Onrust op de Tempelberg: Waarom nu?

5 maart 2019

Na een weekend van onrust op de Tempelberg en de arrestatie en vrijlating van twee waqf-functionarissen heeft een anonieme Palestijnse bron aangegeven dat de recente escalatie van geweld in Jeruzalem verband houdt met de toevoeging van zeven nieuwe leden aan de waqf, die verbonden zijn met de Palestijnse Autoriteit en niet met de Jordaanse regering. De nieuwe leden werden toegevoegd nadat Jordanië had aangekondigd dat het niet langer de exclusieve controle over de waqf wil hebben. Terwijl Jordanië dit toeschrijft aan een verlangen naar islamitische eenheid, beweert de bron dat buitenlandse regeringen proberen zich een weg te banen naar Jeruzalem en dat Jordanië de status quo schendt door de PA in beeld te laten komen.

Onder de nieuwe leden van de waqf zijn top PA- en Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) ambtenaren: Hatem Abdul Qader (een voormalig lid van de Palestijnse Wetgevende Raad) en Adnan al-Husayni (lid van het Uitvoerend Comité van de PLO, PA-minister voor Jeruzalemzaken en voormalig gouverneur van Jeruzalem). Jeruzalem Grand Mufti Muhammad Ahmad Hussein en Al Quds University President Dr. Imad Abu Kishek, beiden benoemd door PA President Mahmoud Abbas, zijn nu ook lid van de waqf. Daarnaast is sjeik Ekrima Sabri, van wie bekend is dat hij extreme meningen heeft en die verbonden is met de Turkse regering, door de Jordaanse regering tot lid van de waqf benoemd.

Volgens de bron kwamen deze benoemingen op hetzelfde moment dat waqf-land werd verhuurd aan Palestijnse niet-overheidsorganisaties gesponsord door het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties en het Palestina Investeringsfonds om scholen en speelplaatsen te bouwen, zoals één in Sheikh Jarrah die gebouwd werd op hetzelfde stuk land waar een IDF-monument staat. De bron waarschuwde dat het monument dreigt te worden ontheiligd en dat alle werken bedoeld zijn de trekker over te halen voor instabiliteit en geweld.

Natuurlijk staat de PA niet alleen in dit spel. Ook het Turkse Agentschap voor Samenwerking en Coördinatie, bekend als TIKA, koopt in toenemende mate eigendommen in Oost-Jeruzalem. Voormalig Israëlische consul-generaal Dr. Yitzhak Ben Gad merkte op: "Erdoğan is een islamist en hij probeert ook de situatie op de Tempelberg te veranderen.

In het kielzog van deze ontwikkelingen, na de toegenomen controle van zowel Turkije als de PA over Oost-Jeruzalem en de Tempelberg, gebruikt Fatah haar macht om "de situatie aan te wakkeren en te escaleren."

Itamar Marcus, oprichter en directeur van Palestinian Media Watch, waarschuwde dat het Israëlische volk in de nabije toekomst, na deze ontwikkeling, meer geweld mag verwachten. "Abbas probeert, wanneer hij in politieke problemen verkeert, zelfs interne, conflicten aan te wakkeren die verband houden met de Tempelberg, want dat is een manier om zichzelf in het middelpunt van de belangstelling te plaatsen en zichzelf te presenteren als een strijder voor Al-Aqsa. De afgelopen weken is er een intense aansporing geweest betreffende de Al-Aqsa. Het zou kunnen zijn dat wat er zojuist gebeurde, werd geleid door Abbas, die iets nodig heeft om zichzelf intern te verbeteren."

Volgens de anonieme bron was de status van de Poort van Barmhartigheid niet de werkelijke reden voor de escalatie: "Dat is slechts een excuus voor de nieuwe, door Fatah beïnvloede Waqf. De bron voegde eraan toe dat de Israëlische verkiezingen ook niet de werkelijke reden waren voor de recente escalatie van het geweld.

