Het Amerikaanse kaartenhuis

Door Lev Stesin - 30 augustus 2021

BESA Center Perspectives Paper No. 2.139, 30 augustus 2021

SAMENVATTING: Het Amerikaanse beleid in Afghanistan was gebaseerd op leugens, onwetendheid en irrationeel denken. Veel andere aspecten van het Amerikaanse buitenlandse beleid, dat nog steeds hardnekkig wordt voortgezet, lijken er gevaarlijk veel op. Dertig jaar lang kwam het Amerikaanse beleid neer op het bouwen van een enorm kaartenhuis in alle richtingen. Nu één kaart is gevallen, zal de rest onvermijdelijk volgen.

---

De chaotische scènes van de Amerikaanse militairen die Kaboel ontvluchten zijn beelden van een soort dat de wereld in decennia niet meer heeft gezien - niet sinds de val van de Berlijnse muur. Toevallig, en misschien ironisch, slechts een paar dagen voor de Amerikaanse evacuatie, was het 60 jaar geleden dat de Berlijnse muur werd gebouwd. De muur was geenszins een teken van kracht; het was een kenmerk van de Sovjets en hun Oost-Duitse satrapen dat de socialistische onderneming een complete mislukking was en alleen kon bestaan achter gesloten muren en hekken. De overhaaste vlucht van de Amerikanen uit Afghanistan vertegenwoordigt, net als de bouw van de muur tientallen jaren eerder, niet alleen een verloren oorlog maar ook een strategische mislukking op lange termijn.

De gebeurtenissen van de week die eindigde met de val van de Afghaanse hoofdstad Kaboel, zijn een hoogtepunt van het doelloze buitenlandse beleid van Amerika, gevoerd over een periode van drie decennia. Het beleid dat beide partijen in die decennia hebben gevoerd, werd gekenmerkt door een gebrek aan richting, een onvermogen om het verleden los te laten, en een verkeerde inschatting van de werkelijkheid.

De eerste tekenen van deze aandoening verschenen onmiddellijk na de ineenstorting van de Sovjet-Unie. In die tijd waren de VS een gelukkige plaats, door de Voorzienigheid zelf verlost van hun verantwoordelijkheid tegenover de wereld om op te staan tegen het Boze Rijk. Haar buitenlands beleid was ongeveer hetzelfde. De supermacht genoot van het moment, in de overtuiging dat het eeuwig zou duren.

Toen kwam de crisis in Joegoslavië. De bloedige burgeroorlog die uitbrak tussen voormalige republieken en etnische groepen was aantoonbaar in gang gezet door het buitenlands beleid van de VS, of, om precies te zijn, door de houding van de VS ten opzichte van de onafhankelijkheid van staten die twee grote socialistische formaties in Europa vormden. President George H.W. Bush was ondubbelzinnig over een niet-inmenging in de interne aangelegenheden van de Sovjet-Unie in de jaren voorafgaand aan haar ondergang. Zijn reactie op de gebeurtenissen in Vilnius in januari 1991, en herhaalde verzekeringen aan Joegoslavische leiders met betrekking tot de territoriale integriteit van het land, gaven Slobodan Milošević de indruk dat de VS niet zouden protesteren tegen een krachtig optreden om het land verenigd te houden.

De daaropvolgende inmenging van de VS in de burgeroorlog, zonder enig inzicht in de aard van het conflict, maakte een snel einde aan het bloedvergieten. Het zette echter langetermijnprocessen in gang voor de destabilisatie van de Balkan. Nog belangrijker is dat de Amerikaanse buitenlandse beleidsmakers er op tragische wijze van overtuigd raakten dat zij in staat waren lokale conflicten ongestoord, snel, met weinig middelen en bijna zonder menselijke kosten op te lossen.

Toen kwamen Afghanistan en Irak.

De militaire genialiteit van beide militaire campagnes werd volledig uitgewist door de onbekwaamheid van het daaropvolgende Amerikaanse beleid. Als de VS Afghanistan meteen na de eerste successen hadden verlaten, zou de invasie bekend zijn geworden als een van de meest succesvolle militaire campagnes in de geschiedenis. Maar de beslissing werd genomen om te blijven en Afghanistan om te vormen tot een democratisch bastion.

De bureaucraten en beleidsmakers die met die beslissing belast waren, waren verdeeld in twee groepen: zij die dachten dat de Afghanen in feite Joegoslaven waren met een verwarde identiteit, en zij die de wereld zagen door het prisma van de Koude Oorlog, niettegenstaande de vele veranderingen die sinds het einde daarvan hadden plaatsgevonden. De spelregels die de VS op eigen initiatief voor zichzelf en voor alle anderen hadden gecreëerd, waren een ingewikkelde, zichzelf vernietigend framewerk van Byzantijns beleid dat los stond van realiteit en gezond verstand.

Pakistan, dat zich in alle opzichten vijandig opstelde, werd door Washington als een vriend behandeld. India kwam snel in de baan van de VS, maar de VS behandelde het met argwaan en beschouwde Pakistan als haar enige bondgenoot in de regio.

Elke winter trokken de Taliban zich terug op Pakistaans grondgebied met het gemak en de veiligheid als van clandestiene miljardairs die hun geld naar Zwitserse banken brachten. De VS weigerden Pakistan aan te raken, zogezegd omdat het land zo kwetsbaar was dat een Amerikaanse aanval op hun grondgebied het nog verder zou laten destabiliseren. De waarheid was dat Pakistan al een mislukte staat was die geen enkele rol speelde in Amerika's wereldpolitiek en zowel militair als financieel een enorm risico vormde, maar toch ging deze absurde en onhoudbare regeling 20 jaar lang door. Dit was een Amerikaanse freakshow op het gebied van buitenlands beleid, waarbij Amerikaanse levens verloren gingen en biljoenen werden uitgegeven.

Het meest veelzeggende aspect van het Amerikaanse beleid in Afghanistan was het onvermogen van Amerikaanse functionarissen om de simpele vraag te beantwoorden: Waarom zijn we daar? Onlangs werd het antwoord: om de rechten van de Afghaanse vrouwen te beschermen. Deze bewering was zo overduidelijk onjuist dat VS-functionarissen glimlachten toen ze haar uitspraken.

De voornaamste reden voor het falen van de VS in Afghanistan was dat het Afghaanse volk de hulp van de VS nooit echt heeft gewild. Wat zij wilden was een einde aan de eindeloze oorlog, en de Amerikanen slaagden daar niet in.

Het waren de Amerikanen, niet de Afghanen, die hebben geprobeerd een stabiele Afghaanse staat op te bouwen. Alle grote Amerikaanse kranten en tijdschriften staan nu vol met artikelen die klagen over het in de steek laten van de Afghanen die met de Amerikanen hebben samengewerkt - "ons falen om de mensen te helpen die ons hebben geholpen." Dat is het probleem met het beleid van de VS in Afghanistan: we hadden de Afghanen moeten helpen hun land op te bouwen, in plaats van te proberen het voor hen op te bouwen.

Het Amerikaanse beleid in Afghanistan was gebaseerd op leugens, onwetendheid en irrationaliteit. Beleid dat gevaarlijk veel lijkt op het mislukte Afghaanse beleid wordt nog steeds hardnekkig voortgezet door een opzettelijk blinde Amerikaanse regering. 30 jaar lang heeft Amerika in alle richtingen een enorm kaartenhuis gebouwd. Nu één kaart is gevallen, zal de rest onvermijdelijk volgen.

Lev Stesin is computerwetenschapper.

Bron: The American House of Cards