DE BOODSCHAPPER - Deel 13: Het begrijpen van het Mysterie van de Sinaï Manifestatie

Interessant is echter dat God niet alleen maar kwam opdagen wanneer en waar Hij zei dat Hij dat zou doen. Hij verscheen ook in een zeer bizarre manifestatie. Het was een hoogst bovennatuurlijke gebeurtenis die de Israëlieten liet beven in een eerbiedwaardige angst voor God. Lees het volledige verslag en let vooral op wat er gezegd wordt over donder en bliksem:

Hier stuiten we op een onhandige vertaling die, helaas, dempt wat er die dag daadwerkelijk is gebeurd. De Hebreeuwse woorden qowl en baraq, hier voorgesteld als "donders" en "bliksem", betekenen iets anders dan wat de Engelse vertaling suggereert.

Qowl betekent in de eerste plaats "stem", "geluid" of "ruis", en dit is de vertaling die het bijna elke keer krijgt als het elders in het Woord verschijnt. Even een snel voorbeeld uit honderden: "Hebben de mensen ooit de stem [qowl] van God horen spreken uit het midden van het vuur, zoals je hebt gehoord, en blijft leven?" (Deuteronomium 4:33).

Eigenlijk zijn er in zijn 506 verschijningen in de Bijbel slechts twee gevallen vertaald met "donderslagen", en beide zijn precies op deze plek in Exodus. Op een paar andere plaatsen wijst het Woord in het Engels de meer algemene vertaling van "donder" toe aan qowl, maar het is waarschijnlijk dat de vertalers hier in Exodus op dezelfde uitdaging zijn gestuit, namelijk het kiezen van een weerwoord omdat dit de dichtstbijzijnde Engelse terminologie is waaruit ze moesten kiezen.

Hier is het probleem: Op bijna elke plaats waar "donder" (of "donderend", "gedonder", enz.) wordt gekozen als de juiste Engelse uitwisseling voor een Hebreeuws woord dat echt "stem" betekent, houdt de setting in dat God een extreme vocale kracht uit de hemel toont op een manier die met het menselijk oog kan worden gezien. Exodus 20:18 stelt bijvoorbeeld expliciet dat "alle mensen de donderslagen [qowl] hebben gezien". Het is taalkundig gezien onhandig om een "stem" te "zien", dat geldt ook voor de vertalers, wier werk soms beslist niet benijdenswaardig is, en zij kozen voor wat zij dachten dat het dichtstbijzijnde Engelse alternatief was. Het onweer is luid, het komt uit de hemel, en het kan angstaanjagend zijn, maar door de rollende wolken en andere weersverschijnselen die het vergezellen, kan het ook gezien worden, wat het op zijn minst tot een fatsoenlijke plaatsvervanger maakt wanneer een verhaal letterlijk iets beschrijft dat onbeschrijflijk is (zoals het "zien" van een "stem"). Daarnaast is er in de literatuur een historische associatie tussen "stem" en "donder", hoewel het meer poëtisch dan letterlijk is. Als je bijvoorbeeld de volgende voorbeeldzin uit een roman zou lezen: "'Dat is het! Ik heb er genoeg van! Ik waarschuw je!' donderde de grote, boze man". Je zou weten dat 'donderde' werd gebruikt om het volume en de intensiteit van het personage te beschrijven, uiteraard niet om enige activiteit met betrekking tot het weer uit te beelden. Ook dit kan een rol hebben gespeeld bij de keuze van de vertalers voor "donderslagen" in plaats van de nauwkeurigere verwijzing naar spraak, omdat we weten dat Gods gebrul meer is dan alleen maar een zacht sprekende betrokkenheid.