Volgens Marcus verkeert Abbas, na het besluit van Israël om een half miljard shekel in te houden van het geld dat het aan de Palestijnse Autoriteit overmaakt (het bedrag dat wordt gebruikt om terroristen en hun families te belonen), in een dermate slechte financiële situatie dat hij "niet weet tot wie hij zich moet wenden". Abbas is niet alleen wanhopig vanwege de daling van de belastinginkomsten, maar wil er ook voor zorgen dat de "deal van de eeuw" van de Amerikaanse president Donald Trump nooit het licht zal zien. Hij wil dat de wereldgemeenschap zich meer richt op de Palestijnse kwestie en minder op het bouwen van een coalitie tegen Iran, zoals voorzien tijdens de recente bijeenkomst van ministers in Warschau.

Marcus merkte op, dat toen Abbas wanhopig was om de Palestijnse kwestie weer op de kaart te zetten, hij zich richtte op aanzetting tot geweld als uitweg. "Hij zou de kwestie-Jeruzalem gebruiken om de Palestijnen ertoe te bewegen hun toevlucht te nemen tot geweld. Abbas zou de Israëliërs en de V.N. vertellen dat het geweld er was omdat Israël zijn geld stal, en dat als men wil dat het geweld zal ophouden, Israël zijn aftrek van de belastinggelden moet annuleren. De boodschap aan het volk is dat je moet vechten voor de Tempelberg."

Naar verluidt is als gevolg van Abbas' reactie op de laatste antiterreurmaatregelen van Israël, zijn populariteit op de Palestijnse straat al gestegen. Veel Palestijnen doen nu vrijwilligerswerk om zo de salarissen van de terroristen te betalen, geïnspireerd door het harde standpunt van Abbas over deze kwestie. Deze ontwikkeling kwam nadat "Riad Malki, de minister van Buitenlandse Zaken van de PA, zei dat hij Israël meedeelde dat hij geen geldoverdracht zal goedkeuren als Israël er wat dan ook van heeft afgetrokken. Dat betekent dat de PA niet in staat zal zijn om salarissen te betalen en dat er grote bezuinigingen zullen worden doorgevoerd". Volgens Marcus zal zo'n besluit uiteindelijk tot geweld leiden: "Dit soort eufemismen gebeuren altijd voor een explosie. Dit is wat Abbas wil".

De bekende Midden-Oosten geleerde Dr. Mordechai Kedar merkte op dat de Tempelberg altijd een slagveld is geweest voor allerlei organisaties en staten. Hij beweerde dat er een grote strijd was binnen de Waqf "tussen de Moslimbroederschap en hen die de Arabische staat ondersteunen". Israël steunde Jordanië, volgens Kedar, omdat de Israëliërs hen zag als tegenstanders van de "Moslimbroederschap, de Islamitische Beweging in Israël, Hamas, en de radicale groep Hizb ut-Tahrir, die sterk aanwezig is in Jeruzalem, en andere islamistische groepen die het volk tegen Israël willen radicaliseren. Zij zagen Jordanië als een staat die enige stabiliteit kon brengen. Al deze groepen zijn geen partner voor Israël. Het was voor Israël veel gemakkelijker om de openbare orde te handhaven wanneer de bevelen van Amman kwamen dan van Hamas of de Islamitische Beweging. Nu is er echter een regime in Jordanië dat bevoegdheden aan de PA delegeert. Daarom mag Israël zijn soevereiniteit niet verder in gevaar laten brengen.

Het is zoals Ben Gad opmerkte: "Jordanië heeft niet het recht om gezag over te dragen."

Rachel Avraham is voorzitter van het Dona Gracia Mendes Nasi Center for Human Rights en politiek analist bij het Safadi Center for International Diplomacy, Research and Public Relations.

Bron: Unrest on the Temple Mount: Why now? - Israel Hayom