Antisemitisme is diep verweven in het Europese leven

Door Dr. Manfred Gerstenfeld - 28 januari 2019

 

BESA Center Perspectives Papier nr. 1.075, 28 januari 2019

[Opmerking van de vertaler: Hier wordt wel heel gemakkelijk over het christendom gesproken zonder onderscheidt als het gaat over discipelen van Jezus. Juist het anti-christelijke heeft zich de term christendom eigen gemaakt. Als volgeling van Jezus herken ik mij dan ook absoluut niet in dit soort van christendom.]

Samenvatting: Het antisemitisme dat zo onlosmakelijk verbonden is met de Europese cultuur ontwikkelde zich in een vijandige, vijandige christelijke omgeving gedurende meer dan een millennium. Dit zorgde voor een groot deel van de culturele infrastructuur van de Holocaust, die door de Duitsers werd uitgevoerd met de hulp van vele bondgenoten. Tijdens de Verlichting en daarna uitten veel vooraanstaande Europese denkers hun haat tegen joden. In de afgelopen decennia veranderde de Jodenhaat die in de Europese samenlevingen werd aangetroffen, gedeeltelijk in anti-Israëlisme, dat zich richt tegen de Joodse staat.

Zeggen dat antisemitisme een integraal onderdeel is van de Europese cultuur, maakt iemand niet populair in Europa. Dit verandert niet, zelfs niet als men duidelijk maakt dat dit niet hetzelfde is als zeggen dat de meeste Europeanen antisemieten zijn.

Toch is de bewering niet moeilijk te bewijzen. De Europese cultuur heeft zich gedurende meer dan een millennium ontwikkeld in een dominante, vijandige christelijke omgeving. De belangrijkste aansporing tegen Joden kwam oorspronkelijk van de katholieke kerk. Later propageerden verschillende protestantse kerken, waaronder de Lutheranen, de Jodenhaat.

Als machtige instellingen en elites gedurende een zeer lange periode de haat bevorderen, dan gaat die haat de cultuur doordringen. In de jaren zestig analyseerde de christelijke historicus en geestelijke James Parkes het conflict tussen christenen en Joden gedurende de eerste acht eeuwen van het christelijke tijdperk. Over die periode concludeerde hij: "Er was veel meer reden voor de Jood om de christen te haten dan voor de christen om de Jood te haten - en dit alleen op basis van het bewijs van christelijke bronnen."

Parkes stelde dat het christelijke theologische concept van de eerste drie eeuwen de basis legde voor de haat tegen de Joden, waar een "vreselijke bovenbouw" op werd gebouwd. De eerste stenen hiervoor werden gelegd op "het moment dat de Kerk daartoe de macht had, in de wetgeving van Constantijn en zijn opvolgers". Parkes schreef de volledige verantwoordelijkheid voor het moderne antisemitisme toe aan degenen die de grond voorbereidden en de leugens geloofwaardig maakten.

Tijdens de Verlichting en daarna uitten veel vooraanstaande Europese denkers haat tegen Joden. Voltaire, verschillende Duitse filosofen, vroege Franse socialisten, Karl Marx en vele anderen namen deel aan wat alleen maar kan worden omschreven als een antisemitisch haatdragend feest.

De Holocaust werd uitgevoerd door Duitse nazi's met de hulp van vele bondgenoten. Het werd vergemakkelijkt door de voornamelijk christelijke infrastructuur van antisemitische gevoelens in Europa, welke zich in de loop der eeuwen hadden opgestapeld.

Na de Tweede Wereldoorlog dachten velen dat de Holocaust de Europeanen een harde les had geleerd. Het antisemitisme leek te vervagen, vooral nadat verschillende veelgeprezen film- en televisieproducties - waaronder de Holocaust-serie van NBC uit 1973 en Schindlers List van Steven Spielberg uit 1993 - een enorm publiek bereikten. Een ander voorbeeld was Claude Lanzmanns krachtige documentaire Shoah uit 1985.

Toch blijft het klassieke antisemitisme tegen Joden bestaan. Uit opiniepeilingen van de Anti-Defamation League (ADL) kwam naar voren dat de boze mythe dat Joden verantwoordelijk zijn voor de dood van Jezus in Europa leeft en goed is. Er werd vastgesteld dat 46% van de Polen, 38% van de Hongaren, 21% van de Denen en Spanjaarden en 19% van de Noren en Belgen dit geloven. Dat geldt ook voor 18% van de Oostenrijkers en Britten, 16% van de Nederlanders, 15% van de Italianen en 14% van de Duitsers.

Als een geloof eenmaal zo diep geworteld is in een cultuur, duurt het heel lang om het eruit te spoelen. In plaats van te verdwijnen, zal het zijn vorm veranderen.

Het klassieke antisemitisme richtte zich in eerste instantie op Joden als religie en later in nationale/etnische termen, als volk. In de afgelopen decennia heeft politieke correctheid het echter onmogelijk gemaakt voor "respectabele Europeanen" om zichzelf als antisemiet te definiëren.

De haat is dus gemuteerd. Een derde grote generatie van antisemitisme heeft zich ontwikkeld: anti-Israëlisme, gericht tegen de Joodse staat. Dat dit in Europa is doorgedrongen, blijkt uit een studie van de Duitse universiteit van Bielefeld uit 2011. Uit deze studie bleek dat minstens 150 miljoen volwassen EU-burgers het eens waren met de stelling dat Israël "een vernietigingsoorlog voert tegen de Palestijnen".

