Op weg naar een nucleaire en ballistische raketwedloop in het Midden-Oosten

Door Dr. James M. Dorsey - 28 juli 2019

BESA Center Perspectives Paper No. 1.239, 28 juli 2019.

Het Midden-Oosten is op weg naar een nucleaire en ballistische raketwedloop. Die race wordt geholpen en aangemoedigd door het beleid van de VS die dit gebied bekijkt door het dubbele prisma met de noodzaak om een agressieve, expansieve en destabiliserende Islamitische Republiek die het gebied wil domineren tegen te houden, samen met een visie op het gebied van een lucratieve markt voor de Amerikaanse defensie- en nucleaire industrie.

Het beleid van de VS is niet de enige factor die de ontluikende nucleaire en ballistische raketwapenwedloop in het Midden-Oosten voedt. Het wordt ook mogelijk gemaakt door het onvermogen of de onwil van de andere grote mogendheden - Europa, Rusland en China - om de verlammende Amerikaanse sancties tegen Iran tegen te gaan op een manier die ervoor zou zorgen dat Teheran er belang bij blijft hebben om zich te houden aan de internationale overeenkomst van 2015, die het nucleaire programma van Teheran aan banden heeft gelegd ondanks de terugtrekking van de VS uit de overeenkomst van vorig jaar.

Nu het Midden-Oosten op de rand van een militaire confrontatie staat, heeft Iran gezworen de volgende maand te beginnen met het schenden van de overeenkomst als de internationale gemeenschap, en in het bijzonder Europa, er niet in slaagt het land te beschermen tegen de Amerikaanse sancties.

De voormalige plaatsvervangend directeur-generaal Olli Heinonen van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA), een hardliner als het gaat om Iran, beweerde onlangs tijdens een bezoek aan Israël dat Iran zes tot acht maanden nodig zou hebben om het uranium te verrijken in de hoeveelheid en kwaliteit die nodig is om een kernbom te produceren.

De bereidheid van de VS en China om de veiligheidscontroles in hun nucleaire transacties met Saoedi-Arabië te verlagen is verdere brandstof voor de Iraanse twijfels over de waarde van de nucleaire overeenkomst en opent mogelijk de deur naar een nucleaire wapenwedloop.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, heeft onlangs een bezoek gebracht aan Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, alvorens zich bij President Trump aan te sluiten voor een bezoek aan India en Zuid-Korea en gesprekken met de wereldleiders tijdens een G20-top in Japan.

"We zullen met hen praten over hoe we ervoor kunnen zorgen dat we allemaal strategisch op één lijn zitten en hoe we een wereldwijde coalitie kunnen opbouwen, een coalitie, niet alleen in de Golfstaten, maar ook in Azië en in Europa ... in het terugdringen van werelds grootste staatssponsor van terreur," zei Pompeo toen hij Washington verliet.

Trump detailleerde het prisma waardoor hij het Midden-Oosten beziet in een breed opgezet interview met NBC News. Hij heeft een FBI-onderzoek afgewimpeld naar de moord van afgelopen oktober door de Saoedische regeringsagenten op journalist Jamal Khashoggi in het consulaat van het koninkrijk in Istanbul.

"Iran doodde vele, vele mensen per dag. Ook andere landen in het Midden-Oosten - dit is een vijandige plaats. Dit is een gemene, vijandige plek. Als u Saudi-Arabië zo gaat bekijken, bekijk dan ook Iran, bekijk andere landen," zei Trump, een toespeling makend dat misdaden door het ene land een vergunning aan anderen zou verstrekken.

Gevraagd of het feit dat Saudi's wapens aankopen, reden was om Saudi-Arabië te laten begaan, antwoordde de Trump: "Nee, nee. Maar ik ben geen dwaas die zegt "wij willen geen zaken met hen doen". En trouwens, als ze geen zaken met ons doen, weet je dan wat ze doen? Ze zullen zaken doen met de Russen of met de Chinezen."

Trump en andere hoge Amerikaanse functionarissen herhaalden de afgelopen dagen dat ze Iran niet zouden toestaan een kernwapen te verwerven.

Europa heeft tot nu toe tevergeefs gezocht naar een effectief mechanisme dat Europese en potentieel niet-Europese bedrijven die zaken doen met Iran in staat zou stellen om ongedeerd de Amerikaanse sancties te omzeilen.

Toen de VS bereid was nieuwe sancties aan te kondigen, zei Rusland dat het Iran zou helpen bij de olie-export en de banksector als het Europese mechanisme niet van de grond zou komen. (Het bood geen details.)

Hoewel het tegengaan van de sancties de onmiddellijke prioriteit van Iran is, zullen de Saoedische stappen om de bouwstenen te creëren voor een nucleaire industrie die een militaire component en een ballistische raketcapaciteit zou kunnen ontwikkelen - stappen die met behulp van de Trump-regering en China worden ondernomen - de Iraanse scepsis over de waarde van het nucleaire akkoord waarschijnlijk vergroten.

