Concessies aan Hamas leiden tot geweld. Ferm vasthouden leidt tot rust

Door Prof. Hillel Frisch - 18 juni 2021

BESA Center Perspectives Paper No. 2.075, 18 juni 2021

SAMENVATTING: Israëlische concessies in Jeruzalem leidden tot de recente uitbarsting van ernstige gevechten, maar het vasthouden aan de vlaggenparade leidde tot relatieve rust. Zal het nieuwe leiderschap van Bennett en Lapid dit ter harte nemen, of zullen Israëli's de kosten betalen van een misplaatst geloof in concessies?

---

Na een stortvloed van alarmerende waarschuwingen van Hamas, via haar spreekbuis, Qatar's AlJazeera (vooral in het Arabisch), bleek de door het merendeel van de Israëlische media, en een reeks politici ter linkerzijde van Israël, verwachte gewelddadige uitbarsting als gevolg van het feestelijk paraderen met vlaggen door Israëliërs bij de Damascuspoort, een non-event te zijn. De aankondiging door Yahya Sinwar van Hamas en Mahmoud Abbas van Fatah van weer een "dag van woede" heeft noch bij de Arabische inwoners van Jeruzalem, noch bij de Arabische burgers van Israël elders in het land, iets doen ontbranden.

De dag erna staat in schril contrast met wat er gebeurde toen Israël een maand geleden twee grote concessies deed - uitstel van zowel een civiele rechtszaak over eigendom en het gebruik van eigendom in Sheikh Jarrakh, als ook het marcheren met vlaggen op Jeruzalemdag, ter ere van de eenwording van Jeruzalem onder de soevereiniteit van de Staat Israël. Op deze concessies reageerde Hamas met het afvuren van raketten naar Jeruzalem, en een aantal van Israëls Arabische burgers ontketende gedurende een aantal dagen wrede aanvallen op hun Israëlische Joodse medeburgers (tegenover een veel kleiner aantal eveneens barbaarse aanvallen op Arabieren als reactie). Het geweld escaleerde tot 11 dagen van hevige gevechten waarbij meer dan 4000 raketten werden afgevuurd op Israëlische burgerdoelen.

Israëls betrekkelijk korte geschiedenis staat bol van het bewijs dat concessies aan onverbiddelijke vijanden leiden tot geweld en hogere kosten in termen van mensenlevens en eigendommen, terwijl standvastigheid leidt tot rust.

Een vaak en helaas over het hoofd gezien voorbeeld is het bombardement van Jordanië op West-Jeruzalem, en het luchtbombardement op Netanya in de eerste twee dagen van de Zesdaagse Oorlog. De oorlogszuchtige houding van Jordanië was bekend. Een week voor het uitbreken van de oorlog besloot koning Hoessein zijn krachten te bundelen met de Egyptische president Nasser, die tegen die tijd de wapenstilstandsovereenkomst van 1957 had geschonden door tienduizenden Egyptische troepen op te laten trekken naar de zuidgrens van Israël en de Straat van Tiran af te sluiten voor Israëlische schepen.

Maar toen Israël preventief toesloeg, deed het dat alleen tegen Egypte en gaf het koning Hoessein het voordeel van de twijfel. Hoessein reageerde met aanvallen op Israëlische militaire luchthavens en het zonder onderscheid bombarderen van de Israëlische burgerbevolking. De passiviteit van Israël, een vorm van concessie, kostte Israëlische levens.

Dezelfde fout werd gemaakt in het eerste jaar van de eerste intifada, toen premier Yitzhak Rabin zijn 'gebroken botten'-politiek toepaste - waarbij Israëlische troepen de opdracht kregen gewelddadige Palestijnse oproerkraaiers zo nodig te verwonden om het geweld de kop in te drukken en de Israëlische afschrikking te herstellen. Het beleid was opmerkelijk succesvol in het verminderen van het aantal slachtoffers onder zowel Israëli's als Palestijnen. Maar onder druk van de liberalen van de Arbeiderspartij werd het beleid opgegeven. Het geweld barstte opnieuw uit, met hogere kosten voor beide partijen.

