Rosh haShana of Yom Zichron Tru'a?

Tuvia Pollack | 29 september 2019

Waarom niet allebei?

De Bijbelse naam voor deze feestdag is Yom Zichron Tru'a, in de NIV vertaald als "een heilige vergadering herdacht met trompetgeschal", het gebeurt op de eerste dag van de zevende maand. In het jodendom van vandaag is het nieuwe jaar echter een half jaar verschoven, waardoor de bijbelse zevende maand de eerste maand is geworden, en dit feest op de eerste dag een nieuwjaarsvakantie is geworden. Daarom heet Rosj haShana - het nieuwe jaar.

De Heer zei tot Mozes: "Zeg tegen de Israëlieten: Op de eerste dag van de zevende maand moet je een dag van sabbatrust hebben, een heilige vergadering aangekondigd door bazuingeschal. Doe geen dienstwerk, maar bied de Heer een voedseloffer aan." 
Leviticus 23:23-25

Sommige Messiasbelijdende Joden volgen de rabbijnse decreten op dit punt en vieren het als een nieuw jaar, terwijl anderen Bijbels willen zijn en zeggen dat dit inderdaad een bijbelse feestdag is, maar dat het niet het nieuwe jaar is.

Er zijn maar weinig passages in de Bijbel die deze feestdag daadwerkelijk vermelden. Maar ik dacht dat ik ga door die welke dat wel doen, zodat we kunnen zien wat er in de Bijbel staat. Ik ga beginnen in Psalm 81:4-5.

Blaas op de bazuin bij nieuwe maan, bij volle maan, op onze feestdag. Want dit is een verordening in Israël, een bepaling van de God van Jakob.

Ik ben het niet eens met deze vertaling. De Hebreeuwse term die vertaald wordt als "volle maan" zegt echt "kese", wat "bedekt" betekent. Is de maan bedekt door duisternis of door licht? Het kan eigenlijk op beide manieren worden geïnterpreteerd. En in het poëtisch Bijbels Hebreeuws is parallellisme heel gebruikelijk, wanneer hetzelfde tweemaal wordt gezegd, maar met andere woorden. Als de eerste regel nieuwe maan zegt, is er geen reden om het in de tweede regel als volle maan te interpreteren.

Het is waar dat in andere semitische talen de term soms wordt gebruikt als bedekt met licht, d.w.z. volle maan. Ik neem het de vertalers niet kwalijk, ik ben het er gewoon niet mee eens. De joodse traditie heeft deze term altijd geïnterpreteerd als nieuwe maan, die alleen op de eerste van elke joodse maand voorkomt. De maan is bedekt met duisternis, en de passage gaat daarom over Yom Zichron Tru'a - de enige feestdag die op de nieuwe maan valt.

Als deze psalm inderdaad over Rosj haShana gaat, wat leert het ons dan? De rest van de Psalm roept ons op om voor onze zonden te boeten en terug te keren naar de Heer. Voordat ik verder ga, laten we eerst eens kijken wat de betekenis van de shofarhoorn in de Bijbel is. We hebben een paar gevallen:

• Waarschuwingsgeluiden voor oorlog of voor het aankondigen van de overwinning. Jozua en Gideon komen dan in gedachten.


• De kroning van een koning. 2Sam.6:15, 2Sam.15:10, Psalm 150, Matt. 24:30-31, 1Tess. 4:16, Openbaring 11:15.


• Het sluiten van een verbond. Zowel op de berg Sinaï in Exodus 19, als bij de tweede komst.


• Herinnering aan de zonden en onze behoefte aan verlossing. Jesaja 58:1: "Schreeuw het hardop, houd je niet in. Verhef je stem als een trompet. Verkondig aan mijn volk hun opstand en aan de nakomelingen van Jakob hun zonden".

In het jodendom van vandaag is Rosj haShana een voorbereiding op Jom Kippoer, de dag van verzoening. Er is een belangrijk element van het vragen om vergeving van zonden. Psalm 81 en het vers dat we in Jesaja zien, laat ons zien dat dit niet helemaal een verzonnen idee van de rabbijnen is. Het heeft zeker een serieuze bijbelse grond.

Maar in tegenstelling tot de verzoendag die tien dagen later plaatsvindt, wordt deze dag verondersteld gelukkig en feestelijk te zijn. We kunnen hier meer over zien in Nehemia 8:1-12. Er staat dat het de eerste dag van de zevende maand was. Ezra leest voor uit de Thora aan het volk, zij rouwen om hun zonden, maar zij kregen de opdracht niet te rouwen omdat het vandaag een feest en een feestdag voor de Heer was.