Het argument van Trump dat Rusland en China de Amerikanen zouden vervangen als de VS zouden weigeren wapens en technologie aan Saoedi-Arabië te verkopen, is niet zonder reden, ook al rechtvaardigt dit niet het gebrek aan veiligheidscontroles bij de levering van nucleaire technologie aan het koninkrijk.

In 2017, toen de VS weigerden hun meest geavanceerde drone-technologie te delen, opende China zijn eerste overzeese defensieproductiefaciliteit in Saoedi-Arabië. China Aerospace Science and Technology Corporation (CASC), dat eigendom is van de staat, produceert zijn CH-4 Caihong, of Rainbow drone, en de bijbehorende apparatuur in Saudi-Arabië. De CH-4 is vergelijkbaar met de Amerikaanse gewapende MQ-9 Reaper drone.

Satellietbeelden die door het Middlebury Institute of International Studies zijn vrijgegeven en door de Amerikaanse inlichtingendienst zijn bevestigd, tonen aan dat Saoedi-Arabië zijn programma voor ballistische raketten aanzienlijk heeft laten escaleren met de hulp van China.

Het rakettenprogramma druist in tegen het beleid van de VS, dat decennialang heeft geprobeerd ervoor te zorgen dat Saoedi-Arabië de luchtoverheersing in de regio in handen had, zodat het niet zou proberen de VS te omzeilen om haar raketcapaciteiten te verbeteren.

Het programma, dat eind jaren tachtig begon met de eerste heimelijke raketaankopen van Saoedi-Arabië in China, suggereert dat het koninkrijk, dat onzeker is over de betrouwbaarheid van de VS, zijn weddenschappen afdekt.

De ontwikkeling van een ballistische raketcapaciteit in Saoedi-Arabië geeft het vooruitzicht dat Iran ermee instemt haar raketprogramma aanzienlijk kleiner te maken - een belangrijke eis van de Trump-regering.

In 2017 ondertekende Saoedi-Arabië een samenwerkingsovereenkomst op het gebied van kernenergie met China, welke een haalbaarheidsstudie omvatte voor de bouw van HTGR-kerncentrales in het koninkrijk, alsook samenwerking op het gebied van intellectueel eigendom en de ontwikkeling van een binnenlandse industriële toeleveringsketen voor HTGR's in Saoedi-Arabië.

De HTGR-overeenkomst bouwt voort op een in 2012 ondertekende overeenkomst die het onderhoud en de ontwikkeling van kerncentrales en onderzoeksreactoren en de levering van Chinese splijtstof omvatte.

Het in Washington gevestigde Instituut voor Wetenschap en Internationale Veiligheid (ISIS) waarschuwde destijds dat de nucleaire overeenkomst van 2015 met Iran "de wens van het koninkrijk om over kernwapencapaciteit en zelfs over kernwapens te beschikken, niet had geëlimineerd".

De Trump-regering, die graag een deal wil sluiten voor de aankoop van ontwerpen voor kerncentrales, een contract ter waarde van 80 miljard dollar, afhankelijk van het aantal dat Saoedi-Arabië uiteindelijk besluit om te bouwen, heeft verschillende overdrachten van nucleaire technologie aan het koninkrijk goedgekeurd.

Het heeft ook vergunningen goedgekeurd voor zes Amerikaanse bedrijven om atoomtechnologie aan Saoedi-Arabië te verkopen.

Saudi-Arabië nadert de voltooiing van zijn eerste atoomreactor in de Koning Abdulaziz Stad voor Wetenschap en Technologie bij Riyad.

Saoedi-Arabië, een ondertekenaar van het Non-Proliferatieverdrag (NPV), heeft geen gehoor gegeven aan de oproep van de IAEA om evenredige veiligheidscontroles en een inspectieregeling in te voeren die ervoor moeten zorgen dat er geen nucleaire militaire capaciteit wordt ontwikkeld.

"Saudi-Arabië wordt momenteel minder opdringerig gecontroleerd door internationale inspecteurs, omdat Riyadh met het agentschap een protocol heeft afgesloten inzake kleine hoeveelheden. Het protocol inzake kleine hoeveelheden was bedoeld om de veiligheidscontrole te vereenvoudigen voor staten met weinig of geen nucleair materiaal, maar het is niet langer toereikend voor het groeiende nucleaire programma van Saoedi-Arabië", aldus Kelsey Davenport, directeur van het non-proliferatiebeleid van de Arms Control Association, in het 'Midden-Oosten Eye'.

Mevrouw Davenport waarschuwde dat "gezien deze factoren, er gegronde redenen zijn om bezorgd te zijn dat Saudi-Arabië de technische capaciteiten wil ontwikkelen die Riyadh in staat zouden stellen om snel kernwapens te willen als de politieke beslissing daartoe zou worden genomen".

Dr. James M. Dorsey, een niet-ingezeten Senior Associate aan het BESA Center, is een senior medewerker aan de S. Rajaratnam School of International Studies aan de Nanyang Technological University in Singapore en co-directeur van het Institute for Fan Culture van de University of Würzburg.

Bron: Barreling Toward a Nuclear and Ballistic Missile Arms Race in the Middle East