Veel kostbaarder was het patroon dat het Oslo-proces in de jaren negentig kenmerkte. Gedurende zeven jaar, telkens wanneer Israël een concessie deed aan de Palestijnen, steeg het terrorisme. Telkens wanneer Israël voet bij stuk hield, heerste er betrekkelijke rust.

Zo leidden de grootste concessies die Israël in 1994-95 deed - de oprichting van de Palestijnse Autoriteit en de uitbreiding daarvan met grote steden als Nablus en Ramallah - tot een enorme toename van het Palestijnse geweld, hetzij door verraders als Hamas en de Islamitische Jihad, hetzij aangemoedigd door de militie van de PA, de Fatah Tanzim, met de vaste instemming van Yasser Arafat (die zowel aan het hoofd stond van de PLO als van de PA).

Dit patroon was zelfs voor de voorstanders van het Oslo-proces zo onmiskenbaar dat zij een uitdrukking bedachten om de slachtoffers van het beleid van concessies te beschrijven: "korbanot Hashalom", of "slachtoffers van de vrede". Deze treffende uitdrukking vindt zijn oorsprong in de bijbelse term "offer". De weg naar vrede, zo besloten deze voorstanders, was het vergieten van Joods bloed in plaats van het breken van Palestijnse beenderen.

Het meest opvallende voorbeeld, en zeker het duurste, was misschien wel de reeks concessies die premier Ehud Barak in de zomer van 2000 in Camp David aan Arafat deed, die volgens toenmalig president Bill Clinton onder meer het hoederecht over de Tempelberg inhielden. Kort daarna begon Arafat een terreuroorlog tegen Israël, die in de vier jaar daarna meer dan 1000 Israëlische doden (vooral burgers) tot gevolg had.

In de afgelopen anderhalf decennium zijn de concessies sterk verminderd ten opzichte van de Oslo-periode, en is ook het terrorisme sterk afgenomen. Maar het patroon heerst nog steeds.

Een bijna dagelijkse herinnering aan de kosten van het doen van concessies vloeit voort uit een belangrijke concessie die werd gedaan na het neerslaan van Arafats oorlog tegen Israël in 2004-2005 - de eenzijdige terugtrekking van Israël uit Gaza in september 2005, waarbij Israël zelf alle Israëlische nederzettingen ontmantelde en de bewoners met geweld verwijderde. Voor die concessie heeft Israël een hoge prijs betaald in vier grote vuurrondes, afgewisseld met talrijke kleinere, waarbij Israëli's een schuilplaats zochten voor de 15.000 raketten die door Palestijnse terroristen in Gaza op hun burgers werden afgevuurd.

Een aanzienlijk percentage van de Israëlische joodse burgers, en een nog groter percentage van Israëls elites in de zakenwereld, de media, de hightech en de academische wereld, ontkennen niettemin de realiteit van dit patroon en staan erop concessies te doen.

Zij worden voortdurend tot die gedachte aangezet door liberale elites vanuit continenten die gevormd zijn door het religieuze en culturele geloof in het toekeren van de andere wang. Die elites zien over het hoofd dat hun eigen bereidheid om concessies te doen aan bijvoorbeeld het moorddadige Iraanse regime in tegenspraak is met hun lange geschiedenis van oorlogsvoering en met name WO II, waarvan de verwoestende kracht kan worden toegeschreven aan de concessies die de Europese mogendheden deden aan de militaire opbouw en territoriale annexaties van nazi-Duitsland.

Israël wordt nu geregeerd door vertegenwoordigers van deze elite. De vraag is of de nieuwe premier Naftali Bennett en de voorgedragen premier Yair Lapid zich zullen laten leiden door de waarheidsgetrouwheid van de kosten van het doen van concessies en de voordelen van standvastigheid, of de onvermijdelijke kosten zullen opleggen vanwege het geloof dat concessies het antwoord is in een gewelddadig Midden-Oosten.

Prof. Hillel Frisch is hoogleraar politieke wetenschappen en Midden-Oostenstudies aan de Bar-Ilan Universiteit en senior onderzoeksmedewerker aan het Begin-Sadat Centrum voor Strategische Studies.

Bron: Concessions to Hamas Lead to Violence. Holding Firm Leads to Calm