Zal de EU een serieuze strategie ter bestrijding van het antisemitisme ontwikkelen?

SAMENVATING: Sinds ongeveer 20 jaar is de EU grotendeels inactief, incompetent, nalatig en soms zelfs kwaadaardig geweest in de strijd tegen het antisemitisme. In die periode is de Joodse en Israëlhaat in de EU sterk toegenomen. De Europese Commissie heeft aangekondigd dat zij in 2021 een alomvattende strategie voor de bestrijding van antisemitisme zal presenteren. Een dergelijke strategie kan niet slagen zonder een gedetailleerde uiteenzetting van de lange geschiedenis van het antisemitisme in Europa. Als de strategie niet expliciet toegeeft dat antisemitisme een integraal onderdeel is van de Europese cultuur, zal ze falen.

De Europese Commissie heeft verklaard dat zij in het komende jaar de kwestie van het aanzetten tot antisemitisme wil aanpakken. Haar programma voor 2021 stelt: "Gezien de toename van antisemitisch geweld en haatdelicten zal de Commissie een alomvattende strategie voor de bestrijding van antisemitisme presenteren om de inspanningen van de lidstaten aan te vullen en te ondersteunen." De EU is ook voornemens om tijdens haar top in december een verklaring tegen antisemitisme aan te nemen.

De lange geschiedenis van het antisemitisme in Europa, die meer dan duizend jaar heeft geduurd, heeft zijn oorsprong al voordat het begrip Europa bestond. Geen enkele EU-strategie tegen antisemitisme kan doeltreffend zijn zonder een gedetailleerde uiteenzetting van de geschiedenis van het duizendjarige antisemitisme in Europa. Dit vereist in de eerste plaats een focus op de rooms-katholieke kerk, maar ook aandacht voor individuele personen zoals Erasmus, Martin Luther, Voltaire, negentiende-eeuwse vroege-Franse socialisten en Karl Marx.

Het EU-document zal moeten uitleggen hoe verachtelijk en rabiaat christelijk antisemitisme de basis heeft gelegd voor de tweede grote golf van deze haat, nationaal etnisch antisemitisme en de meest extreme genocidale uiting ervan: Nazisme.

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog kreeg een derde vorm van antisemitisme geleidelijk vorm: anti-Israëlisme. De EU en een aantal van haar lidstaten hebben van tijd tot tijd deelgenomen aan deze vorm van antisemitisme. Dit alles moet gedetailleerd en geïllustreerd worden, anders is het uiteindelijke document ongeldig.

Een belangrijke mijlpaal in de vertekening van de EU-realiteit van antisemitisme vond plaats in 2003, toen het Centrum voor Onderzoek naar Antisemitisme (CRA) van de Technische Universiteit in Berlijn door het Europees Waarnemingscentrum voor Racisme en Vreemdelingenhaat (EUMC) werd gevraagd om de gegevens te analyseren en de bevindingen over antisemitisme die de Europese organisatie had verzameld, samen te vatten.

De Amerikaanse geleerde Amy Elman heeft deze mislukking gedetailleerd in haar boek 2015, The European Union, Antisemitism and the Politics of Denial. In een interview zei ze:

Het CRA voltooide haar document in oktober 2003. Het ontdekte dat gewelddadige aanvallen op Joden vaak voortkomen uit virulent anti-zionisme over het hele politieke spectrum. Bovendien identificeerde het CRA specifiek jonge moslims van Arabische afkomst als de belangrijkste daders van fysieke aanvallen op Joden en de ontheiliging en vernietiging van synagogen. Velen waren zelf het slachtoffer van racisme en sociale uitsluiting.

Het EUMC heeft het onderzoek niet gepubliceerd en heeft daarop aangedrongen omdat de periode van een maand die in het onderzoek van het CRA aan bod kwam, te kort was. Het beweerde ook dat het rapport nooit bedoeld was voor publicatie. De CRA-onderzoekers merkten op dat hun focus op islamitische daders van antisemitisme en antizionistische aanvallen het EUMC onrustig maakte. Zij verklaarden dat dit EU-Agentschap hen herhaaldelijk had gevraagd hun 'verdeeldheid zaaiende' bevindingen te wijzigen. Nadat de onderzoekers dit revisionisme weigerden, heeft het EUMC hun rapport in november 2003 in de ijskast gezet.

Geleidelijk aan werden er studies gepubliceerd over het extreme antisemitisme van verschillende Europese landen, maar de EU deed daar weinig mee. Een kritische gebeurtenis was de publicatie van een onderzoek in 2011 door de Universiteit van Bielefeld in opdracht van de Duitse sociaal-democratische stichting Friedrich Ebert Stiftung. Daarin werd vastgesteld dat minstens 150 miljoen burgers van de EU van 16 jaar en ouder van mening zijn dat Israël demonisch is.

Het onderzoek is uitgevoerd in zeven Europese landen. Onderzoekers hebben in het najaar van 2008 1000 mensen boven de 16 jaar per land ondervraagd. Een van de vragen was of de respondent het eens was met de bewering dat Israël een uitroeiingsoorlog voert tegen de Palestijnen. De laagste percentages van degenen die het daarmee eens waren, lagen in Italië en Nederland, met respectievelijk 38% en 39%. Andere percentages waren Hongarije 41%, het Verenigd Koninkrijk 42%, Duitsland 48% en Portugal 49%. In Polen was dat 63%.