Als dit het geval zou zijn, zouden er nauwelijks nog Palestijnen in leven zijn. Maar integendeel is het aantal Palestijnen de afgelopen decennia juist toegenomen. De hardnekkige mythe dat Joden verantwoordelijk zijn voor de moord op Jezus is gedeeltelijk veranderd in een nieuwe mythe: dat Israël een daad van genocide pleegt tegen de Palestijnen.

In een andere nieuwe mutatie van antisemitisme worden Europese Joden nu beschuldigd verantwoordelijk te zijn voor de acties van Israël. Uit een studie van het Bureau voor de Grondrechten (FRA) van december 2018 bleek dat dit idee in veel Europese landen tot de meest voorkomende uitingen van antisemitisme behoort.

Een ander aspect van antisemitisme in Europa is de terugkeer van het woord "Jood" - zonder een bijvoeglijk naamwoord - als een vloek. Het wordt ook vaak gebruikt als een scheldwoord door niet-Joden tegen andere niet-Joden.

Er zijn ook voorbeelden van echte en fictieve Joodse figuren die negatieve symbolen zijn geworden in Europese subculturen. De naam Rothschild is een symbool geworden om het destructieve kapitalisme aan de kaak te stellen. Shakespeare's boos-geïnspireerde Shylock van de Koopman van Venetië wordt nog steeds gebruikt als symbool voor de Joodse hebzucht.

De manier waarop het ingebakken antisemitisme zich manifesteert, varieert niet alleen van subcultuur tot subcultuur, maar ook van land tot land. In januari 2014 vond in Parijs een massabijeenkomst plaats. Deze "Dag van de Woede" was niet gerelateerd aan een specifiek Joods onderwerp - een deel van het protest was tegen de economische plannen van de Franse president François Hollande. Verschillende groepen deelnemers begonnen echter antisemitische leuzen te schreeuwen. Deze waren onder andere: "Joden, Frankrijk behoort niet aan u toe" en [de holocaustontkenner] "Faurisson heeft gelijk," en "de Holocaust was een hoax".

Hetzelfde is onlangs gebeurd bij de demonstraties van de "Gele Vesten". Dit is ogenschijnlijk een protest tegen de verhoging van de brandstofprijzen door de Franse president Emmanuel Macron - wederom een onderwerp dat niets met Joden te maken heeft. Toch zijn er tijdens sommige demonstraties borden geweest die Macron beschrijven als een "hoer van de Joden" en als "hun marionet".

Robert Wistrich, de wijlen vooraanstaand academisch historicus van het antisemitisme, zei:

Antisemitisme in Groot-Brittannië bestaat al bijna duizend jaar. Het middeleeuwse Engeland voerde het antisemitisme al op. In de Middeleeuwen was Engeland de pionier van de bloedschuld. De zaak Norwich in 1144 was de eerste keer dat Joden ervan werden beschuldigd het bloed van christelijke kinderen te gebruiken voor het ongezuurde Pesachbrood (matse).

In de twaalfde eeuw was het middeleeuwse Engeland een vervolgende katholieke samenleving, vooral als het om Joden ging. In deze omgeving was de Engelse kerk een leider in het instellen van wrede wetgeving en discriminerend gedrag jegens Joden, ongeëvenaard vergeleken met de rest van Europa.

Wistrich wijdde een heel hoofdstuk aan de manier waarop het Britse antisemitisme zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld tot het hedendaagse antisemitisme in zijn boek A Lethal Obsession.

Staatsantisemitisme tegen Joden is in de EU marginaal geworden. Als men echter de definitie van de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) toepast, plegen zowel de EU als veel van haar lidstaten antisemitische daden. Een van de meest voorkomende daden van antisemitisme van de staat is het stemmen voor anti-Israëlische resoluties in de VN, een broeinest van anti-Israëlische discriminatie. Bij dat orgaan worden nergens ook maar in de buurt van zulke grote aantallen soortgelijke resoluties aangenomen tegen andere landen.

Ondanks dit alles wijzen nauwelijks niet-joodse persoonlijkheden erop dat antisemitisme deel uitmaakt van de Europese cultuur. Een van de weinige stemmen is het hoofd van de Anglicaanse kerk, aartsbisschop van Canterbury Justin Welby. Hij heeft gezegd dat het antisemitisme verankerd is in de Britse cultuur.

In 2017 in Yad Vashem, merkte Welby op: "Binnen de Europese cultuur ligt de wortel van al het racisme, denk ik, in het antisemitisme. Het gaat meer dan 1000 jaar terug in Europa. Binnen onze christelijke traditie zijn er eeuw na eeuw van deze zeer verschrikkelijke haatdragendheden geweest waarin één volk ... meer specifiek, gewelddadiger, vastberadener, systematischer gehaat wordt dan enig ander volk." Men kan alleen maar concluderen dat hij gelijk heeft.

Dit is een bewerkte versie van een artikel dat op 16 januari 2019 in Algemeiner werd gepubliceerd.

Dr. Manfred Gerstenfeld is Senior Research Associate bij het BESA Center en voormalig voorzitter van de stuurgroep van het Jeruzalem Center for Public Affairs. Hij is gespecialiseerd in Israëlisch-West-Europese betrekkingen, antisemitisme en antizionisme, en is de auteur van The War of a Million Cuts.

Bron: Anti-Semitism Is Deeply Woven into the European Fabric