De weg naar een Iraanse aanval op Israël

Door prof. Eytan Gilboa - 15 november 2019

 BESA Center Perspectives Paper No. 1.345, 15 november 2019.

SAMENVATTING: De Israëlische politieke en militaire leiders hebben gewaarschuwd tegen de mogelijkheid van een grote militaire confrontatie met Iran, dat Israël wil afschrikken om de pogingen wil verstoren om de militaire bases in Syrië en Irak op te bouwen en fabrieken te bouwen waarin Hezbollah haar reusachtige arsenaal van raketten in nauwkeurige raketten kan omzetten. Deze dreiging is groter in het licht van het feit dat de Amerikanen niet reageren op de recente Iraanse provocaties in de Golf. Israël moet een agressieve nieuwe strategische aanpak hanteren om deze dreiging het hoofd te bieden, in coördinatie met de VS en in overleg met Rusland.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu waarschuwde onlangs dat de toenemende Iraanse provocaties en het uitblijven van een reactie van de VS kunnen leiden tot een gevaarlijke militaire confrontatie tussen Israël en Iran. Deze waarschuwing wordt door sommigen gezien als louter angstzaaierij in het kielzog van twee niet overtuigende verkiezingen. Geen van de twee belangrijkste kandidaten voor de functie van premier, Netanyahu of Benjamin Gantz, is erin geslaagd een regering te vormen. Woordvoerders en commentatoren van de oppositie suggereren dat de waarschuwing van Netanyahu een manipulatie is om de politieke impasse te doorbreken en aan te dringen op de vorming van een regering van nationale eenheid van het soort dat hij voorstaat.

Maar de stafchef van de IDF, luitenant-generaal Aviv Kochavi, en majoor Aharon Haliva, het hoofd van het directoraat Operaties van de IDF, hebben ook soortgelijke waarschuwingen afgegeven.

Militaire en strategische deskundigen beweren dat een Iraanse militaire aanval op Israël slechts een kwestie van tijd is. De Amerikaanse strategische zwakte, zoals bleek uit het feit dat het niet reageert op een reeks Iraanse provocaties in de Golf, zou een kans kunnen bieden voor een Iraanse aanval. Het belangrijkste doel van een dergelijke aanval zou zijn om Israël af te schrikken in de niet-aflatende aanvallen op de militaire infrastructuur die Iran probeert op te bouwen in Syrië en meer recentelijk in Irak.

Iran heeft olietankers en Saoedische oliefaciliteiten aangevallen en een dure Amerikaanse inlichtingendrone boven internationale wateren neergeschoten. Het bouwt aan faciliteiten om het enorme arsenaal aan raketten van Hezbollah om te zetten in nauwkeuriger en dodelijker wapens. Het probeert een derde militair front tegen Israël in Syrië en Irak toe te voegen (de andere twee zijn Libanon en Gaza), en het gebruikt de terreurorganisatie Islamitische Jihad in Gaza om Israëlische steden en dorpen aan te vallen en om de Egyptische inspanningen om daar weer rust te bereiken te saboteren.

Iran schendt ook systematisch het nucleaire akkoord van 2015, dat zowel door de Europese mogendheden als door de VS werd ondertekend.

Op 6 november 2019 begon Iran meer dan 1044 centrifuges te injecteren met uraniumgas in de Fordow-kerncentrale. Het doel is om uranium te verrijken met 20%. Voor vreedzame doeleinden hoeft het uranium slechts met 3 tot 5 procent verrijkt te worden, en de nucleaire overeenkomst staat Iran slechts toe om tot 3,67 procent te verrijken. Elke concentratie boven dat niveau zou kunnen wijzen op een plan om kernwapens te bouwen, waarvoor een concentratie van 85 tot 90 procent nodig is. Zodra het niveau van 20 procent is bereikt, kan de verrijking vrij snel worden opgevoerd tot 90 procent.

Iran is ook van plan de productie van verrijkt uranium in de kerncentrale van Natanz te vertienvoudigen. Op 4 november zei het land dat het geavanceerde centrifuges ontwikkelt die het uranium sneller kunnen verrijken.

Het besluit van Trump om af te zien van vergeldingsmaatregelen tegen de provocaties van Iran in de Golf, zijn gretigheid om de Iraanse president Hassan Rouhani te ontmoeten tijdens de recente Algemene Vergadering van de VN, zijn gemelde bereidheid voor de bijeenkomst om de zware sancties die hij Iran oplegde op te heffen in ruil voor mogelijke onderhandelingen over een nieuw nucleair akkoord en zijn besluit om zich terug te trekken uit de door de Koerden gecontroleerde gebieden in de buurt van de Turks-Syrische grens, zijn een aanmoediging voor Iran om te geloven dat de VS zwak en onvoorbereid is om geweld te gebruiken tegen de militaire provocaties of tegen de nieuwe inspanningen om de zoektocht naar kernwapens te versnellen. De leiders van het regime zijn wellicht tot de conclusie gekomen dat de VS nu een onbetrouwbare bondgenoot is die geen krachtige represailles zal nemen tegen schendingen van de nucleaire overeenkomst of een aanval op Israël.

