Israël schittert in de Golf waar grote machten wankelen en dat kan lastig zijn

Door Dr. James M. Dorsey - 23 juni 2020

 

 

BESA Center Perspectieven Papier nr. 1.613, 23 juni 2020

SAMENVATTING: Israël bewijst aan de Golfstaten dat het in sommige opzichten een betrouwbaardere partner is dan grote mogendheden als de VS, China of Rusland. Maar de grenzen van de samenwerking met Israël zouden op de voorgrond kunnen treden in een tijd van economische crisis waarin de Golfstaten waarschijnlijk opnieuw zullen moeten onderhandelen over reeds lang bestaande sociale contracten.

De Firefly, een door Israëliërs gebouwde kamikaze-zweefvlieg, die deel uitmaakt van de Spike-familie van raketten die de Joodse staat aan verschillende Europese landen heeft verkocht, kan een van de redenen zijn waarom de Golfstaten, met name Saoedi-Arabië, zich tot Israël hebben gewend in een schijnbare ommekeer van hun vroegere steun voor de Palestijnse rechten.

Als er één les is die de Golfstaten hebben geleerd van de verminderde betrokkenheid van de VS bij de regio en de spanningen in de betrekkingen tussen de VS en Saoedi-Arabië, dan is het wel dat het riskant is om je eieren in één mandje te stoppen.

Dat heeft de VS er niet van weerhouden hun plaats als belangrijkste wapenleverancier van de regio veilig te stellen, zoals blijkt uit de recente wapen- en aanverwante handelsovereenkomsten.

Het Ministerie van Defensie van de V.S. kondigde een $2.6 miljard Saoedi-Arabische overeenkomst aan om 1000 lucht-aan-oppervlakte en anti-scheepsraketten van Boeing te verwerven. Binnen een paar dagen tweette Al Tadrea Manufacturing Company uit Saoedi-Arabië dat het een overeenkomst had bereikt met Oshkosh Defense om een joint venture op te richten voor de productie van bewapende voertuigen in het koninkrijk.

Het Public Investment Fund, het soevereine vermogensfonds van Saoedi-Arabië, maakte afzonderlijk bekend dat het onlangs een belang van 713,7 miljoen dollar had genomen in Boeing op een moment dat het bedrijf, dat al grote tegenslagen had geleden door het fiasco van 737-Max, een aanzienlijke klap kreeg als gevolg van de ineenstorting van de civiele luchtvaartindustrie in de nasleep van de coronaviruscrisis.

De aanhoudende Saoedische wapenfocus op de VS heeft China niet van zijn mogelijkheden beroofd. China stapte in om Saoedi-Arabië te helpen onbemande militaire voertuigen te produceren nadat de VS weigerden zijn MQ-9 Reaper killer drone aan het koninkrijk te verkopen. Riyadh verwacht dat de productie volgend jaar van start gaat.

Evenals China, heeft Rusland Saudi-Arabië aangespoord om hun geprezen S-400 anti-rakettenschild te kopen. Tot dusver, heeft het koninkrijk gelet op de door V.S. geannuleerde aankoop van de F-35 straaljager voor het NAVO-Lid Turkije en de coproductieovereenkomst van de componenten van het vliegtuig nadat het dit Russische systeem aankocht, en is daarom terughoudend geweest op de aanbieding van de Russen.

De beperkingen van de Saoedisch-Russische samenwerking zijn sindsdien ook duidelijk geworden door de prijsoorlog tussen de twee grote olieproducenten in april, die de oliemarkten in een vrije val stuurde waarvan ze zich waarschijnlijk niet snel zullen herstellen.

Israël legt, net als China en Rusland en in tegenstelling tot de VS, geen problematische beperkingen op inzake mensenrechten of wapengebruik in overeenstemming met het internationaal recht.

Maar Israël heeft een streepje voor op zijn Chinese en Russische concurrenten, die nauwe banden met Iran onderhouden. Israël deelt met Saoedi-Arabië en de VAE de perceptie van Iran als een existentiële dreiging en een destabiliserende kracht in het Midden-Oosten die op zijn minst onder controle moet worden gehouden.

Zeker, dat is een perceptie die Saudi-Arabië en de VAE weerspiegeld zien in het maximale drukbeleid van de VS ten opzichte van Iran, dat erop gericht is de Islamitische Republiek te dwingen haar gedrag te veranderen, zo niet haar regime.

Het probleem is dat de maximale druk van twee jaar in het opleggen van harde economische sancties van de VS weinig resultaat heeft opgeleverd.

Voeg daarbij het feit dat de VS een onbetrouwbare bondgenoot is gebleken als het erop aankomt. Dit heeft de VAE en andere kleinere Golfstaten ertoe gebracht Iran de hand te reiken om ervoor te zorgen dat hun kritieke nationale infrastructuur geen doelwit wordt in een toekomstige grote Amerikaanse en Iraanse militaire vuurzee.

Het keerpunt voor de Golfstaten kwam toen de VS afgelopen voorjaar en zomer niet krachtig reageerden op vermeende Iraanse aanvallen op belangrijke Saoedische oliefaciliteiten en olietankers voor de kust van de VAE.

Weken later stuurde de Trump-regering, in een poging de Golfstaten gerust te stellen, troepen en Patriot-raketafweersystemen naar Saoedi-Arabië om het land te helpen zijn olie-installaties te beschermen, hoewel de VS sindsdien twee van die systemen weer heeft teruggetrokken.

De dood van een Amerikaanse militaire contractant in december 2019 was nodig om te reageren op tientallen door Iran gesteunde aanvallen op Amerikaanse doelen in Irak. Toen dit gebeurde, met de moord op de Iraanse generaal Qassem Soleimani in januari, vierden de Golfstaten privé de ondergang van hun nemesis, maar ze vreesden ook dat het een overkill was die het Midden-Oosten op de rand van een totale oorlog zou kunnen brengen.

De Golfstaten zullen waarschijnlijk merken dat de samenwerking met Israël ook zijn grenzen heeft. Israël staat misschien te popelen om wapens te verkopen en heeft de mogelijkheid om Iran in Syrië terug te dringen. Indien nodig kan Israël ook ernstige schade aanrichten, zo niet uitschakelen van de Iraanse nucleaire en raketfaciliteiten in militaire aanvallen die de Golfstaten niet zouden kunnen uitvoeren.

Maar de banden met Israël blijven een gevoelig onderwerp in de Golf en elders in de Arabische en islamitische wereld. En Israël heeft de verkoop tot nu toe beperkt tot niet-dodelijke apparatuur en technologie. Dat zou kunnen veranderen met een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict en het aanknopen van formele diplomatieke betrekkingen.

De publieke opinie kan echter een van de redenen zijn waarom de Golfstaten hebben geweigerd om niet-officiële betrekkingen om te zetten in diplomatieke erkenning, wat suggereert dat er misschien meer publieke empathie is voor de Palestijnen dan de Golf-regeringen willen toegeven.

Dat zou meer kunnen betekenen voor de Golfstaten, die als gevolg van de wereldwijde economische crisis en de ineenstorting van de olieprijzen steeds meer moeite hebben om banen te scheppen of openbare goederen en diensten te leveren.

Dr. James M. Dorsey, een niet-ingezetene Senior Associate van het BESA Center, is een senior medewerker van de S. Rajaratnam School of International Studies van de Singaporese Nanyang Technological University en co-directeur van het Institute for Fan Culture van de Universiteit van Würzburg.

Bron: Israel Shines in the Gulf Where Big Powers Falter—and That Could Be Tricky