Behandeling van vrouwen in het brute Iraanse gevangeniswezen

Door Tony Duheaume op 30 mei 2018

Duizenden vrouwen waren tijdens de Iraanse Revolutie van 1979 de straat op gegaan. Velen waren net als hun mannelijke tegenhangers vastbesloten om een einde te maken aan de despotische heerschappij van Sjah Mohammad Reza Pahlavi.

Maar toen het stof was neergedaald, en Ayatollah Ruhollah Khomeini de volledige controle over het land verwierf, kwamen velen die voor de vrijheid vochten, al snel tot het besef dat hun nieuw benoemde opperste leider op het gebied van autocratie vrijwel hetzelfde aanbood als Reza Pahlavi, en de rechten van de vrouw werden vrijwel onmiddellijk beknot.

Ontgoocheld over de pas geïnstalleerde religieuze dictatuur, drommen van vrouwen sloten zich aan bij de politieke oppositiegroeperingen, kwamen al snel weer op straat om te demonstreren tegen Khomeini, maar om het hardnekkig optreden tegen te gaan van steeds toenemende ongeregeldheden, werden veel vrouwen gearresteerd, die wegkwijnden in de meest wrede gevangenissen van het regime.

Vanaf het allereerste begin heeft het regime politieke gevangenen met een dergelijke rancune geminacht, zijn er duizenden mensen binnen het gevangeniswezen afgeslacht en veel gevangenen, ongeacht hun geslacht, gemarteld, fysiek geslagen of verkracht. Door het grote aantal arrestaties liet de meerderheid van de vrouwelijke activisten elke vorm van onenigheid varen, en in wanhoop om de vrijheid te zoeken is een groot deel het land ontvlucht.

Wat Iran betreft, sluit de behandeling van vrouwen in het Iraanse gevangeniswezen nauw aan bij de donkere dagen van de nazi's, als degenen die deze sombere, stinkende gevangenissen van dat tirannieke regime bewaakten, uit eigen beweging opereerden, en gevangenen werden gemarteld in een dagelijkse routine en alle vormen van mishandeling aan de orde van de dag was.

Ruhollah Khomeini had nog niet eerder zijn autocratische heerschappij gevestigd, of alle wetten die Mohammad Reza Pahlavi had ingevoerd om vrouwen te beschermen, krachtens zijn wet van 1967 en 1973 inzake de bescherming van het gezin, werden door de nieuwe heersende geestelijkheid verafschuwd als de Pahlavi-modernistische ideologie, en werden ze binnen enkele uren na de oprichting van de Islamitische Republiek Iran ingetrokken.

Eén in het bijzonder, die door de Sjah was ingesteld om ervoor te zorgen dat meisjes pas op 15-jarige leeftijd zouden kunnen trouwen, werd door Khomeini verlaagd tot 9-jarige leeftijd. In deze moderne tijd, waarin Iraanse vrouwen via internet toegang hebben tot de buitenwereld, ze daar zien dat vrouwen veel meer vrijheid hebben in die buitenwereld.

Met veel jongere vrouwen in Iran die door straatdemonstraties openlijk de macht tarten, als ze al niet met zuur in hun gezicht werden gegooid door de moraalpolitie binnen de Basij-militie, ze wel in de gevangenis werden gegooid.

Verdedigers van rechten

Vrouwenrechtenverdedigers worden vaak gearresteerd, veel vrouwen die campagne hebben gevoerd voor herstel van mensenrechtenschendingen komen in de gevangenis terecht, de meesten hebben deelgenomen aan vreedzame bijeenkomsten, sommigen hebben alleen maar samen in stil protest gestaan in parken, en hoewel velen na een korte periode in hechtenis worden vrijgelaten, worden anderen veroordeeld tot zweepslagen of aanzienlijke gevangenisstraffen.

De vrouwenrechten zijn op een historisch dieptepunt in Iran, een plek waar een vrouw kan worden opgehangen vanwege een verkrachter te willen bestrijden, waar elke vorm van mishandeling te vinden is binnen het gevangeniswezen van het land. Wat verkrachting en seksueel misbruik van zowel mannen als vrouwen betreft, is er in de beruchte Iraanse strafinrichtingen niets verboden.

Bij de meeste vrouwelijke slachtoffers die een verkrachting hebben ondergaan door de gevangenisbewakers, komen direct na dergelijke schendingen aan het einde van een touw van een beul te hangen en is de kans op getuigenverklaringen door deze slachtoffers vrij klein. De meeste uitlatingen die over seksueel misbruik zijn gedaan, zijn voornamelijk afkomstig van de celgenoten van het slachtoffer die hun straf hebben overleefd en ze naar een mensenrechtenorganisaties brachten.

