Erdoğan en zijn Arabische "broeders"

Door Burak Bekdil - 8 oktober 2020

 

 

BESA Center Perspectives Paper nr. 1.772, 8 oktober 2020

Samenvatting: Na het beruchte Mavi Marmara-incident in mei 2010 beloofde de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan en vervolgens ook de tzar Ahmet Davutoğlu (later premier en nu tegenstander van Erdoğan) Israël internationaal te isoleren. Dit was bedoeld om te helpen hun islamistische agenda vooruit te laten gaan en een opkomende eenheid in de umma te versterken, bij voorkeur onder Turks leiderschap. Tien jaar later staan pragmatische Arabische staten in de rij om de betrekkingen met Israël te normaliseren, waardoor overheidsspelers als Iran en Turkije en niet-overheidsspelers als Hamas nu in een positie van internationaal isolement verkeren — precies waarin Turkije Israël wilde duwen.

---

Noch de Ottomaanse noch de moderne Turkse taal heeft ooit een tekort gehad aan racistische spreekwoorden die Arabieren en hun cultuur zwart maakten. Niet meer, zei Recep Tayyip Erdoğan, de islamistische leider die sinds 2002 aan het roer staat in Turkije. Hij maakte er een gewoonte van om in het openbaar naar de Arabieren te verwijzen, waaronder zijn toenmalige regionale tegenstrever de Syrische president Bashar Assad, als "mijn Arabische broeders." Zijn doel was om een Moslim-Arabisch pact op te bouwen, een moderne umma onder Turks leiderschap zoals in de Ottomaanse tijd, om Israël in de regio en, meer in het algemeen, de westerse beschaving uit te dagen. In 2010 lanceerde de Turkse publieke omroep TRT zelfs een Arabisch taalkanaal, TRT Arabi. Helaas voor Erdoğan lijkt zijn poging om de Islam in het anti-Zionisme te verenigen uit elkaar te vallen.

Turkse diplomaten zeiden officieel dat de recente normalisatieovereenkomst tussen de VAE en Israël betekende dat Abu Dhabi de "Palestijnse zaak" verraadde. "Dit antwoord van Ankara zag er belachelijk uit, want het leek te zijn vergeten dat Turkije zelf diplomatieke betrekkingen heeft met Israël sinds 1949. Turkse islamisten maakt het blijkbaar niet uit om er belachelijk uit te zien.

In zijn editie van 10 september zei Yeni Akit, het standvastige pro-Erdoğan en islamistisch militante dagblad, dat de "Saoedi's met de VAE concurreerden in verraad [tegen de 'Palestijnse zaak']. Yeni Akit verwees naar het besluit van Saudi-Arabië en Bahrein om alle vluchten van en naar Israël toe te staan en hun luchtruim te gebruiken. Het probleem met deze kritiek is dat ook daar Israël een van de 138 landen is waarmee Turkije wederzijdse akkoorden heeft voor het gebruik van het luchtruim.

Volgens deze logica zijn diplomatieke betrekkingen met Israël en vluchten die het luchtruim van beide landen gebruiken privileges die alleen aan één moslimland zouden moeten worden toegekend: Turkije. Als andere moslimlanden identieke akkoorden met Israël ondertekenen, is dat verraad.

Deze retoriek weerspiegelt de toenemende eenzaamheid van Turkije in de Moslim/Arabische wereld (met uitzondering van Qatar) na enkele jaren van eenzaamheid binnen de NAVO-alliantie. Turkije kan dus de bizarre titel claimen: "vreemde man in zowel de NAVO als de moslimwereld."

Deze situatie is al jaren aan de gang, maar Erdoğan heeft hardnekkig geweigerd zijn beleid te herzien.

Begin 2019 stemden zes landen, waaronder de Palestijnse Autoriteit (ideologische nabestaanden van Erdoğan), in met de oprichting van het Oostelijk mediterraan Gasforum. De ministers van energie van Egypte, Cyprus, Griekenland, Israël, Italië en de PA, alsmede een vertegenwoordiger van de minister van energie van Jordanië, hebben in juli 2019 in Caïro verklaard dat zij een Comité zullen vormen om het Forum te verheffen tot het niveau van een internationale organisatie die de rechten van haar leden op hun natuurlijke hulpbronnen eerbiedigt. Erdoğan voelde zich persoonlijk verraden door deze daad van verraad van zijn "Palestijnse broeders", en troostte zichzelf ermee dat de verraders geen leden waren van zijn geliefde Hamas.

In oktober 2019 veroordeelde de Arabische Liga de grensoverschrijdende militaire operatie van Turkije in het noordoosten van Syrië als een "invasie van het land van een Arabische staat en een aanval op haar soevereiniteit. "De Liga zou overwegen om maatregelen te nemen tegen Turkije in de economische, investerings- en culturele sectoren, met inbegrip van toerisme en militaire samenwerking. Voorts verzoekt het de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties "de nodige maatregelen te nemen om de Turkse agressie te stoppen en de terugtrekking uit het Syrische grondgebied onmiddellijk af te dwingen". Tot diepe verlegenheid van Ankara, haar naaste regionale bondgenoot Qatar, heeft het het communiqué van de Liga waarin Turkije werd veroordeeld, niet geblokkeerd.

De reactie van Turkije was typisch heel kinderachtig. Fahrettin Altun, de directeur communicatie van Erdoğan, zei: "De Arabische Liga spreekt niet voor de Arabische wereld." Een boze Erdoğan zei: "Jullie [Arabische Naties] maken Turkije niet." Dat is nogal een afwijking van zijn "onze Arabische broeders"-retoriek.

Blijkbaar kunnen in de Turkse schijnwereld alleen de Islamisten van Turkije of degenen met een goedkeuring van Ankara voor de Arabische wereld spreken. Erger nog, Erdoğan denkt al te geloven dat dit idee in de Arabische straat kan worden verkocht als het is bekleed met mooie anti-Zionistische, pro-Hamas retoriek.

Op 9 september veroordeelde de Arabische Liga (samen met Iran) Turkije voor een "inmenging in de regio en de Palestijnse zaak." Op de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de Liga, zei de Egyptische minister vab Buitenlandse Zaken, Sameh Shoukry, dat Cairo "niet onbeweeglijk zal staan tegenover de Turkse hebzucht die vooral wordt getoond in Noord-Irak, Libië en Syrië." Nogmaals, Ankara heeft alle genomen besluiten tijdens de vergadering volledig verworpen.

Murat Yetkin, een prominente Turkse journalist en redacteur van het verslag van Yetkin, schreef onlangs: "Met uitzondering van [het momenteel dubbelzinnige] Libië en Qatar, is wat de Arabieren nu verenigt niet langer het anti-Israëlische sentiment, maar het anti-Turkse sentiment.”

Dat wordt een lange politieke reis en een moeilijke bestemming voor Erdoğan.

Burak Bekdil is een columnist in Ankara. Hij schrijft regelmatig voor het Gatestone Institute en Defense News en is een collega op het Midden-Oosten Forum.

Bron: Erdoğan and His Arab “Brothers”