www.wimjongman.nl
Wat betekent een Biden-overwinning voor Turkije?
Door Burak Bekdil - 11 november 2020
Joe Biden, februari 2020, foto door Gage Skidmore via Wikimedia Commons
Samenvatting: Als Joe Biden trouw blijft aan zijn pre-electorale retoriek, zou hij het Turkije van Recep Tayyip Erdoğan kunnen straffen met een reeks sancties voor het kopen van kritische wapensystemen uit Rusland en het helpen verzwakken van de Amerikaanse sancties tegen Iran. Maar Bidens geschiedenis met Erdoğan geeft gemengde aanwijzingen hoe hij met de steeds autoritairder wordende leider van Turkije om zou kunnen gaan. Biden zal niet kunnen kiezen voor een pragmatische aanpak van Ankara, en volledig vrij zijn van zorgen over burgerlijke vrijheden en mensenrechten — het steeds maar groter wordende democratisch gemis van Turkije maakt dat onmogelijk. Maar Erdoğans team kan een nieuwe modus operandi "kopen" met een Washington onder Biden.
Vanaf de eerste dag van de Amerikaanse presidentiële race, steunden de pro-Erdoğan media en geleerden de zittende president met de mond, hoewel Donald Trumps plan voor het Midden-Oosten, inclusief de Arabisch-Israëlische normalisatie, botste met hun islamistische, anti-Israëlische, pro-Hamas militante achterliggende reden. Het "denken dat je de duivel kent"-denken faalt om deze steun volledig uit te leggen, vooral omdat Trump werd gezien als een anti-islamitische racist. Waarom zouden de Islamisten van Turkije dan de kant kiezen van een pro-Israëlische, zogenaamd islamofobe Amerikaanse president? Omdat ze een toekomstige Biden-regering als mogelijk vernietigend beschouwden voor de regering Erdoğan.
Toen in 2019 een perfecte storm werd verwacht in de betrekkingen van Turkije met de VS, overtrof Trump de verwachtingen door Erdoğan warm te prijzen kort voor zijn staatsbezoek aan Washington met genereuze woorden. "Hij is een vriend van me, en ik ben blij dat we geen probleem hadden, want, eerlijk gezegd, hij is een geweldige leider, en hij is een harde man," zei Trump. "Hij is een sterke man, en hij deed het juiste en ik waardeer het echt, en Ik zal het in de toekomst waarderen.”
De gunsten van Trump
De vergaderingen in Washington gingen veel beter dan verwacht, ondanks een aantal zeer problematische dossiers. Zij eindigden met een uitwisseling van complimenten en maakten de weg vrij voor Trump om de tegenstanders van Amerika af te weren door middel van de Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA), die Turkije sancties zou hebben opgelegd in een tijd dat zijn economie op de rand van de afgrond stond.
De sancties kregen massale steun in het Congres nadat Turkije er op aandrong dat het een Russisch langeafstands lucht-en raketafweersysteem op zijn grondgebied zou activeren. Washington vreesde dat de activering van het S-400-systeem de Amerikaanse en NAVO-luchtmilitaire troepen in Turkije in gevaar zou brengen. Trump deelde deze angst blijkbaar niet. En zoals bleek, was er meer voor zijn vrijgevigheid aan de islamistische sterke man van Turkije te zeggen dan het opzij zetten van de CAATSA.
Het kwam uiteindelijk naar voren dat Erdoğan maandenlang Trump onder druk had gezet om een strafrechtelijk onderzoek naar een Turkse staatsleenbank te vernietigen — een onderzoek dat niet alleen de bank bedreigde, maar ook leden van de familie en politieke partij van Erdoğan. Halkbank werd beschuldigd van ondermijning van Trumps beleid om Iran economisch te isoleren, een centraal onderdeel van zijn Midden-Oosten plan. Zonder Trumps hulp, had Halkbank kunnen worden getroffen met sancties ter waarde van miljarden dollars. En het kan nog steeds — tenzij Joe Biden verandert in de volgende Erdoğan-fan in het Witte Huis.
De geschiedenis van Biden met Erdoğan geeft gemengde signalen af over de mogelijke toekomstige richting van zijn omgang met deze steeds autoritairder leider.
Als VP bracht Biden tussen 2011 en 2016 vier officiële bezoeken aan Turkije. Zijn portefeuille met Erdoğan bevatte moeilijke dossiers zoals Noord-Syrië, de strijd tegen ISIS en de militaire en logistieke steun van de VS aan Koerdische strijders. Maar Erdoğan kreeg zijn langverwachte toestemming voor een militaire inval in Noord-Syrië van Trump, niet van zijn voorganger, in oktober 2019. Daar zijn Turkse troepen ingezet, gespannen naburige Koerdische troepen die door Ankara worden gezien als terroristische krachten en door Washington als bondgenoten.