In het licht van de opsluiting van de Britse twee-nationaliteiten bezittende Nazanin Zaghari-Ratcliffe, in de beruchte Iraanse Evin-gevangenis, is deze faciliteit onder Westers toezicht komen te staan. Voor een vrouw kan de eerste waarneming van een instelling als de Evin-gevangenis een vernederende ervaring zijn.

Het formidabele bouwsel staat in de schaduw van het sombere Alborz gebergte, dat een groot gebied ten noorden van Iran beslaat. Evin is een grimmige plek, met torenhoge muren bedekt met prikkeldraad en bezaaid met wachttorens.

Na het onthardingsproces is de volgende stap vaak eenzame opsluiting, waar de gevangene dagelijks uit haar cel wordt gesleept om ondervraagd te worden, vaak gemarteld wordt en waar vragen en verbaal geweld in een stortvloed over de gevangene worden gegooid.

Tijdens de zinderende hitte van de zomermaanden stinken deze gevangenissen meer dan normaal en in de overbevolkte cellen lopen insecten en kakkerlakken ongebreideld rond, waardoor de ellende van de gevangenen alleen maar groter wordt. Binnen de grenzen van zo'n 20 vierkante meter aan cellen, kunnen maar liefst 28 gevangenen worden gepropt, en met persoonlijke hygiëne op zijn slechtst, als gevolg van slechts een douche beschikbaar voor maximaal 200 gevangenen, als het vinden van een plek om te slapen al vrijwel onmogelijk is.

Vele vormen van foltering

In het Iraanse gevangenissysteem komt marteling in vele vormen voor, fysiek door ernstige mishandelingen, of toegepast door het gebruik van verschillende werktuigen zoals zwepen of knuppels, of in de vorm van mentale marteling, zoals gedwongen kijken naar schijnexecuties, slaaptekort, langdurige eenzame opsluiting.

Soms nemen ze de vorm aan van dreigementen met arrestatie van en schade voor familieleden, ontzegging van bezoek en telefoongesprekken, langere perioden van eenzame opsluiting, en het overgieten met ijskoud water op gevangenen met hartafwijkingen nadat ze aan lange perioden van intense hitte zijn blootgesteld. Zoals in de meeste gevangenissen, de ontbering van de gezondheidszorg, en de basisbenodigdheden zoals toiletten en douches op een minimum.

Seksuele marteling is de norm geworden in het Iraanse gevangeniswezen en wordt terloops gebruikt zoals elke andere vorm van marteling, wat plaats vindt in zowel gevangenissen als detentiecentra, waar hulpeloze vrouwen geen kans hebben om zich te verdedigen.

In Iran zijn al 13 meisjes geëxecuteerd. Jonge meisjes die in de gevangenis zitten, in de als "respectabele" klinkende "woonunits" belanden, die in werkelijkheid de sadistische bewakers aanduiden als "verkrachtingskampen" of een "plaats zonder terugkeer", welke vaak eindigen in verschrikkelijke martelingen, ophanging of zo verachtelijk seksueel mishandeld, dat velen die het overleven geestelijk gestoord zijn.

Als vrouwen het verschrikkelijke trauma van verkrachting hebben ondergaan, zullen degenen die de galg overleven zich vaak niet uitspreken vanwege de schaamte en vernedering wat dat voor hen zou betekenen. Terwijl vele anderen hebben gezwegen, vanwege het feit dat hun families worden bedreigd door de daders, die hen waarschuwen dat als ze zouden besluiten om zich uit te spreken, de leden van hun familie hetzelfde lot zouden kunnen ondergaan, of hun hele familie zou worden vermoord.

Integendeel, veel vrouwelijke gevangenen of verkrachtingsslachtoffers die uiteindelijk worden vrijgelaten, worden, in tegenstelling tot mannen, wier tijd in de gevangenis sociaal meer aanvaardbaar is, geconfronteerd met een sociale druk die is ontstaan door gevangen te zitten.

Als een vrouw in de gevangenis zit, kan dat haar reputatie vernietigen en kan verkrachting ertoe leiden dat het slachtoffer wordt vermoord, vaak als gevolg van eerwraak door familieleden. Voor vrouwen die het slachtoffer zijn van gevangenschap of verkrachting eindigt hun beproeving dus nooit.

Bron: Treatment of women in Iran’s brutal prison system - Al Arabiya English