INTO THE FRAY: Het "Blauw&Wit" van Gantz & Lapid - Een fragiel, richtingloos, ad hoc politiek brouwsel

Door Martin Sherman - 23 februari 2019

De bedoelde verkiezingsoproep van Blauw&Wit-opstelling is dat het 3 vroegere IDF Chef-Staven omvat, maar het toch vrijwel altijd constant is wanneer hoge militaire figuren uit hun vakgebied van deskundigheid (op veiligheidsgebied) zijn vertrokken en zich gewaagd hebben in een gebied (politiek) waar ze niets mee hebben, en waar ze zijn rampzalig fout zijn geweest.

De grootste tragedie van het Israëlisch-Palestijnse conflict is dat iedereen weet hoe het zal eindigen. We zullen de regio verdelen. Israël zal het grootste deel van de Westelijke Jordaanoever teruggeven, en de Palestijnse vlag zal op de openbare gebouwen in Oost-Jeruzalem wapperen... De enige onbeantwoorde vraag is hoeveel mensen er onderweg nog meer zullen moeten sterven. En zo zullen wij strijden tegen extremisten aan beide zijden, met inbegrip van onze extremisten, de kolonisten. - Yair Lapid, Der Spiegel, 8 mei 2008.

We moeten ons niet ontmoedigd voelen door Assad... Israël heeft er strategisch belang bij om Syrië los te koppelen van de extremistische as die Iran leidt. Syrië is niet verloren, Assad is westers geschoold en geen religieus man. Hij kan zich nog steeds aansluiten bij een gematigde groepering. - Lt-Gen. (res.) Gabi Ashkenazi, stafchef van de IDF, Haaretz, 13 november 2009 - de laatste rekruut voor het Gantz-Lapid "Blauw&Wit" front.

...het feit dat Gantz vindt dat hij zich bij Lapid moet aansluiten om Netanyahu te 'verslaan', toont aan dat geen van beiden een kaars ophoudt voor Netanyahu. Als je Netanyahu niet alléén kunt verslaan, ga dan gewoon naar huis. Je kunt niet zomaar de peilingcijfers van twee partijen samenvoegen... dit [heeft] de bekentenis dat Gantz niet zelfverzekerd genoeg is om Netanyahu te verslaan... Als Gantz Netanyahu niet kan verslaan in een verkiezing; hoe zal hij dan de wereld tegemoet treden in diplomatie, en vijanden van Israël? Een praatshow-reactie op het nieuws van de Gantz-Lapid-unie, 21 februari 2019.

Op donderdagmorgen (21 februari 2019) werd Israël wakker met opzienbarend politiek nieuws: de Israëlische veerkrachtpartij van Benny Gantz en de Yesh Atid-partijen van Yair Lapid lopen als een verenigde factie, onder de naam "Blue & White".

"Blauw & Wit": Een bijzondere politieke partij

Ook werd aangekondigd dat een derde voormalige stafchef van de IDF, Gabi Askenazi, zich bij Moshe (Bogey) Yaalon en Gantz zal aansluiten, in de gelederen van de nieuw gevormde politieke alliantie.

Zelfs een snelle blik op de samenstelling van de Gantz-Lapid-unie onthult dat het een grote abnormaliteit politieke entiteit is - de minder geliefde zou je kunnen zeggen, een "perverse".

Want in plaats van een lichaam te zijn dat zich rond een of ander ideo-intellectueel credo of een of andere consensus - hoe ver weg ook - op een of andere sociaal-politieke of strategische agenda heeft samengevoegd, het lijkt erop dat de gemiddelde krachten die de ongelijksoortige componenten van Blue & White bij elkaar brachten, weinig meer omvatten dan een anti-Netanyahu sentiment: Ze dragen hem een wrok toe, wegens een vroegere belediging zoals zij die hebben gevoeld, en dat hij die aan hen had opgelegd; en anderen schijnen een afkeer van hem te koesteren, eerder op een persoonlijke basis dan wegens welk wezenlijk meningsverschil over het beleid dan ook.

Dus vinden wij binnen hetzelfde politieke kader een leider van de Labor-unie naast een kampioen van vrije marktconcurrentie; hardline haviken evenals naar links-leunende duiven. Het is dan ook niet eenvoudig om een grote samenhang en doelgerichtheid in de partijen voor ogen te zien met betrekking tot veelvoudige kwesties die zich na de verkiezingen zullen voordoen - of het nu gaat om veiligheid, diplomatie of op sociaal-economisch gebied - en of de Blauw&Witten zich dan in de regering of in de oppositie bevinden.