Deze qowl beschreef een gebrul zo luid, zo'n stortvloed en zo atmosferisch dat er geen één-woord-uitwisselingen zijn van Hebreeuws naar Engels om enige nauwkeurigheid te bereiken. Stel je voor dat je schreeuwt op de top van je longen, bloederige-moord stijl, en je stem registreert zelfs geen geluid boven de intense nagalm van de atmosfeer om je heen. Je eigen luidste, bloedstollende kreten zijn volledig gedempt onder de golven van het geluid dat uit de hemel komt. Gods verklaring doet de grond onder je rommelen, dringt in je huid en geeft je het gevoel dat je wegtrilt, uiteenvalt, zonder ooit door een andere kracht dan Zijn stem aangeraakt te worden. Het is het soort doordringend geluid dat in je ziel graaft en nooit meer weggaat. Het is de stem van de Heer in een zo luid en gezaghebbend volume dat het aardbevingen veroorzaakt (Exodus 19:18) - en Hij staat op het punt om Zijn niet-onderhandelbare Tien Geboden aan u te geven om daarnaar te leven. Het geluid dat uit de hemel komt is een geluid van een Schepper die de kracht heeft om heel zijn eigen schepping te verpletteren door slechts een roep; dit is een geluid dat zegt dat Hij serieus genomen zal worden.

Denk niet dat wij sensationeel zijn. De Israëlieten aan de voet van de berg Sinaï, die net Gods qowl hadden gehoord, waren ervan overtuigd dat ze allemaal gedood zouden worden als Hij Zijn sterke stem zou gebruiken om opnieuw tot hen te spreken (Exodus 20:19b: "Laat God niet met ons spreken, opdat wij niet sterven"). Maar daarnaast kunnen we ook kijken naar wat Gods intense, qowl-van-de-hemel-schreeuw deed in soortgelijke omstandigheden elders, zoals we lezen in 1 Samuël 7:10:

En terwijl Samuël het brandoffer bracht, kwamen de Filistijnen in de buurt om te strijden tegen Israël: maar de Heer donderde [ra'am; Hebreeuws "gebrul"] met een grote donder [qowl] op die dag op de Filistijnen, en maakte hen ongemakkelijk; en ze werden door Israël verslagen.

Op een puur technisch niveau moet dit worden gelezen: "De Heer brulde met een grote stem uit de hemel."

Is het je opgevallen dat alle Filistijnen stierven? Het gebrul van de wolken, in en uit zichzelf, doodde hen... maar vlak daarvoor barstte het uit in een grote vlaag van hysterie, verwarring, paniek en gerommel in angst.

We weten het wel. Veel van het Woord is verloren gegaan in de vertaling. Oh, wat drukt het Engels soms weinig uit!

Het Hebreeuwse hamam, vertaald in 1 Samuël 7:10 als "verwarring", is een primitief stamwoord dat betekent "in beweging zetten... om te storen, in beroering te brengen, op de vlucht te slaan".[i] Met andere woorden, de Filistijnen waren in de buurt en bereidden hun troepen voor op een aanval op Gods volk, en Gods qowl uit de hemel zorgde ervoor dat ze allen a) over de hele plaats weg renden in angst, en b) de oorlog verloren. Dit was een totale vernietiging - geen enkele overlevende.

Als je er helemaal in je verbeelding naartoe gaat, dan neem je waarschijnlijk dezelfde gedachtengang als de vertalers deden toen ze zich in het verhaal verplaatsten om het meest geschikte Engelse woord te kiezen voor het Sinai-verhaal in Exodus. De verantwoordelijkheid van een vertaler is niet alleen om het ene woord na het andere over te brengen van de moedertaal naar de vreemde taal, maar ook om de context waarin woorden of zinnen worden gebruikt in het hele werk (de Bijbel, in dit geval) te begrijpen, te bestuderen en te respecteren. Wat anders, in onze taal, dan het woord "donder" komt uit de hemel en is zichtbaar, luid, en potentieel beangstigend genoeg om massa's te verwarren en hele legers dood te slaan? In dit geval was "donder" niet de slechtst mogelijke keuze.

Maar, afgezien van de beminnelijkheid voor de vertalers, was het ook niet de meest nauwkeurige keuze.

Het enige wat het Hebreeuws zegt over de veronderstelde "donderslagen" is dat een "stem" van God zelf kwam, toen Hij op de berg afdaalde, en de Israëlieten "zagen" het.

