ISIS-propaganda in de tijd van het Coronavirus

Door Galit Truman Zinman - 19 april 2021

BESA Center Perspectives Paper No. 2.001, 19 april 2021

SAMENVATTING: De Islamitische Staat (ISIS), die zowel grondgebied als bestuursmiddelen heeft verloren, is erin geslaagd zijn cyberafhankelijke propagandanetwerk in stand te houden. Tijdens de COVID-19-crisis gebruikte de terreurorganisatie geavanceerde mediatechnologieën om het idee te cultiveren van de heropleving van een utopisch kalifaat. Het afgelopen jaar heeft de organisatie gebruik gemaakt van de video-sharing app TikTok om een jeugdig doelpubliek te rekruteren, de visie van dat publiek te vormen en het ertoe aan te zetten zich te identificeren met de wereldwijde jihad-beweging.

---

De Islamitische Staat (ISIS) is sinds zijn oprichting in 2014 bezig met het transformeren van grondgebied en samenleving, het herstellen van de islamitische eer en het opleggen van de zogenaamde utopie van een "door gerechtigheid geleid" islamitisch kalifaat, dat het beschrijft als "een historisch wonder dat bestemd is om de weg vrij te maken voor de grote oorlog" tegen de ongelovigen. Het geraffineerde en professionele wereldwijde netwerk van de groep heeft duizenden video's, nashids (religieuze liederen), posters, artikelen in tijdschriften en periodieken, berichten op sociale netwerken, blogs en fora, videospelletjes, enzovoort verspreid. Deze propaganda wordt in verschillende talen verspreid om verschillende doelgroepen te bereiken. Het doel ervan is de bekendheid te vergroten met de inspanningen van de organisatie om het morele en religieuze leven vorm te geven en mensen aan te moedigen zich aan te sluiten. De terreurgroep heeft moslims over de hele wereld opgeroepen om de heersende orde te veranderen en het ideale kalifaat op te bouwen.

Zelfs toen zij geconfronteerd werd met het verlies van het grondgebied dat zij controleerde in Irak en Syrië, met onzekerheid over haar toekomst en met de COVID-19-crisis, bleef de organisatie utopische boodschappen verkondigen over het corrigeren van perversies en het vestigen van een verenigd, transstatelijk, islamitisch, op sharia gebaseerd kader. ISIS gelooft dat het kalifaat zal overleven en zich zal ontwikkelen dankzij de hulp van Allah, het naleven van de Koran en de toewijding van de strijders in de strijd. Ondanks de omwentelingen die de groep heeft meegemaakt sinds het uiteenvallen van het kalifaat, waaronder de moord op de charismatische leider Abu Bakr Baghdadi in 2019 en het uitbreken van de pandemie, heeft ISIS zijn vermogen behouden om boodschappen te produceren en te verspreiden via vele mediakanalen.

Zelfs tijdens de COVID-19-periode bleef de organisatie geavanceerde technologieën gebruiken om haar visie op utopia uit te beelden. Zij streeft ernaar het idee van het herstel van het kalifaat in stand te houden en tegelijkertijd optimaal gebruik te maken van de ontwikkelingen in de media. Het gesofisticeerde propagandanetwerk is intact en blijft actief via meerdere mediastromen om de ideeën van de groep online levend te houden.

ISIS benut de mogelijkheden van het informatietijdperk op grotere schaal dan enige andere terreurgroep ter wereld, en gebruikt nieuwe technologische hulpmiddelen in zijn voordeel. Al in maart 2018 riep een van haar posters de aanhangers op om jihad te voeren tegen ongelovigen en afgodenaanbidders "door het gebruik van uw geld, uw handen en uw tongen" - dat wil zeggen, door het gesproken en geschreven woord. Naast gouden munten en een gewapende strijder toonde de poster iconen van Facebook, Twitter, YouTube en een computer om het belang van online pleiten te benadrukken.