Als we ons afvragen hoe een dag die zo dicht bij de dag van verzoening ligt, zoals Nehemia tegen de mensen zei, zo vreugdevol kan zijn, dan hoeven we alleen maar Psalm 98 te openen. Daar kunnen we de vreugde van de verlosten zien bij het rechtvaardige oordeel van God over de wereld. En we zien ook weer Gods oordeel en de shofar-hoorn die in dezelfde passage wordt genoemd.

Als we verlost zijn door de Messias van Israël, en we dan niet bang hoeven te zijn voor veroordeling, maakt Gods oordeel het tot een vreugdevolle feestdag. Een feestdag om te vieren.

Waarom is het een nieuw jaar? Nou, als dit de tijd van het jaar is om de balans op te maken van ons leven en ons voor te bereiden op de verzoening, dan wordt het vanzelfsprekend om dit te zien als een punt van "opnieuw beginnen", net zoals we vaak met Nieuwjaar voornemens doen in het gregoriaanse nieuwe jaar. In bijbelse tijden was dit inderdaad de zevende maand zoals ze de maanden telden, maar het lijkt erop dat ze gewoon besloten wanneer een nieuw jaar zou beginnen op basis van de landbouw. Iemand die dadels of vijgen verbouwde kan in de zevende maand zijn nieuwe jaar hebben, terwijl iemand die tarwe of gerst verbouwde in het voorjaar zijn nieuwe jaar heeft. Er zijn een aantal passages in de bijbel die het concept van een nieuw jaar in het najaar aangeven. Exodus 23:16, 34:22, 1Koningen 8:2 zijn enkele voorbeelden. Er zijn ook enkele oude targums - parafrases van de Bijbel in het Aramees geschreven rond de tijd van Jezus of net daarna - die dit aangeven.

Het is interessant om te zien dat de joodse traditie heeft vastgesteld dat we Genesis 22 op deze feestdag lezen, over hoe Abraham bijna Izaäk heeft geofferd. Dit is omdat "wij bij God smeken om onze zonden te vergeven op basis van de verdiensten van onze voorvader Abraham". Als gelovigen in de verzoening door Jezus aan het kruis, verwerpen wij deze reden natuurlijk, maar het lijkt erop dat zij de juiste passage hebben gekozen om te lezen, maar om de verkeerde redenen. Want hier zien we de ram - van wie de hoorns tot een shofar is gemaakt - als een offer worden in de plaats van Izaäk. Net zoals de Messias een offer werd voor ons.

Alsof dit nog niet genoeg is, zullen alle synagogen ook Jeremia 31 lezen. Dat komt omdat Rachel wordt genoemd, en er is een traditie die zegt dat Rachel op deze dag is gestorven. Nogmaals, ze lezen de juiste passage om de verkeerde reden. In Jeremia 31 spreekt God specifiek over het Nieuwe Verbond dat hij zal sluiten en dat zal leiden tot vergeving van zonden. Dit is de oplossing - de enige oplossing - voor hoe we het kunnen vieren en gelukkig zijn op de dag die dag van verzoening nadert.

We hebben geen enkele aanwijzing dat Jezus ooit in opstand is gekomen tegen de Farizeeërs die de feestdagen bepalen of vaststellen. Hij nam de rabbijnse traditie van wijn en brood op Pascha en liet zien dat het allemaal om hem ging. Ik heb er dus geen moeite mee dit te vieren als Rosj haSjana, het nieuwe jaar. Als Jezus deze feestdag accepteert en viert, is er geen enkele reden waarom ik dat niet zou doen. Uiteindelijk gaat het bij alle feestdagen om hem.

We zullen allemaal het geluid van de Shofar horen als Jezus komt. Dat zal de bazuin van de overwinning zijn, van de vergeving van de zonden, van de kroning van Jezus als koning en de uiteindelijke totstandkoming van het Nieuwe Verbond voor de hele mensheid.

De voorjaarsfeesten in de Torah werd allemaal vervuld door Jezus in zijn eerste komst. De herfstfeesten zullen allemaal vervuld worden bij zijn tweede komst. We moeten altijd klaar zijn voor zijn tweede komst - en Rosj haSjana is een grote kans om ons daarop voor te bereiden.

Zal Rosj haSjana de tijd van het jaar zijn waarin Jezus terugkeert? De dag van zijn terugkeer met bazuinen die zich klaarmaken voor de grote dag des oordeels? Ik geloof het wel. Ik zou het mis kunnen hebben, maar ik denk het wel.

Het is een gewoonte om appels in honing te dopen op Rosh haShana en elkaar een zoet nieuw jaar toe te wensen. Dus laten we elkaar een lief nieuwjaar wensen, en laten we ook bidden voor onze lieve Joodse broeders en zusters. Zij horen over de verzoening van de ram en over het Nieuwe Verbond in hun synagogen, zoals ze dat elk jaar in deze vakantie in hun synagogen doen. Moge God hun ogen openen om de waarheid over zijn verlossing te zien. Zoals Psalm 81 zegt: