Geloof je in de Israëlische democratie? Stop dan met proberen het te omzeilen

Het Hooggerechtshof van Israël vragen om een coalitieakkoord te sluiten, is net als pogingen om Washington aan te moedigen een inbreuk te maken op zijn gekozen regering, een poging om de democratische regels te dwarsbomen.

 

 

4 mei 2020 - door Jonathan S Tobin

Israëlische critici spreken veel over bedreigingen van de democratie. Als ze deze zinsnede gebruiken, verwijzen ze over het algemeen naar premier Benjamin Netanyahu en zijn aanhangers, die in de internationale media alom veroordeeld zijn als zogenaamde autoritairen zonder respect voor de rechtsstaat.

Netanyahu draagt zijn deel van de schuld voor de problemen van zijn land. Maar als er een echte vijand van de democratie in de Joodse staat is, dan is hij het niet. Het zijn zijn tegenstanders die willen dat een uit de hand gelopen rechterlijke macht én buitenlandse mogendheden het oordeel van de Israëlische kiezers terzijde schuiven.

Dat werd deze week weer duidelijk toen linkse tegenstanders van Netanyahu het Hooggerechtshof van Israël vroegen om de coalitieregering die hij met de voormalige rivaliserende Blauw-Wit Partijleider Benny Gantz had gesmeed, ongeldig te verklaren. De indieners van het verzoekschrift zeggen dat het hof zou moeten ingrijpen in het proces en verklaren dat een persoon die momenteel onder aanklacht op criminele beschuldigingen - zoals het geval is met Netanyahu - niet in aanmerking komt om Premier te zijn.

Ongeacht of het al dan niet verstandig zou zijn geweest voor Netanyahu om ontslag te nemen toen hij in staat van beschuldiging werd gesteld of zijn recht om als onschuldig te worden beschouwd totdat het tegendeel is bewezen, was er geen wet die hem daartoe dwong. Sterker nog, volgens de Israëlische wet kan hij in functie blijven terwijl hij berecht wordt of zelfs veroordeeld wordt, tot zijn laatste beroep is afgewezen.

Laten we hopen dat het nooit zover komt. Maar zoals de dialoog tussen de rechters met de advocaten voor zowel de eisers als de tegenstanders van het verzoekschrift op de eerste dag van de argumentatie illustreert, is er geen wettelijke basis voor de rechtbank om te verklaren dat de wil van een meerderheid van de Knesset - de Netanyahu-Gantz-coalitie - met de steun van meer dan 70 leden van het 120-koppige parlement - niet alleen genegeerd, maar ook onderdrukt moet worden in naam van een ongedefinieerde notie van goed bestuur zonder rechtsgrond.

Opperrechter Esther Hayut maakte dit duidelijk toen ze eiste dat de advocaten die de rechtbank vroegen om te verklaren dat Netanyahu niet als premier kon dienen om haar een goede reden te geven om dit te doen:

"Laat ons iets zien! Een wet? Een vonnis? Uit de geschiedenis van dit land? Van [ergens anders] in de wereld? Iets! Immers, [je vraagt ons om] een wereldwijd precedent te scheppen? U wilt dat wij regeren zonder basis, gewoon volgens uw persoonlijke mening?"

Dat vat de zaak mooi samen. Maar dat het hof zelfs zo'n magere zaak zou overwegen, in plaats van deze uit de hand te laten lopen, en dat sommige Israëli's vinden dat het in deze zaak moet optreden, is volledig de schuld van de justitie. Want dat is precies wat het heeft gedaan in een veelheid van andere zaken waarin het alleen maar heeft ingegrepen vanwege de "persoonlijke mening" van de rechtvaardigen.

Dat was de erfenis van voormalig opperrechter Aharon Barak. In zijn tijd als hoofd van het Hooggerechtshof (1995-2006) gebruikte hij zijn machtige roede om de macht van het hof enorm uit te breiden.

