Een realistische tweestatenoplossing

Door Dr. Moshe Dann - 31 januari 2020

 

 

 

BESA Center Perspectieven Papier nr. 1.432, 31 januari 2020

SAMENVATTING: Het probleem met de "tweestatenoplossing" - de oprichting van een soevereine, onafhankelijke Palestijnse staat ten westen van de Jordaan - is dat er ten oosten van de Jordaan al een Palestijnse staat bestaat. Die heet Jordanië. De bevolking is overwegend Palestijns en bevindt zich in het oostelijke deel van wat ooit Palestina heette. Demografisch en geografisch gezien is Jordanië een Palestijnse staat.

Er bestaat al een Palestijnse staat. Die heet Jordanië. Er is geen behoefte aan een andere.

De Oslo-akkoorden hebben de "Jordaanse optie" uit het scala van mogelijke alternatieven gehaald. In plaats daarvan werden Yasser Arafat, de PLO en de Palestijnse Autoriteit (PA) geïnstalleerd als heersers over wat bedoeld was als een zelfbesturende "entiteit" ten westen van de Jordaan. Dit zogenaamde "vredesplan" mislukte niet alleen vanwege het Palestijnse terrorisme, maar ook vanwege het Palestijnse verzet tegen het bestaan van Israël. De PA, de PLO, Hamas en andere Arabische terroristische organisaties hebben nooit bedoeld dat het zou werken. Hun doel was en is, niet om naast Israël te bestaan, maar om het te vernietigen.

Het oprichten van een tweede Palestijnse staat of een derde, als men de door Hamas bestuurde de facto staat in de Gazastrook ook opneemt, zou de regio destabiliseren en het geweld tussen concurrerende entiteiten, bendes en milities doen toenemen, wat zou leiden tot een overloop naar Israël. Grensoverschrijdende aanvallen zijn onvermijdelijk. Jordanië zou kunnen proberen haar "Palestijnse" burgers uit te zetten naar de nieuwe staat. Er zou een machtsstrijd ontstaan over wíe de Palestijnen vertegenwoordigt en wát de territoriale basis vormt voor de "Palestijnse nationale identiteit". Met islamitische strijdkrachten die wachten om te profiteren van een machtsvacuüm, zou het gebied in een chaos storten.

In plaats van te proberen Palestijnse zelfbeschikking te bereiken door een nieuwe mislukte staat op te richten, kan het probleem worden opgelost door een enkel woord te veranderen: vervang "de" door "een". Door te erkennen dat Jordanië voldoet aan de definitie van een Palestijnse staat zou de giftige vraag naar een andere Palestijnse staat in Judea en Samaria (de "Westelijke Jordaanoever") onschadelijk worden gemaakt.

Een nieuwe "tweestatenoplossing" aanvaardt het idee van "twee staten voor twee volkeren" op basis van de realiteit van een reeds bestaande soevereine staat op een grondgebied dat als Palestijns is aangewezen en waarvan driekwart van de inwoners Palestijns is. Volgens het Palestijnse Centrale Bureau voor de Statistiek woonden er in 2009 bijna 4 miljoen Arabieren van Palestijnse afkomst in Jordanië, waarvan ongeveer de helft in 2014 als vluchteling was geregistreerd en ongeveer 20% in door de UNRWA gesponsorde "kampen". De meeste, maar niet alle, Palestijnse inwoners hebben het Jordaanse staatsburgerschap; Jordanië is het enige Arabische land dat de Palestijnen het staatsburgerschap heeft verleend.

Arabieren die in Israël en door de PA gecontroleerde gebieden wonen en die zichzelf als "Palestijns" beschouwen en nationale zelfbeschikking nastreven, kunnen zich aansluiten bij een Palestijns-Jordaanse staat en er naartoe verhuizen als ze dat willen. Degenen die liever in Israël blijven, kunnen dat doen met volledige burgerrechten, maar niet met nationale rechten, zoals nu het geval is.