De organisatie opereert vakkundig in cyberspace om haar vermogen te maximaliseren om haar boodschappen te verspreiden onder een grote verscheidenheid van doelgroepen in moslimlanden en het Westen. Haar mediaproducten worden hoofdzakelijk in het Arabisch verspreid, maar ook in een assortiment vreemde talen waaronder Engels, Frans, Russisch, Duits, Spaans, Italiaans, Chinees en andere. De sociale media en de berichtenplatforms (Facebook, Twitter, YouTube, Telegram) staan bol van de oproepen tot de jihad, alsook van de preken en discussies over religieuze vraagstukken. ISIS benadrukt dat degenen die zich bezighouden met pleitbezorging "jihadstrijders" zijn, omdat "het streven naar pleitbezorging niet minder belangrijk is dan het streven op het slagveld".

Het propagandanetwerk richt zich voornamelijk op het verheerlijken van de jihad tegen "ongelovigen" en "deserteurs van de islam", het aanwakkeren van de motivatie onder strijders en aanhangers voor zelfopoffering en indien nodig zelfs de dood in naam van Allah, en het vernieuwen van het kalifaat. Het propagandamateriaal van de groep bevat eenvoudige ideeën die gemakkelijk te begrijpen zijn (zoals "Dood aan de ongelovigen en de kruisvaarders") en gaat vergezeld van eenvoudige slogans ("Blijf geloven", "Vecht tot de beloofde overwinning"). De propaganda is bedoeld om verschillende doelgroepen te overtuigen, hen op te wekken, en hun emoties en gedachten aan te spreken met visuele, vocale en zintuiglijke middelen. Het utopische idee van een verenigde umma blijft talloze moslims over de hele wereld bezighouden die dromen van een herleving van de dagen van al-salaf al-salih (de rechtschapen stichtende vaders in de tijd van Mohammed).

Sinds eind 2019 en begin 2020 maakt ISIS in toenemende mate gebruik van de video-sharing-app TikTok, die vooral populair is onder jongeren - een belangrijke doelgroep. In deze Chinese app verspreiden de organisatie en haar aanhangers over de hele wereld video's waarop "trotse jihadisten" te zien zijn die symbolen dragen zoals een gehesen zwarte vlag of een geweer of mes. Deze mensen sporen de kijkers aan om trouw te zweren aan de terreurgroep en zich te identificeren met de jihad en de strijd tegen de ongelovigen.

In tegenstelling tot andere platforms die groepen en gemeenschappen bevatten, biedt de TikTok-app een constante stroom van nieuwe inhoud voor een grote verscheidenheid aan kijkers. Deze populaire app spreekt vooral kinderen en tieners aan, die de Islamitische Staat ziet als zijn volgende generatie. Propagandaboodschappen op TikTok, zelfs als ze kort zijn, kunnen de mentaliteit van jongeren beïnvloeden en hen verleiden om zich bij de groep aan te sluiten. De video's zijn zorgvuldig bewerkt, afgestemd op de kijkgewoonten van jongeren, en ontworpen om hun aandacht te trekken door middel van rijm, ritmische muziek en zang, hartpictogrammen, en snelle, dynamische boodschappen die gemakkelijk in het geheugen worden geprent. TikTok is een voorbeeld van de manier waarop ISIS de technologische vooruitgang op grote schaal exploiteert.

Zelfs temidden van onzekerheid, verlies van grondgebied en de pandemie, blijft ISIS zijn propaganda effectief verspreiden. Het is de meest opvallende en visuele terreurorganisatie en is zeer bedreven in een verscheidenheid van vormen van propaganda. Het utopische idee van ISIS om het kalifaat in onze tijd te herstellen, blijft als een magneet werken op verschillende doelgroepen die virtuele gemeenschappen bewonen.

Dr. Galit Truman Zinman, medewerker van het BESA Center, doceert aan de School voor Politieke Wetenschappen van de Universiteit van Haifa.

Bron: ISIS Propaganda in the Time of Coronavirus