te vormen met Blauw-Wit, was de centrum-linkse partij klaar om haar parlementaire meerderheid, die was gebaseerd op een alliantie met de antizionistische Gezamenlijke Arabische Lijst, te gebruiken om een extreem-linkse wetgevende agenda aan te nemen die Israëls grondwettelijke structuur zou hebben veranderd.

Het enige wat Sa'ar en Bennett moeten doen om vandaag een "volledig rechtse regering" te vormen, is toetreden tot Netanyahu's coalitie. Als Bennett zich inzet voor zo'n regering, kan hij zijn energie steken in het overtuigen van twee leden van Sa'ar's factie om toe te treden tot een regering onder leiding van Netanyahu. Hij is de politicus in de beste positie om hen aan boord te krijgen.

Uiteindelijk zijn er maar drie mogelijke politieke uitkomsten van de verkiezingen van vorige maand: Bennett en Sa'ar kunnen overeenkomen met Netanyahu een rechtse regering te vormen, overeenkomstig de wens van de kiezers voor het rechts-religieuze blok van partijen en in overeenstemming met hun eigen ideologische overtuigingen. Of zij kunnen een linkse regering vormen waarin zij als minderheidsfractie fungeren. Of Israël kan in augustus een vijfde verkiezing houden.

Dit brengt ons terug bij de verwoesting die het afzetten van Netanyahu via de parlementaire procedure in plaats van via de stembus zal aanrichten in Israëls nationale solidariteit, en de strategische implicaties daarvan.

Nadat Sharon de Likud had opgesplitst en Kadima had gevormd, vormde zijn opvolger Ehud Olmert een door links gedomineerde regering die voorstander was van appeasement. Deze houding was een signaal van zwakte en nodigde dus uit tot agressie. Die agressie kwam van de regering-Bush in de vorm van druk om massale concessies te doen aan de Palestijnen. Olmert bezweek onder de druk en bood PLO-leider Mahmoud Abbas Jeruzalem en de Tempelberg aan.

Het kwam ook in de vorm van oorlog van de Libanese proxy van Iran, Hezbollah. Olmert, samen met zijn radicaal-linkse minister van Defensie, toenmalig Arbeiderspartijleider Amir Peretz en toenmalig minister van Buitenlandse Zaken en mede-Likud deserteur Tzipi Livni, toonden volslagen incompetentie in het leiden van de natie in een oorlog. Hun chaotische, slecht doordachte militaire operaties en zelfvernietigende diplomatieke inspanningen zorgden ervoor dat Israël er niet in slaagde Hezbollah te verslaan, waardoor Hezbollah twee jaar later de Libanese regering kon overnemen.

De Likud-kiezers die Olmert en Livni het jaar daarvoor nog demoniseerden en vertrapten, schaarden zich tijdens de oorlog niet achter hen, en het wantrouwen van het publiek jegens zijn leiders was zelfs in oorlogstijd niet opzij te zetten.

Israël heeft nu te maken met de meest vijandige Amerikaanse regering in zijn geschiedenis. De regering-Biden nodigt zelf uit tot agressie tegen Israël door Iran, de Palestijnen en internationale organisaties te steunen in hun campagnes tegen Israël. Onze tijd is er één vol gevaren. Een plan om een linkse regering te kronen en de nationale solidariteit te ondermijnen door Netanyahu af te zetten zonder hem eerst te verslaan, zal ongetwijfeld desastreuze gevolgen hebben voor het land.

Bron: The New Plan to Oust Netanyahu - and its implications for Israel - CarolineGlick.com