Op 14 september 2019 viel Iran de Saoedische oliefaciliteit aan in Abqaiq, een van 's werelds belangrijkste olieproductie faciliteiten. De verrassingsaanval werd vanuit Iran gelanceerd en uitgevoerd door geavanceerde en nauwkeurige kruisraketten en aanvalsdrones. Teheran beweert dat de aanval vanuit Jemen werd uitgevoerd door de Houthi-rebellen. Dit is een leugen. Uit bewijsmateriaal blijkt duidelijk dat de aanval vanaf Iraans grondgebied afkomstig was.

Het is duidelijk dat Iran Israël niet rechtstreeks vanaf zijn eigen grondgebied zal aanvallen. Het is veel waarschijnlijker dat het zijn gevolmachtigden in de regio zal gebruiken. Gelukkig verloor Iran een deel van het verrassingselement tegen Israël, omdat ze al gebruik maakten van precisie-cruise-raketten tegen Saoedi-Arabië.

Israël bereidt defensieve en offensieve antwoorden voor in het vooruitzicht van een Iraanse kruisraket- en drone-aanval. Een Israëlische strategie moet een aantal belangrijke onderdelen bevatten. Eerst moet het plan van Iran worden onthuld. Dan zou het moeten dreigen met directe en massale vergelding en duidelijk moeten maken dat Libanon, Syrië, Irak, en Gaza een zware prijs zullen betalen als er aanvallen op Israëls grondgebied zouden komen.

In de Tweede Libanonoorlog in 2006 maakte Israël een onderscheid tussen Libanon en Hezbollah. Dit onderscheid was toen nog niet echt van toepassing maar geldt nu zeker niet meer. Als Israël vanaf Libanees grondgebied wordt aangevallen, zal het in reactie daarop heel Libanon aanvallen, zowel het Libanese leger als Hezbollah. Hetzelfde geldt voor Syrië. Israël probeert de Syrische president Basher Assad en Rusland ervan te overtuigen dat als Israël door Syrië wordt aangevallen, Assad de prijs zal betalen en zijn regime in gevaar zal worden gebracht.

Coördinatie met de VS en overleg met Rusland zijn van cruciaal belang. Ondanks het feit dat de VS niet hebben gereageerd op de Iraanse provocaties, het recente besluit van de VS om zich terug te trekken uit Noord-Syrië, het aanstaande proces van beschuldigingen tegen Trump en de presidentsverkiezingen van 2020, moet Israël de Amerikaanse regering raadplegen over alternatieve reacties op een Iraanse aanval. Jeruzalem zou ook moeten proberen om Trump over te halen een waarschuwing uit te vaardigen dat aanvallen op Israël van het soort dat tegen Saoedi-Arabië wordt gelanceerd, een ernstige Amerikaanse reactie zouden uitlokken.

Evenzo zou Israël Rusland op de hoogte moeten stellen van mogelijke Israëlische acties na een aanval van Iran, met name vanaf Syrisch grondgebied. Rusland is niet gelukkig geweest over uitwisselingen van beschietingen tussen Israëlische troepen en Iraanse troepen die een basis in Syrië proberen op te bouwen. Rusland heeft niet geprotesteerd tegen Israëlische militaire acties in Syrië, maar maakt zich zorgen over het voortbestaan van het Assad-regime als daar een Iraanse aanval uit zou voortvloeien.

Al deze strategische componenten kunnen een zekere mate van afschrikking creëren of op zijn minst de schade van een mogelijke Iraanse aanval beperken. Maar gezien de veranderende omstandigheden in de regio kan zelfs een beperkte aanval een grote oorlog uitlokken die niemand wil, althans niet op dit moment.

De Iraanse militaire leiders dreigen vaak Israël te vernietigen of in ieder geval Tel Aviv te vernietigen. Gezien de toenemende kans op een directe militaire confrontatie tussen de twee staten zou het Israëlische volk er goed aan doen om de woorden van Elie Wiesel niet te vergeten: "Beter om de dreigementen van onze vijanden te geloven dan de beloften van onze vrienden."

Professor Eytan Gilboa is directeur van het Center for International Communication en senior onderzoeksmedewerker bij het BESA Center for Strategic Studies van de Bar-Ilan University. eytan.gilboa@biu.ac.il

Bron: The Road to an Iranian Attack on Israel