Om heel duidelijk te zijn: Er is geen reden in het Hebreeuws om te geloven dat de donder een deel van de vertoning was van Gods macht op de berg Sinaï op de dag dat de wet werd gegeven!

Uiteindelijk, zo grammaticaal onhandig als het is om te zeggen "de Israëlieten zagen een stem", wat de ware betekenis is, zal dit duidelijk worden na de reflectie in het grotere plaatje. Wat betreft "hoe de stem eruit zag", let even op die gedachte, terwijl we teruggaan naar de "bliksem".

Het Hebreeuwse woord baraq kan zeker gebruikt worden in een zin om "bliksem" te betekenen, maar alleen omdat het een extreem heldere definitie is, zoals een lichtflits. Op zich hebben vertalers er misschien voor gekozen om te zeggen dat "felle lichten" of "lichtflitsen" uit de lucht kwamen, maar vanwege de associatie van het woord met "bliksem" elders in het oude Hebreeuws - en omdat de vertalers er inmiddels waarschijnlijk al mee hadden ingestemd om qowl als "donderslagen" te lezen - was het zinnig om dit tweede, waarneembare fenomeen deel te laten uitmaken van een grillig weerpatroon. Maar ook hier geldt weer dat "de bliksem" deze gedachte niet helemaal weergeeft.

In feite wordt dezelfde term gebruikt in andere passages, zoals de volgende, die niet als eerste met bliksem of stormen te maken hebben. In deze gevallen, verschijnt onze baraq als een flits van licht op een scherp blad: "Als Ik mijn glinsterende [baraq] zwaard wet, Mijn hand het grijpt voor oordeel, zal Ik wraak aan mijn vijanden laten terugkomen, en zal Ik hen vergelden die Mij haten" (Deuteronomium 32:41). "Hij wordt getrokken, en komt uit het lichaam; ja, dan komt het glinsterende [baraq] zwaard uit zijn verbittering: de verschrikkingen komen over hem" (Job 20:25). Voor het woord baraq, dat is het "oplichten van een zwaard," samen met ander gelijksoortig gebruik dat overvloediger door het Oude Testament weerkaatst dan "bliksem". Naast de vele "zwaard" of "speer" toespelingen (zie Ezechiël 21:15, 28; Nahum 3:3; Habakuk 3:11) verwijst baraq ook naar de helderheid van een vlam, zoals van een lamp of een fakkel (Ezechiël 1:13).

Gelukkig voor ons, vertrouwen de "bliksemschichten" van de Sinaï niet alleen op ons vermogen om baraq te analyseren.

ONGELOOFLIJK! KIJK! De Essenen voorspelden al meer dan 2000 jaar geleden dat de mensheid in 2025 zijn eindbestemming zou bereiken!

Na de geven van de Tien Geboden was dit bovennatuurlijke fenomeen nog steeds aan de gang, maar in een onverwachte en bizarre wending van de gebeurtenissen zijn de Hebreeuwse woorden niet precies hetzelfde, en zijn ze ook niet helemaal waar we ze verwachtten: "En al het volk zag de donderslagen [qowl], en de bliksemschichten [lappiyd]" (Exodus 20:18).

Wacht eens even... Wat is lappiyd? Waar komt dat woord vandaan, en waarom wordt het hier "bliksemschichten" genoemd, terwijl het in Exodus 19:16 "bliksem" baraq was? Waren de "felle, knipperende lichten" van voorheen veranderd in iets nieuws?

Allereerst, let op dat het Hebreeuwse woord voor "vuur" - dat elke regelmatige verwijzing naar vuur betekent - van wat op een altaar hoort, en naar wat het brandende struikgewas overspoelde, naar wat vlees braadt, enzovoort, is 'esh'. Hier verwijst de "bliksem", of lappiyd, plotseling naar een soort vuur, maar het is een specifiek soort vuur dat de Hebreeuwse auteur doelbewust rondstuurde met behulp van de meest voorkomende 'esh'. Zoals opgemerkt, betekent baraq een felle lichtflits. Hier, in dezelfde context als bij baraq, met een identieke "bliksem"-vertaling even later beschrijft het woord lappiyd de evolutie van louter lichtflitsen naar felle vuurflitsen!