De Europese Commissie zou geschokt moeten zijn door deze bevindingen. Zij toonden aan dat een "nieuw Europa" slechts ten dele bestaat, terwijl het oude Europa van de jodenhaat en antisemitische opruiing zeer levendig is. De EU had ook moeten kijken naar de gevolgen van haar eigen bijdrage aan dit probleem in termen van haar eenzijdige kritiek op Israël en haar bereidheid om af te zien van een meerderheidssteun van het Palestijnse electoraat voor de genocidale Hamas-beweging, evenals van haar financiële steun aan de Palestijnse Autoriteit (PA). De PA wordt gecontroleerd door de op één na grootste Palestijnse beweging, Fatah, die terroristen die Joden vermoorden financieel beloont. (Als de terrorist wordt vermoord, krijgt hun familie het geld.) De cultuur van verheerlijking van de dood is zeer prominent aanwezig in het Palestijnse wereldbeeld, maar de EU heeft hier niets over te zeggen.

De EU doneert ook geld aan Palestijnse ngo's die aanzetten tegen Israël. NGO Monitor heeft erop gewezen dat verschillende van deze NGO's met terreur te maken hebben. De EU steunt ook het bevooroordeelde speciale VN-bureau voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA). Er is geen geldige reden voor het bestaan van dit agentschap buiten het reguliere VN-systeem voor vluchtelingenhulp.

In verscheidene lidstaten van de EU floreert het antisemitisme zonder enige reactie van de EU. Zweden is zo'n geval. De op twee na grootste stad, Malmö, was lange tijd de hoofdstad van het antisemitisme in Europa. Dit was vooral te danken aan segmenten van de grote moslimbevolking. Het werd mogelijk gemaakt door passiviteit en soms zelfs actieve deelname aan antisemitische propaganda door het lokale sociaaldemocratische bestuur onder leiding van burgemeester Elmar Reepalu. Malmö werd als Europese antisemitische hoofdstad geleidelijk aan ingehaald door het veel grotere Berlijn. Een andere schandalige gebeurtenis in Europa (en een unieke tot nu toe) was de sluiting van de Joodse gemeenschap in de Zweedse stad Umea als gevolg van pesterijen door de plaatselijke nazi's.

Spanje is een ander land waar antisemitisme op het hoogste niveau is ingebed. De Podemos-partij ontkent het bestaansrecht van Israël. Podemos is de junior partner in de door de Spaanse Socialistische Arbeider (PSOE) gedomineerde regering van premier Pedro Sánchez. Elk serieus plan voor een EU-strategie tegen antisemitisme zou moeten leiden tot het ontslag of de uitzetting van de Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid en de veiligheid van de Commissie, Josep Borrell, een Spanjaard, die tegen Politico zei: "Iran wil Israël uitroeien; niets nieuws daarover. Je moet ermee leven." Dit is de ergste vorm van appeasement. Zo'n man zou geen plaats moeten hebben in een EU-commissie die beweert een strategie tegen antisemitisme te hebben.

De EU heeft haar eerste coördinator voor de bestrijding van antisemitisme, Katharina von Schnurbein, in 2015 benoemd. Zij doet haar uiterste best op dit gebied. Het feit dat zij niet hoog in de EU-hiërarchie staat en zeer weinig personeel heeft, is nog meer een aanwijzing voor de nalatigheid van de EU in de strijd tegen het antisemitisme.

In de afgelopen jaren zijn er verschillende studies gepubliceerd over de verspreiding van antisemitisme in een aantal EU-landen en over de perceptie en de ervaringen van de Joden die daar wonen. Het relatieve belang van de daders verschilt per land. Over het algemeen is moslim-antisemitisme dominant, maar in Duitsland komt rechts-antisemitisme meer voor. Dit laatste neemt in het algemeen ook toe. Links antisemitisme uit zich grotendeels in extreme haat tegen Israël.

Het is belangrijk dat ruim voor het begin van het onderzoek een gedetailleerde schets wordt gepresenteerd aan de Europese Commissie, waarin ook de punten aan bod komen die in het onderzoek aan de orde moeten komen. De vraag is wie dit kan of wil doen. De Israëlische regering heeft veel gevestigde belangen in de interactie met de EU en zal dat waarschijnlijk niet doen. Dit is des te meer te wijten aan haar eigen incompetentie en verwaarlozing in het veld.

Dit laat de kwestie wijd open voor grote joodse organisaties, maar zij zijn meestal onbekend met een strategische totaalvisie op Europees antisemitisme.

Aangezien de Europese Commissie zich voor deze studie heeft ingezet, is dit een unieke kans om Europa te confronteren en onder druk te zetten om eindelijk met een waardevol strategisch document te komen dat de strijd tegen het antisemitisme, het antisemitische verleden van het continent en de eigen enorme mislukkingen van de EU in het veld aan de orde stelt.

Dr. Manfred Gerstenfeld is een Senior Research Associate bij het BESA Center, voormalig voorzitter van de Stuurgroep van het Jeruzalem Center for Public Affairs, en auteur van The War of a Million Cuts. Hij ontving onder andere de International Lion of Judah Award 2019.