In de Verenigde Staten spreken we vaak over het kwaad van het gerechtelijk activisme, waarbij zowel liberale als conservatieve rechters zijn beschuldigd van het maken van wetten vanuit de rechtbank. Maar zelfs de ergste Amerikaanse voorbeelden verbleken voor de brutaliteit van Barak, waarbij hij vrijwel elke kwestie rechtvaardig verklaarde door zijn hof, ongeacht het feit dat er geen wetten waren die het in veel van de gevallen konden afdwingen.

De opstand tegen de erfenis van Barak is een belangrijke kwestie die de Israëli's verdeelt over het Israëlische recht, dat de oorzaak van de hervorming van een in wezen wetteloze rechterlijke macht omarmt. Netanyahu's tegenstanders ter linkerzijde beweren dat deze inspanning in wezen antidemocratisch en autoritair van aard is. Maar terwijl de leider van de Likudpartij en zijn loyalisten een wrok hebben tegen het rechtssysteem vanwege hun overtuiging dat de beschuldigingen van corruptie tegen hem ongerechtvaardigd zijn, zegt dat niets over het feit dat hun kritiek op het hof inhoud heeft. Dat het hof eindelijk lijkt te begrijpen dat er grenzen zijn aan haar macht, zoals blijkt uit hun onwil om tussenbeide te komen tegen Netanyahu na hun recente ongerechtvaardigde uitspraak die bepaalt hoe de Knesset zijn voorzitter zou moeten kiezen, is het bewijs dat de kritieken haar vruchten heeft afgeworpen.

Veel van dezelfde mensen die de bereidheid van het hof om de macht van de Knesset te misbruiken hebben toegejuicht, hebben er ook bij buitenlandse regeringen op aangedrongen om ook de wil van het Israëlische volk, zoals die in het stemhokje werd geuit, terzijde te schuiven.

Decennialang hebben degenen die vonden dat Israël onvoldoende tegemoet kwam aan de Palestijnse territoriale ambities, geëist dat de Verenigde Staten de Joodse staat zou dwingen om aan hun eisen te voldoen. Veel liberale Joden geloven dat het niet alleen hun recht, maar ook hun plicht is om in Washington te lobbyen om "Israël van zichzelf te redden" door alle machtsmiddelen te gebruiken, inclusief het achterhouden van Amerikaanse hulp, om Jeruzalem te dwingen om op hun eisen in te gaan.

Velen hopen namelijk dat de voormalige Vice-president Joe Biden net als zijn voormalige baas, president Barack Obama, niet alleen meer "daglicht" tussen de twee landenstandpunten zet, maar ook de goedkeuring van de regering Trump terugdraait over de Israëlische standpunten aangaande Jeruzalem, de Golanhoogte en de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Maar ongeacht of die standpunten juist zijn, is het principe hier dat Trump de wil van de Israëlische kiezers met meer respect heeft behandeld dan enige andere Amerikaanse president.

Netanyahu's critici proberen de Israëlische democratie niet te ondersteunen, maar te negeren. Hoewel de Israëlische linkerzijde is gereduceerd tot een fractie van haar ooit dominante steun in de Knesset, hoopt zij nog steeds dat Biden hen een overwinning zal geven die hen door het Israëlische volk is ontzegd.

De Amerikanen die beweren dat ze zich zorgen maken over Israël hebben recht op hun mening over het beleid van dat land, maar ze hebben geen zaak door te verklaren dat ze de democratie verdedigen en in wezen deze willen ontkrachten. Israël heeft veel problemen en er is terechte kritiek op haar nieuwe regering. De enige echte bedreiging voor de Israëlische democratie komt echter van degenen die ten onrechte beweren dat ze de democratie verdedigen.

Jonathan S. Tobin is hoofdredacteur van JNS-Joods Nieuws Syndicaat. Volg hem op Twitter op: @jonathans_tobin.

Bron: Believe in Israeli democracy? Then stop trying to override it - JNS.org