De Hebreeuwse lappiyd betekent "fakkel" (of "lamp"), zoals het meest vertaald wordt in het Oude Testament (Genesis 15:17; Rechters 7:16, 20; Job 12:5, 41:19; Jesaja 62:1; Ezechiël 1:13; Daniël 10:6). Beschouw de context van dit woord als een hulpmiddel: De Hebreeën zouden honderden nuttige doelen hebben gehad voor een regelmatig vuur in het midden van de dag in de zon, zoals koken, smeden, reinigen, enz. Ze zouden echter geen gebruik hebben gemaakt van een fakkel op klaarlichte dag. In de juiste context is de "fakkel" of "lamp" een gereedschap dat helderder brandt dan hun omgeving.

Een zekere eigenaardigheid van dit woord lijkt echter vrij consistent. Niet alleen duidt lappiyd op een vurige vlam, soms lijkt deze vlam een eigen leven te hebben, als een soort zwevend, geanimeerd symbool, zoals hier:

En het geschiedde, dat toen de zon onderging, en het donker werd, zie een rokende oven, en een brandende fakkel [lappiyd] die tussen die stukken doorging. Op dezelfde dag sloot de Heer een verbond met Abram en zei: "Aan uw zaad heb ik dit land gegeven, van de rivier van Egypte tot aan de grote rivier, de Eufraat. (Genesis 15:17-18)

In Richteren 15:4-5 bindt Simson een ruw stuk brandend hout tussen twee vossen, waarbij hij uiteindelijk zo'n driehonderd vossen met deze lappiyd "vuurvlammen" in het koren van de Filistijnse velden plaatst. Dit vurige tafereel is niet het enige dat een wilde, uit de hand gelopen vuurbrand veroorzaakt, uitgebeeld door lappiyd. Nahum vergeleek lappiyd, fakkels, ooit met pure chaos, toen hij voorspelde dat de strijdwagens in de straten van Nineveh hevig zouden woeden en rondrazen in de straten : ze zullen lijken op fakkels [lappiyd]" (Nahum 2:4). In Zacharia is het beeld dat God "de leiders van Juda zal maken als een vuurbekken onder een stapel hout, en als een brandende fakkel [lappiyd] in een schoof; en zij zullen al het volk rondom, aan de rechterhand en aan de linkerkant verslinden; en Jeruzalem zal weer bewoond worden in haar eigen plaats, in Jeruzalem" (Zacharia 12:6).

In de context van de Schrift ziet lappiyd er bijna woest uit, ongetemd, onbeheersbaar, althans buiten de menselijke controle om, en soms zelfs autonoom of zichzelf besturend. Met andere woorden, het verslag in Exodus heeft het niet over een gewoon, alledaags "vuur", en het verwijst zeker niet naar een "bliksem". Volgens de Hebreeuwse auteur werd wat begon als heldere, knipperende lichten (baraq), tegen het einde van Gods afleveren van de Tien Geboden, als een helder, knipperend vuur (lappiyd)!

Om samen te vatten wat we tot nu toe hebben bekeken: Dit moment in Exodus heeft het eigenlijk nooit donder genoemd. De Israëlieten "zagen een stem", en het was de unieke krachtige stem van God. Hoe ze een geluid zagen, moet nog worden gezegd. Toen stopten we om na te denken over een ander feit: de bliksem die ze zagen was nooit een bliksem, maar een helder, flitsend licht (baraq) dat zich snel ontwikkelde tot een flitsend vuur (lappiyd) ergens tussen Gods aankomst op de Sinaï en Zijn voltooiing van de geboden. En, na het bekijken van de context van de woorden baraq en lappiyd in andere delen van de Bijbel en het bestuderen van de beschrijvingen, is het eerlijk om te zeggen dat dit licht/vuur waarschijnlijk uit zichzelf (Gods wil) bewoog.