Het vergelijken van gevechtservaringen: Netanyahu vs. Lapid

Met de oprichting van het verenigde Gantz-Lapid-front werd ook aangekondigd dat, mocht de partij aan het hoofd van de regeringscoalitie staan, het premierschap zal rouleren tussen Gantz (tot november 2021) en Lapid daarna.

In dit verband zou Gantz zijn recente en nogal ongerijmde aanval op het militaire verleden van Netanyahu het wel eens kunnen verpesten. Netanyahu diende immers in een van de meest illustere speciale eenheden van de IDF, de beroemde Sayeret Matkal, die deelnam aan vele gewaagde operaties achter de vijandelijke linies - waarbij hij zelfs zelf gewond raakte. Netanyahu's strijdmakkers, zoals Avi Dichter, voormalig hoofd van de interne veiligheidsdienst, Shin Bet, die met Netanyahu in de eenheid diende, kwamen -niet verrassend - tot zijn verdediging, waarbij hij Gantz' ongepaste poging om de minister-president als laf te markeren, krachtig afwees.

Maar misschien meer to the point, gezien Gantz's onverstandige spot met Netanyahu's rijke gevechtsgeschiedenis, heeft hij daarmee zijn benoemde opvolger, Lapid, wijd opengesteld voor veel meer pertinente kritiek.

Immers, ondanks het feit dat hij lichamelijk fit genoeg is om deel te nemen aan regelmatige vechtsportopleidingen, koos hij ervoor om de dienstplicht in een gevechtseenheid te vermijden en koos hij ervoor om "de last" van de militaire dienst te delen als verslaggever voor het IDF-journaal, "Bamahne" - nauwelijks de moeilijkste of gevaarlijkste "tour of duty"- die de basis legde, op kosten van de belastingbetaler, voor zijn latere succesvolle journalistieke carrière.

De persoonlijke geschiedenis van Lapid ondergraaft zijn morele autoriteit duidelijk, en geeft een nogal hol - sommigen zouden kunnen zeggen, hypocriet - geluid aan zijn schrille en voortdurende castratie van de Haredi in het vermijden van "het delen van de last" - wat vaak zijn gemeenschappelijke oproep is geweest sinds zijn intrede in de politiek in 2013.

Bovendien, in de context van de verkiezingsinspanningen van Blauw&Wit, zou deze partij co-kandidaat voor de post van de premier volledig verstoken zijn van enige ervaring in militaire en veiligheidszaken - en veel kwetsbaarder voor het soort kritiek die Gantz nivileerde richting Netanyahu.

Volledig gebrek aan geloofwaardigheid

De rechtvaardige verdeling van de last van de militaire dienstplicht is echter niet het enige punt waarop Lapid zijn totale gebrek aan geloofwaardigheid heeft laten zien.

Denk bijvoorbeeld aan zijn diametraal tegenstrijdige publieke standpunten over Jeruzalem. Zo sprak hij net voor zijn intrede in de politiek - terwijl hij probeert zijn politieke imago vorm te geven en een sterke linkse aanhang te genereren, categorisch steun uit voor het verdelen van Jeruzalem, waarbij hij goedkeurend voorspelde dat "de Palestijnse vlag op openbare gebouwen in Oost-Jeruzalem zou wapperen" - (zie openingsfragment).

Echter, na het betreden van de politiek, vond Lapid dit perspectief een electorale verantwoordelijkheid en deed zware inspanningen om zijn linkse geloofsbrieven te bagatelliseren.

Plotseling onderging zijn visie op Jeruzalem een metamorfose, waarbij de ondeelbare eenheid ervan belangrijker werd dan een oplossing van het conflict met de Palestijnen. Enkele jaren later verklaarde hij dan ook: "Jeruzalem is geen plaats, het is het constitutief concept van de Israëlische identiteit en ons meest fundamentele ethos... We zullen Jeruzalem niet verdelen. Wat er ook gebeurt. Als dat uiteindelijk betekent dat er geen oplossing [van het conflict] zal zijn, dan zal er geen oplossing zijn. Landen voeren geen onderhandelingen over hun eigen hoofdstad...".