Het bevorderen van Jordanië als de Arabische Palestijnse staat is in overeenstemming met het internationaal recht en de oprichting van Transjordanië in 1922 als onderdeel van een "tweestatenoplossing". Het zou het probleem van de nationale zelfbeschikking oplossen voor de Arabieren die op de Westelijke Jordaanoever wonen, maar ook voor de Arabieren die in Israël en elders wonen.

In tegenstelling tot het eerdere "Jordanië is Palestina"-initiatieven vereist dit plan niet dat iemand zich verplaatst of dat de grenzen worden gewijzigd. Jordanië erkende de rivieren Jordaan en Yarmouk, de Dode Zee en de Arava als internationale grens in zijn vredesverdrag met Israël uit 1994. De PA kan blijven functioneren als een politieke entiteit op voorwaarde dat alle opruiing en terroristische activiteiten worden stopgezet.

De erkenning van Jordanië als een Palestijnse staat met behoud van zijn status als monarchie, weerspiegelt de nationale identiteit van een meerderheid van de bevolking. De zeer populaire koningin Rania wordt (via haar ouders) als Palestijns beschouwd. Palestijnen vormen een groeiend segment van het politieke, sociale en economische leven in Jordanië; ze zitten in het parlement.

Jordanië is een levensvatbaar land met een relatief stabiele economische en politieke structuur. Het heeft uitgestrekte gebieden met ongebruikt land, maar het ontbreekt aan mensen en water. De toegang tot zoet water kan Jordanië helpen bloeien door het land in staat te stellen grote aantallen mensen op te nemen en zijn bevolkingscentra naar het oosten uit te breiden. Het gebruik van de overvloedige waterbronnen in Turkije en de Kaspische Zee - het grootste zoetwaterlichaam ter wereld - zou het oosten van Jordanië kunnen veranderen in een oase, die landbouwproducten levert, zakelijke en industriële centra mogelijk maakt en de regionale stabiliteit en economische ontwikkeling stimuleert.

De mogelijkheid dat Jordanië een centrum voor economische handel wordt, kreeg onlangs een nieuwe impuls toen Israël een spoorverbinding tussen Haifa en Jordanië voorstelde. Een dergelijke verbinding zou Jordanië verbinden met de Europese markten en vandaar naar de Golfstaten en Saoedi-Arabië. De onlangs herbouwde spoorlijn tussen Haifa en Beit Shean is het begin van dit plan.

Niet-Israëlische Arabieren die als permanente inwoners onder de Israëlische soevereiniteit willen blijven, zouden het Israëlische staatsburgerschap kunnen aanvragen. Als ze dat willen, kunnen ze ervoor kiezen om als burgers in door de PA bestuurde gebieden te blijven, of ze kunnen in Israël blijven wonen als Jordaanse burgers. De keuze zou aan hen moeten worden overgelaten.

Arabieren die in door de UNRWA bestuurde steden in Libanon en Syrië wonen, zouden de kans moeten krijgen om burgers in hun gastland te worden. Ze zouden moeten worden opgenomen in de landen waar ze wonen of waarheen ze mogen emigreren. Internationale hulpprogramma's moeten worden uitgevoerd door landen, niet door UNRWA.

De huidige Jordaanse regering is relatief stabiel. Het is een strategische partner van Israël en dat zal hopelijk zo blijven. Jordanië heeft echter een verantwoordelijkheid tegenover de Arabische Palestijnen. Van Israël mag niet worden verwacht dat het de last op zich neemt om hen te voorzien van een nationaal thuisland.

Een tweestatenoplossing - Israël en Jordanië - is in het nationale belang van beide landen, maar ook in het belang van de Palestijnen. Het kan vrede en welvaart brengen en de veiligheid en stabiliteit van de regio waarborgen. Een Jordaans-Israëlische confederatie kan mislukking en wanhoop vervangen door kansen en hoop. Zij kan een inspiratiebron zijn voor creativiteit, samenwerking en vrijheid - het bestaansrecht van de natiestaten.

Dr. Moshe Dann is een historicus, schrijver en journalist in Israël.

Bron: A Realistic Two-State Solution