Op dit punt lijkt het erop dat we meer informatie hebben over de bliksemschichten, die niet echt bliksemschichten waren, dan over de donderslagen, die geen donderslagen waren. Wat was er werkelijk aan de hand met het gebrul van de qowl vanuit de hemel?

Als je de zinsbouw van de beschrijving van het fenomeen in Exodus 19:16 in het Hebreeuws bestudeert, zonder alle moderne toevoegingen voor een vloeiend verloop, komen we uit op: boqer qowl baraq. Dat is het. Dat is alles wat het Hebreeuws zegt. In een letterlijke, woordelijke, aanvankelijk onzinnige lezing betekent boqer qowl baraq "ochtendstemlicht". Het is uit deze schijnbaar vage drie Hebreeuwse woorden waaruit wij kregen: "In de ochtend was heel het volk getuige van de donderslagen, de bliksems, het bazuingeschal en de rokende berg." Volgens Exodus 20:18: 'am ra'ah qowl lappiyd. Nogmaals, de letterlijke, woord-voor-woord weergave is, "mensen zagen stemfakkels." Dit is waar we kregen: "Alle mensen zagen de donderslagen en de bliksem."

Het Hebreeuws heeft nooit gesuggereerd dat het nodig was om het woordje "en" in de oorspronkelijke zinsvorming op te nemen. De vertalers voegden "en" (en andere woorden) toe, zoals ze dat op talloze andere plaatsen in de Schrift deden om er zeker van te zijn dat de zin zinvol was voor het oor van de lezer. Het is allemaal een beetje Tarzan-stijl van meningsuiting - "ochtend stem licht"; "mensen zagen stem fakkels" - dat is zonder het gladstrijken dat optreedt tijdens de vertaling. Helaas, tenzij de vertalers correct zijn, kan zelfs het kleinste woord, zoals "en", het oorspronkelijke verhaal loslaten.

We lezen niet over twee afzonderlijke fenomenen. Het Hebreeuws zegt niet dat de baraq en lappiyd er "naast" de qowl waren; het zegt dat de baraq en lappiyd de qowl "waren". In onze taal "zagen de Israëlieten geen stem" en dan ook niet het "zien van lichten/vuren"; ze "zagen een stem verschijnen als lichten/vuren". Ga terug naar de versie met de simpele Tarzan-spraak, en stel je voor dat je geen woorden invoegt, maar alleen de interpunctie die toen nog niet bestond. Het zou er zo kunnen uitzien: "Ochtend; stem-licht." "De mensen zagen de stemfakkel."

Al deze verwarring over hoe een "stem" kan worden "gezien" wordt eindelijk verklaard, omdat we nu de fysieke manifestatie van Gods stem hebben terwijl deze flikkerende, felle vlammen over de hele berghelling verschenen.

Dr. Juergen Buehler, natuurkundige, scheikundige en voorzitter van de Internationale Christelijke Ambassade Jeruzalem (ICEJ), schilderde wat volgens deze auteurs een treffend woordbeeld is van dit moment in het Woord. De leer van de rabbijnen op dit gebied, legt Buehler uit, is dat "elk woord dat God die dag sprak was als de slag van een hamer op een aambeeld. Met elke slag op het aambeeld, dat is de berg Sinaï, vlogen de vonken... van het vuur naar buiten."[ii] Hoe toepasselijk als een tapijt dat dit weeft tussen de qowl, baraq, en lappiyd... Gods stem, als vonken, schiet naar buiten met elke weergalm van de Wet.

Maar dit beeld, vooral voor hen die er voor het eerst over leren, stelt wel een paar intrigerende vragen: Waarom zou God zelf als rook en vuur over de hele berg verschijnen, terwijl Zijn stem die de Tien Geboden voor het eerst verkondigt als flikkerende, glinsterende vlammen die in intensiteit toenemen terwijl Hij spreekt, het beschreven op zo'n manier dat Hij rondgaat? Waarom waren deze kleine vlammen zo geanimeerd... als ze dat al waren? En wat was het doel van dit alles?

Misschien dat sommige van de eerdere Torah-commentaren-experts ons nu zouden kunnen helpen.