Erdoğan beschuldigde de regering-Obama vaak van het versterken van de ene terreurorganisatie om de andere te verslaan. Hij klaagde over "duizenden vrachtwagens" vol wapens die de Amerikaanse regering naar verluidt naar Koerdische strijders in Syrië stuurde om ISIS te bestrijden. Met Biden aan het roer heeft Erdoğan reden om zich zorgen te maken over nauwere banden tussen Washington en de Syrische Koerden.
De visie van Biden voor Griekenland
De politieke carrière van Biden heeft kenmerken van steun voor groepen en landen die Turkije van oudsher als vijandig heeft gezien. In oktober publiceerde de Biden-campagne een "visie voor Griekenland", een officiële verklaring waarin deze punten naar voren werden gebracht:
Joe heeft zich lange tijd verzet tegen de Turkse bezetting van Noord-Cyprus en een alomvattende regeling gesteund om het eiland te herenigen als een bizonale, bicommunale Federatie met politieke gelijkheid. In 2014 bezocht hij het eiland, de eerste zittende Vice-President die dit in meer dan 50 jaar deed, en leidde het Witte Huis diplomatieke betrokkenheid over de kwestie Cyprus.
Joe heeft onlangs een beroep gedaan op de Trump-regering om er bij Turkije op aan te dringen af te zien van verdere provocerende acties in de regio tegen Griekenland, waaronder dreigementen met geweld.
Joe is al lange tijd een groot voorstander van het Oecumenisch Patriarchaat, en gaf onwrikbare steun aan het vermogen van het Patriarchaat om te functioneren in zijn rol als het centrum van de Grieks-Orthodoxe Kerk. Hij koestert zijn bezoek in 2011 aan het Patriarchaat en elk van zijn ontmoetingen met zijne heiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomew. Hij heeft Turkije opgeroepen de heropening van het seminarie van Halki toe te staan en kritiek geuit op het recente besluit van de Turkse regering om de Hagia Sophia om te vormen tot een moskee.
Joe Biden is altijd een vriend geweest van de Grieks-Amerikaanse gemeenschap in Delaware en in het hele land. Hij is dankbaar voor de langdurige steun van de gemeenschap.
Joe Biden zal samenwerken met onze bondgenoot Griekenland om de stabiliteit in het oostelijke Middellandse Zeegebied te bevorderen.
In tegenstelling tot President Trump zal Joe een beroep doen op Turks gedrag dat in strijd is met het internationaal recht of dat in strijd is met de verplichtingen als NAVO-bondgenoot, zoals Turkse schendingen van het Griekse luchtruim.
De Armeense Genocide
Een andere traditionele breuklijn op de as Washington-Ankara is de Armeense genocide. In april 2020 zwoer Biden officieel de Armeense genocide van 1915 te erkennen als hij in het Witte Huis werd gekozen, een beweging die presidenten in het verleden al jaren hebben vermeden. "Als ik gekozen word, beloof ik een resolutie te steunen die de Armeense Genocide erkent en de universele mensenrechten een topprioriteit zal maken voor mijn regering," schreef hij in een artikel. De genocide-kwestie zal waarschijnlijk de eerste stresstest worden voor de betrekkingen tussen de VS onder Biden en Turkije, aangezien in april 2021 Armeense diaspora groepen hem zullen herinneren aan zijn inzet (24 april is Armeense Genocide herdenkingsdag.)
De ambities van Erdoğan in het voormalige Ottomaanse land van Irak en Syrië tot aan het oostelijke Middellandse Zeegebied en Libië, de militaire spanningen met Griekenland, de verwerving van voormalige Sovjet-wapensystemen en de retoriek die claimt om "Jeruzalem te bevrijden om er een Moslimhoofdstad van te maken" zullen de nieuwe president van de VS allemaal voor ernstige uitdagingen stellen als hij ervoor kiest om pragmatisch te zijn met Turkije in plaats van ideologisch vijandig. Maar Rusland verdient een speciaal dossier.
Transactioneel opportunisme en Rusland
Omdat pragmatisme en diplomatie vaak winnen van sentiment, zelfs in tijden van moeilijke relaties, kan Biden proberen om een modus operandi te bouwen met Erdoğan op basis van transactioneel opportunisme. Dit betekent dat ondanks theoretische negatieven, het mogelijk is om de relaties te resetten. Maar de grote inzet van Erdoğan voor de Russische president Vladimir Poetin op tal van geostrategische kwesties, waaronder kritische militaire uitrusting zoals het S-400-systeem (en waarschijnlijk toekomstige samenwerking op het meer geavanceerde S-500-systeem), de Russische inspanningen om de eerste kerncentrale van Turkije te bouwen, en de afhankelijkheid van Turkije van Russisch aardgas kunnen het allemaal tot een nieuwe Turks-Amerikaanse modus operandi maken die enorm moeilijk uit te werken is.
Biden beschouwt Rusland als de grootste bedreiging voor de veiligheid van Amerika. Idealiter hebben hij en zijn team Turkije als bondgenoot en integrale partner in het bestrijden van Russische en/of Iraanse machtsspelletjes in de regio. Maar ook al is het een soennitische staat en een NAVO-bondgenoot, Turkije is zowel teveel moslim om die rol te spelen tegen het sjiitische Iran als te toegewijd aan Rusland om nuttig te zijn voor Amerika.