Dus wie kunnen we vertrouwen? Lapid A of Lapid B?

Dubbelhartigheid en misleiding

Ook de houding van Lapid ten aanzien van de eenzijdige terugtrekking uit de Gazastrook onderging dramatische veranderingen - en hij heeft ongegeneerd zijn eigen gewetenloze bedrog toegegeven.

Zo heeft Yediot Aharonot, het middel waarmee hij een groot deel van zijn politieke status heeft opgebouwd, net voor de terugtrekking in 2005, in zijn veelgelezen vrijdagcolumn in de dagbladen, zijn onbegrensde enthousiasme voor de verhuizing uitgesproken. In een stuk (24-6-2005) getiteld "Aan de tegenstanders van Terugtrekking" schreef hij: "De [Terugtrekking] lijkt het enige vooruitzicht voor het normale leven hier", door het spook van de burgeroorlog met zijn tegenstanders zo ver te laten gaan, slagen zij erin het te dwarsbomen.

Maar slechts een jaar later (13-10-2006), toen de rampzalige mislukking van de eenzijdige evacuatie verschrikkelijk duidelijk werd, publiceerde hij "Dingen die niet konden worden gezegd ten tijde van de Terugtrekking". Daarin gaf hij - met adembenemende durf - toe dat wat hij eerder had geschreven in feite een gigantische hoax was: "De terugtrekking ging nooit over de Palestijnen, de demografie, het verlangen naar een vredesakkoord, of de zware last voor het IDF. Volgens Lapids herziene beoordeling van de werkelijke beweegredenen achter de terugtrekking, was het slechts een maatregel om de religieuze kolonisten "op hun plaats" te zetten en te laten zien dat het de seculiere bevolking was die de dingen in de provincie bepaalde.

Je moet het lezen om te geloven!

Generaals als electorale aanwinst?

Natuurlijk, de vermeende electorale aantrekkingskracht van de Blue&White opstelling is dat het drie voormalige IDF Chef-staven (Gantz, Yaalon en Ashkenazi) omvat. Er bestaat echter grote twijfel over de vraag hoeveel het politiek tegoed van de voormalige generaals in werkelijkheid zal zijn en hoeveel politieke scherpzinnigheid ze na hun verkiezing aan de dag gaan leggen.

Wat betreft het feit dat het een politieke aanwinst is, is de staat van dienst op zijn best twijfelachtig. Zo werd Moshe Yaalon gedwongen om zich aan te sluiten bij Gantz omdat zijn eigen partij Telem consequent onder de minimum drempel in de verkiezing voor de Knesset uitkwam. Bovendien staat de politieke geschiedenis van Israël vol met voormalige generaals die geen enkele duurzame electorale aantrekkingskracht bleken te hebben - zoals de voormalige IDF-leider Stafchef en minister van Defensie Shaul Mofaz, die gedwongen werd tot een vernederende politieke pensionering toen het duidelijk werd dat zijn Kadima-lijst (ooit de grootste in de Knesset) niet genoeg stemmen zou krijgen om de kiesdrempel te halen, terwijl geen enkele andere partij bereid was om hem een realistische plek op zijn lijst aan te bieden.

Andere namen die opduiken in de lange lijst van niet-indrukwekkende optredens van de top-officieren als zijnde effectieve stemtrekkers zijn onder andere Maj.-Gen. (res.) Danny Yatom, voormalig hoofd van de Mossad; V-Adm. (res.) Ami Ayalon, voormalig commandant van de marine en hoofd van de Shin Bet; voormalig Chef of Staff, wijlen Lt.-Gen. (res.) Amnon Lipkin-Shahak; Maj.-Gen. (res.) Amram Mitzna, voormalig hoofd van het Centraal Commando; en de ongelukkige Maj.-Gen. (res.) Yitzhak Mordechai, voormalig hoofd van het Southern Command en later minister van Defensie.

Generaals en politiek inzicht

Als het gaat om politieke scherpzinnigheid is de historische staat van dienst ondubbelzinnig duidelijk. Vrijwel elke keer als militaire topmilitairen hun vakgebied (veiligheid) verlaten en zich waagden in een gebied waar ze geen kennis van hebben (politiek); vrijwel elke keer als ze de militaire parameters niet meer evalueerden en niet meer speculeerden over politieke resultaten; vrijwel elke keer dat ze hun professionele discipline ondergeschikt maakten aan hun politieke ambities, hebben ze zich desastreus vergist.

