Het Turkije van Erdogan: Ongewenst in Arabische landen

door Burak Bekdil | 23 juli 2018

• "Erdogan begrijpt niet eens dat Turken geen Arabieren zijn; en Arabieren zijn niet van plan terug te keren naar de Ottomaanse heerschappij." - Een Arabische attaché.


• Erdogan is er in feite in geslaagd een zeldzame prestatie te leveren: zijn land tegelijkertijd even onbemind maken voor moslimlanden als voor Israël.

"We blijven het meest nieuwsgierig," vertelde een attaché van de Arabische Defensie aan deze auteur op een avond, "hoe een intelligente man als [Turkse president Tayyip] Erdogan zo koppig niet begrijpt dat zijn diensten gewoon ongewenst zijn in de Arabische wereld... Hoe hij niet eens begrijpt dat Turken geen Arabieren zijn en dat Arabieren niet van plan zijn terug te keren naar de Ottomaanse heerschappij. De Arabieren glimlachen en voegen eraan toe: "Alleen omdat hij voor de Palestijnen opkomt, is hij geen vriend van de Arabieren."

Naast zijn ideologische verwantschap met Hamas en andere militante Palestijnse groeperingen is Erdogan Arabischer dan de Arabieren als het gaat om het Arabisch-Israëlisch geschil. Erdoğan hoopt blijkbaar bondgenoten te winnen in het anti-Israëlische blok en stemt thuis waar Palestina een "heilige zaak" is. Hij heeft herhaaldelijk een beroep gedaan op de moslimwereld om zich tegen Israël te verenigen.

Tijdens een topontmoeting van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking in 2017 gaf Erdogans Turkse voorhoede het idee van een "moslimleger" dat Israël zou omringen. "Degenen die denken dat Jeruzalem vandaag aan hen toebehoort, zullen morgen geen boom kunnen vinden om zich achter te verschuilen," zei Erdogan. Eerder dit jaar riep Erdogan moslimleiders op om zich te verenigen tegen Israël en het land tegen te staan.

Zvi Bar'el schreef in Haaretz: "Erdogan wilde een rijk, maar moet volstaan met een onbemind land." Zijn moslim "bondgenoten" hebben uiteenlopende belangen, beleid en berekeningen, vaak nog versluierd door sektarische verschillen. Ze vallen vaak uiteen, zelfs op gemeenschappelijke "heilige doelen" zoals Palestina.

In juni verzamelden zich op een plein in Teheran massa's mensen om te protesteren tegen de glijdende munteenheid en andere economische problemen van Iran. De menigte schreeuwde, "Dood aan Palestina" en gooide stenen in woede, waardoor winkeliers hun winkels sloten. Ze riepen: "Nee, Gaza, Libanon".

De inspanningen van Erdogan om de invloedssfeer van Turkije uit te breiden tot Jeruzalem, baarde zijn moslim-bondgenoten Jordanië, Saoedi-Arabië en de Palestijnse Autoriteit grote zorgen. Eind juni hebben Amman, Riyad en Ramallah Israël opgeroepen op te treden tegen Erdogans beweringen dat hij de hoeder is van de moslimsites in Jeruzalem. De Arabische hoofdsteden zeiden dat de inspanningen van Erdogan hun eigen belangen verzwakten en die van Israël schade berokkenden. Zij beklaagden zich erover dat Turkse islamitische verenigingen de laatste tijd activiteiten en reizen voor duizenden mensen in Oost-Jeruzalem hadden gesponsord. Zij waren ook sterk aanwezig bij protesten rond de Tempelberg, terwijl door de Turkse regering gefinancierde liefdadigheidsinstellingen onroerend goed kochten. Een ambtenaar vertelde Haaretz dat de "Palestijnse Autoriteit niet geïnteresseerd was in het hebben van een andere huisbaas in Oost-Jeruzalem".

Israëls Hadashot TV meldde dat de hoogste Israëlische veiligheidsinstantie mogelijke maatregelen had opgesteld tegen de Turkse Organisatie voor Samenwerking en Coördinatie (TIKA), een overheidsorganisatie die actief is op de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en de Gazastrook. De geplande maatregelen zouden een algemene beperking van alle TIKA-activiteiten kunnen omvatten en het agentschap kunnen verplichten individuele vergunningen voor zijn projecten te verkrijgen.

De Turkse inspanningen om meer invloed in Jeruzalem uit te oefenen, zijn echter niet altijd afkomstig van institutionele bronnen. Begin juli heeft de Israëlische aanklager van de strijdkrachten (IDF) bij het militaire hof van Samaria een aanklacht ingediend tegen een Turkse vrouw wegens het smokkelen van geld naar Hamas tijdens reizen naar Israël en de Westelijke Jordaanoever. Ebru Özkan, 27, werd gearresteerd door de politie op de luchthaven van Ben-Gurion op 11 juni en overgedragen aan de autoriteiten op verdenking van het in gevaar brengen van de staatsveiligheid en voor het contacteren van terroristische organisaties. Volgens de aanklacht zou Abd al-tif Sada, een agent van Hamas, Özkan hebben geïnstrueeerd over het smokkelen van voorwerpen voor Hamas via de beveiliging van de luchthaven; hij adviseerde haar de voorwerpen in haar ingecheckte bagage te plaatsen en niet in haar handbagage. Özkan werd later vrijgelaten in afwachting van een proces nadat een Israëlische militaire rechtbank had besloten haar voorwaardelijk vrij te laten.

De zaken voor Turkije in het Midden-Oosten bewegen zich niet bepaald in de richting die Erdogan zou willen. De Saoedische media begonnen te pleiten voor de noodzaak om elke alliantie met Turkije te heroverwegen, en Erdogan te omschrijven als een autoritaire heerser. Een ambassadeur van de Verenigde Arabische Emiraten verklaarde Turkije tot een bedreiging voor de regio en zei dat de Amerikanen de ernst van deze bedreiging niet begrepen. Egypte, een ander islamitisch land dat Erdogan diep vijandig gezind is, heeft Turkije een economische boycot opgelegd en de Egyptenaren geadviseerd niet naar Turkije te reizen of met Turkish Airlines te vliegen, waardoor de hoop van Turkije op het gebruik van Egypte als handelsbrug naar Afrika werd opgeblazen.

Zoals Bar'el in Haaretz schreef: "Er zal dus nooit een nieuw Ottomaans Rijk ontstaan uit Erdogans droom; zijn 'sultanaat' eindigt aan de Turkse grenzen.

Als dat een succes zou zijn, is Erdogan er in feite in geslaagd om voor een zeldzame eretitel te zorgen: zijn land tegelijkertijd even ongeliefd maken voor moslimlanden als voor Israël.

Burak Bekdil, een van de grootste journalisten van Turkije, werd na 29 jaar onlangs ontslagen bij een Turkse leidende krant omdat hij voor Gatestone had geschreven wat er in Turkije gebeurde. Hij is medewerker bij het Midden-Oosten Forum.

Vertaling door W.J. Jongman en H. Sleijster

© 2018 Gatestone Institute. Alle rechten voorbehouden. De artikelen hier afgedrukt geven niet noodzakelijkerwijs de standpunten weer van de vertalers of van Gatestone Institute.

Bron: Erdoğan's Turkey: Unwanted in Arab Lands