De Midrash, het meest gerespecteerde Joodse Schriftcommentaar, samengesteld door gevierde rabbijnen tussen 400 en 1200 n.C., is springlevend als het gaat om het onderwerp van de "donderslagen" en de "bliksem". De rabbijnen observeerden een groot aantal verwante verzen naast de geografische verspreiding van Gods verschijning wereldwijd, zoals geschetst in het Woord, en ze kwamen tot een zeer interessant verband, beginnend bij de berg Sinaï en zich naar buiten toe verspreidend. Kijk naar wat de verslagen in Midrash, Shemot Rabbah (Hebreeuws: "Grote Exodus") 5:9, zeggen over de zichtbare stem van God in Exodus 19:16 en 20:18:

Dit is wat er geschreven staat (Job 37:5), "God dondert met Zijn stem" - wat is het dat Hij dondert? Toen de Heilige, gezegend zij Hij, de Torah bij de Sinaï gaf, toonde Hij wonderen aan Israël. Hoe dan? De Heilige, gezegend zij Hij, zou spreken en de stem zou de hele wereld rondreizen: Israël zou de stem naar hen toe horen komen vanuit het Zuiden en ze zouden naar het Zuiden rennen om de stem te ontmoeten; en vanuit het Zuiden zou het voor hen naar het Noorden omdraaien, en ze zouden allemaal naar het Noorden rennen; en vanuit het Noorden zou het naar het Oosten omdraaien, en ze zouden naar het Oosten rennen; En vanuit het Oosten zou het naar het Westen omdraaien, en zij zouden naar het Westen rennen; en vanuit het Westen zou het naar en van de hemel omdraaien, en zij zouden hun ogen daarnaar blijven houden, en het zou naar de aarde omdraaien, en zij zouden naar de aarde staren, zoals is gezegd (Deuteronomium 4:36): "Uit de hemelen deed Hij u zijn stem horen, om u te gehoorzaamheid te brengen.” En Israël zou tegen elkaar zeggen: "En wijsheid, vanwaar kan die gevonden worden" (Job 28:12). En Israël zou zeggen, vanwaar is de Heilige, gezegend is Hij, komend, uit het Oosten of uit het Zuiden? Zoals gezegd (Deuteronomium 33:2): "De Heer kwam van de Sinaï, en scheen als de zon van Seir (in het Oosten) naar hen"; en er staat geschreven (Habakuk 3:3): "En God zal uit Teiman (in het Zuiden) komen". En er staat (Exodus 20:18): "En al het volk zag de geluiden (letterlijk, stemmen)."[iii]

Hmm. Dus volgens deze uitleg is het: Gods stem "ging uit" naar het noorden, zuiden, oosten en westen, over de hele wereld. Er was geen enkel gebied - van de Sinaï tot aan welk tegenovergestelde punt op onze ronde planeet dan ook - waar iemand aan Zijn boodschap kon ontsnappen.

Maar waarom het meervoudige licht/vuur? God, de Schepper van het universum, wiens stem hele legers kan doden met één uitspraak, had gewoon heel hard kunnen praten, toch?

Dat had hij kunnen doen. Maar onze creatieve Vader koos deze methode voor Zijn tongen om iedereen op de wereld te bereiken... en het was niet de enige keer dat Hij dat zou doen.

[i] “hamam,” Heinrich Friedrich Wilhelm Gesenius, Gesenius’ Hebrew-Chaldee Lexicon, accessed online through Blue Letter Bible Online on July 14, 2020, https://www.blueletterbible.org/lang/lexicon/lexicon.cfm?Strongs=H2000&t=KJV.

[ii] Dr. Juergen Buehler, “Tongues of Fire: The Festival of Shavuot,” International Christian Embassy Jerusalem (ICEJ), last accessed July 16, 2020, https://int.icej.org/news/commentary/tongues-fire.

[iii] Shemot Rabbah 5:9, Midrash, Sefaria Community Translation, last accessed July 15, 2020 from The Sefaria Library, https://www.sefaria.org/Shemot_Rabbah.5.9?ven=Sefaria_Community_Translation&lang=bi&with=all&lang2=en.