Zo capituleerde Yitzhak Rabin, ondanks de gerapporteerde ernstige bedenkingen, onder de druk van de linkervleugel van zijn partij en luidde hij de Oslo-akkoorden in, die de straten, cafés en bussen van Israël overspoelden met bloed en lichaamsdelen; en liet hij de aartsterrorist Yasser Arafat en zijn trawanten triomfantelijk terugkeren naar Gaza; en liet hij vijandige gewapende milities zich inzetten binnen de zalen van het nationale parlement.

Ariel Sharon heeft de Gazastrook verlaten, een maatregel waar hij zich ooit heftig tegen verzette, waarbij hij alle gevaren die hij voorzag en waarvoor hij waarschuwde, zelf bespoedigde, terwijl hij duizenden productieve, loyale Israëlische burgers met geweld verdreef en hun huizen overgaf aan de woeste hordes, die alles en alles wat achterbleef verwoestten.

En dan, natuurlijk, kwam Ehud Barak, aangekondigd als de grote "witte hoop" van de Israëlische politiek - een hoop die al snel teniet zou worden gedaan. Barak, meegesleurd door de aureool van zijn militaire glorie, werd al snel gekozen tot premier en de ramp volgde al even snel hard op de hielen van de ramp. Gelukkig werd hij na iets meer dan anderhalf jaar uit zijn ambt gezet, maar niet voordat hij in 2000 order gaf voor de schandalige, eenzijdige vlucht van de IDF uit Zuid-Libanon; hij gaf het gebied over aan Hezbollah; hij stemde in - of liever gezegd capituleerde - met de verregaande concessies van de Clinton Parameters; en hij slaagde er niet in het geweld van de Tweede Intifada te beteugelen, dat uitbrak ondanks zijn bereidheid om vrijwel alle Palestijnse eisen te accepteren.

(Mis)beoordeling van Assad: een somber voorbehoud voor de kiezers?

Maar, terugkomend op Blauw&Wit en de laatste rekrutering van de partij, de voormalig IDF Stafchef, Lt.-Gen. (res.) Gabi Ashkenazi.

In november 2009 oordeelde Ashkenazi dat Syrië, door de Golan aan Assad over te geven, uit zijn alliantie met Iran zou kunnen worden overgehaald en zich zou kunnen aansluiten bij een gematigde groep van landen. Hij werd in Haaretz geciteerd, zeggende: "Syrië is niet verloren. Assad is westers geschoold en is geen religieus man. Hij kan zich nog steeds aansluiten bij een gematigde groepering". (Zie inleidend fragment).

Vooral de ontstellende onnauwkeurigheid van Askhenazi's beoordeling van de ontwikkelingen in Syrië en zijn strategische gehechtheid aan Iran is verontrustend.

Immers, voor zijn benoeming tot Chef-Staf werd een groot deel van zijn 40-jarige militaire carrière doorgebracht in het noordelijke commando van de IDF, waaronder een periode als commandant. Men moet er dus van uitgaan dat een groot deel van zijn tijd is besteed aan de evaluatie van de Syrische dreiging en aan het vertrouwd raken met de aard van de Syrische militaire dictatuur en haar banden met Iran.

Het feit dat zijn inschatting zo geweldig fout was, moet dienen als een weldadige waarschuwing aan iedereen die van mening is dat een militaire achtergrond een inherent voordeel biedt bij de beoordeling van politieke ontwikkelingen.

......

Samen met de voorgaande analyse over de aard van de partij, de geloofwaardigheid van haar leiderschap en haar uitgesproken steun voor het gevaarlijke plan tot unilaterale concessies in Judea Samaria, wat momenteel krachtig wordt gepromoot door het overvloedig gefinancierde Instituut voor Nationale Veiligheidsstudies, moet het ook dienen als een somber voorbehoud voor iedereen die overweegt om zijn stem uit te brengen op het gloednieuwe fenomeen Blauw&Wit.

Martin Sherman is de oprichter en uitvoerend directeur van het Israel Institute for Strategic Studies.

Voor meer zie INTO THE FRAY: Gantz & Lapid’s “Blue and White” - A fragile, directionless, ad hoc political concoction -