Steun aan de Turkse oppositie
Biden zou misschien liever een minder pragmatisch beleid ten aanzien van Turkije voeren. Het was een bom in Turkije toen er dit jaar een video verscheen van een interview met Biden van de New York Times in december 2019. In de video zegt Biden herhaaldelijk dat hij "zeer bezorgd" is over de ontwikkelingen in Turkije, waarin hij oproept tot "een heel andere benadering" van Erdoğan door "elementen van de Turkse oppositieleiding te "betrekken", zoals hij deed tijdens zijn vice-presidentschap. "We kunnen de elementen in de Turkse leiding die nog bestaan steunen en er meer van krijgen, ze aanmoedigen om Erdoğan te kunnen verslaan," zei Biden," niet door een coup," maar via het verkiezingsproces.
Biden kan niet kiezen voor een pragmatisch paradigma met Turkije dat volledig los staat van de zorgen over burgerlijke vrijheden en mensenrechten. Het steeds groter wordende democratisch tekort van Turkije maakt dat onmogelijk. Freedom House heeft Turkije in zijn 2020-evaluatie op hun lijst van "niet-vrije" landen gezet. Enkele andere landen in de Turkse groepering zijn Afghanistan, Angola, Wit-Rusland, Brunei, Tsjaad, Djibouti, Eritrea, Gabon, Iran, Irak, Libië, Myanmar, Noord-Korea, Nicaragua, Qatar, Rwanda, Somalië, Soedan en Jemen. Volgens het Wereldjustitieproject staat Turkije op plaats 107 van de 128 landen op het gebied van de rechtsstaat. En volgens Reporters Without Borders' staat persvrijheid in Turkije op de 154e plaats van 180 landen, erger dan Pakistan, Congo en Bangladesh.
Voormalig Republikeinse Congreslid Vin Weber zei:
Het probleem is niet alleen dat Biden een andere houding heeft ten opzichte van Turkije, maar dat hij er bij de verkiezingen af en toe een punt van maakte. Hij bekritiseerde Trump met zijn woorden als 'dictators vertroetelen' en noemde onder andere Erdoğan…
Biden is bijna gedwongen om een beetje hardere lijn te nemen in de betrekkingen met Turkije, maar hij gaat hem niet breken. Er zijn fundamentele dingen die voorkomen dat hij de zaken veel erger maakt. Eén is natuurlijk, veiligheidsrelaties.
Zal het dan een mengeling van pragmatisme en ideologische voorzichtigheid zijn? Het is te vroeg om dat te zeggen. Maar eerdere contacten tussen Biden en Erdoğan suggereren dat Bidens anti-Erdoğan-retoriek kan vervagen en dat er mogelijk een goede werkrelatie kan ontstaan tussen de nieuwe president van de wieg van de democratie en de islamistische wannabe sultan.
"De verkiezing van Biden zal de betrekkingen tussen Turkije en de VS niet veranderen," zei de Turkse VP Fuat Oktay. "Het is slechts een kwestie van een overgangsperiode."
In een diplomatieke kloof tussen Turkije en de VS in 2014 verontschuldigde VP Biden zich officieel bij Erdoğan voor opmerkingen die erop wezen dat Turkije hielp de opkomst van de radicale terreurgroep ISIS in Syrië en Irak te vergemakkelijken. In eerdere opmerkingen zei Biden dat Erdoğan had toegegeven dat hij een vergissing had begaan door buitenlandse jihadisten toe te staan de Turkse grens over te steken naar Syrië, wat uiteindelijk leidde tot ISIS.
In augustus 2016 ontving Erdoğan opnieuw een verontschuldiging van VP Biden omdat hij Turkije niet onmiddellijk na een mislukte staatsgreep van de vorige maand had bezocht. Tijdens een bezoek aan Ankara bood Biden Turkije Amerika's "absolute en onwrikbare steun" aan.
Een hoge Turkse diplomaat was het eens met de manier waarop Biden-sceptici Trumps vaak succesvolle onderhandelingstactieken zagen. "Ik ben het eens met het argument dat Trump, een politicus enig in zijn soort, vriendelijk sprak en zich hard gedroeg, hoewel zijn steun voor de regering van Erdoğan soms verder ging dan 'vriendelijk praten'," zo zei de diplomaat in een telefoongesprek.
Het team van Erdoğan weet misschien al dat ze een nieuwe modus operandi kunnen "kopen" met Washington onder Biden. "Het is typisch dat retoriek een verkiezingsrace domineert. Maar daarna zullen de feiten op de grond een prominente plaats innemen," zei de Turkse VP Oktay.
Burak Bekdil is een columnist in Ankara. Hij schrijft regelmatig voor het Gatestone Institute en Defense News en is een medewerker op het Midden-Oosten Forum.
Bron: What Biden’s Victory Means for Turkey