Baron Rothschild, Baron Hirsch en de uitbreiding van de soevereiniteit in de Jordaanvallei

Door Prof. Hillel Frisch - 14 augustus 2020

 

 

 

BESA Center Perspectieven Papier nr. 1.692, 14 augustus 2020

SAMENVATTING: De vroegere Zionisten hadden veel wilskracht maar weinig middelen om hun doelen te bereiken, maar toch veranderden ze de loop van de Joodse geschiedenis. Israël beschikt vandaag de dag over de middelen om de kans te grijpen die de visie van president Trump biedt, maar heeft het de wil?

Isaac Bashevis Singer was een Nobelprijswinnaar voor korte verhalen. In "De Kolonie", een van zijn meest aangrijpende verhalen, vertelt hij de (waarschijnlijk autobiografische) ervaring van een Jiddische schrijver die aankomt in een van de Joodse landbouwdorpen in Argentinië, gefinancierd door de fabelachtig rijke Baron Hirsch, om een lezing te geven en te ontdekken dat er nog maar weinig Joden over zijn om het te horen.

Het verhaal speelde zich af in het begin van de jaren vijftig, slechts enkele decennia nadat de kolonie samen met andere dorpen die Hirsch in Argentinië, de VS en Canada financierde, was opgericht in een van de grootste individuele filantropische projecten die ooit zijn ondernomen. Aan het einde van de 19e eeuw droeg Hirsch een bedrag bij dat gelijk is aan de huidige 700 miljoen dollar om ze te financieren.

Geen van de andere dorpen deed het ook maar iets beter en het werd aan de historici overgelaten om over hun ondergang te vertellen. Op het omslag van een in 1995 verschenen boek over de meest succesvolle Hirsch-dorpen die in de VS zijn ontstaan, wordt ons verteld: "De meeste van de synagogen zijn verdwenen; een tempel is omgebouwd tot een baptistenkerk. Er zijn weinig aanwijzingen voor voorbijgangers dat er in het zuiden van New Jersey in Salem en Cumberland ooit actieve Joodse kolonies waren.

Toen Hirsch zich concentreerde op het oplossen van de benarde situatie van de Russische en Poolse Joden in Amerika, maakte Baron Edmond Rothschild, de enige Jood die met Hirsch kon wedijveren in rijkdom, een gemeenschappelijke zaak met de vroege zionistische pioniers in het creëren van Petach Tikva, Rishon Letzion, Rehovot en andere dorpen in het land Israël voor een kwart van de kosten die Hirsch maakte voor zijn projecten.

Honderd jaar later is het verschil duidelijk. Rijdend op de Turnpike van New Jersey ziet men geen enkel teken van een Joodse nederzetting, maar rijdend op de Israëlische snelwegen wel. Rishon Letzion en Petah Tikva zijn elk 250.000 mensen sterk, meer dan drie keer zoveel als alle Joden in Argentinië vandaag de dag - het land dat Baron Hirsch als het "beloofde land" beschouwde (samen met de VS en Canada). Rehovot heeft een bevolking van meer dan 140.000 mensen. Er zijn ook levendige en nog steeds groeiende Rothschild-ondersteunde "moshavot" van Zichron Jakov en Binyamina.

Als er enige betekenis is voor de inspanningen van Baron Hirsch, dan ligt dat in zijn bereidheid om in de laatste jaren van zijn leven samen te werken met Rothschild om ook de dorpen in het land Israël te steunen.

Het samenvoegen van deze twee baronnen onthult een fundamentele historische waarheid: de terugkeer naar Zion en de Joodse nederzetting in het bijbelse land Israël zijn veruit de meest succesvolle stromingen in de moderne Joodse geschiedenis. Dit is zeker waar wanneer men ze vergelijkt met concurrerende ideologische projecten zoals de Bund, de Duitse Joodse assimilatie en de Joodse betrokkenheid en steun voor het Leninisme en het Stalinisme, die ofwel in het concentratiekamp ofwel in de goelag eindigden.

Het is twijfelachtig of president Trump op de hoogte is van de twee Joodse Baronnen en het lot van hun projecten, maar de Israëli's moeten de historische kans die zijn visie biedt, erkennen.

Terwijl Baron Rothschild het zaad van de nederzetting financierde, was het de soevereiniteit - de oprichting van de staat Israël - die de dorpen die hij onderhield in staat stelde de levendige stedelijke centra te worden die ze vandaag de dag zijn.

Meer dan zaden zijn er geplant in Ariel op de centrale Westoever, Maaleh Adumim en Givat Zeev in het gebied van Jeruzalem, Efrat en andere levendige gemeenschappen en onderwijsinstellingen in Gush Etzion, en natuurlijk de nederzettingen in de strategisch gelegen Jordaanse riviervallei en de zuidelijke heuvels van Hebron.

Maar het vereist een besluit om de Israëlische soevereiniteit over deze gebieden uit te breiden om ervoor te zorgen dat ze uitgroeien tot Rishon LeTzion, Petach Tikva en Rehovot.

De vader van dit alles, Theodore Herzl (die een gecompliceerde relatie had met beide baronnen), zei fameus: "Als je het wilt, is het geen droom".

Voor onze doeleinden is de uitdrukking "Waar een wil is, is een weg" meer geschikt.

Vergeleken met de bijna onoverkomelijke barrières die de zionistische beweging honderd jaar geleden onder ogen zag bij het creëren van landelijke en stedelijke plaatsen, weten de burgers van een sterke Israëlische staat dat er een weg is over de vele kosten die zo'n beslissing met zich mee zal brengen. De vraag is: Hebben ze de wil van hun zionistische voorgangers om de koers van de Joodse geschiedenis te veranderen?

Prof. Hillel Frisch is hoogleraar politieke wetenschappen en Midden-Oostenstudies aan de Universiteit van Bar-Ilan en een senior onderzoeksmedewerker aan het Begin-Sadat Center for Strategic Studies.

Bron: Baron Rothschild, Baron Hirsch, and Extending Sovereignty in the Jordan Valley