De Trump-doctrine voor het Midden-Oosten

door Guy Millière | 13 juni 2018

Tromp heeft de kracht van de Verenigde Staten laten zien en heeft zijn geloofwaardigheid hersteld in een regio waar kracht en kracht bepalend zijn voor een geloofwaardigheid.

Nadat drie opeenvolgende Amerikaanse presidenten een ontheffing van zes maanden hadden gebruikt om de verhuizing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem voor meer dan twintig jaar uit te stellen, besloot president Donald J. Trump niet langer te wachten. Op 7 december 2017 verklaart hij dat de Verenigde Staten Jeruzalem erkent als de hoofdstad van Israël; de officiële ambassadeoverdracht vond plaats op 14 mei, de dag van de 70ste verjaardag van Israël.

Vanaf het moment van Trump's verklaring spraken de leiders van de moslimwereld hun woede uit en kondigden grote problemen aan. Een week later werd in Istanbul een islamitische topconferentie bijeengeroepen, die eindigde met verklaringen over een "misdaad tegen Palestina". West-Europese leiders volgden dit voorbeeld. De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei dat het besluit van president Tromp een "ernstige fout" was en enorme "gevolgen" kon hebben. De Franse president Emmanuel Macron ging verder en verklaarde, dat het besluit een "oorlog" zou kunnen uitlokken.

Ondanks deze onheilspellende voorspellingen, bleven de problemen grotendeels afwezig. De verklaring van Istanboel bleef bij een verklaring. De door Macron verwachte "oorlog" brak niet uit.

De islamitische terreurorganisatie Hamas stuurde massa's relschoppers vanuit Gaza om het Israëlische grenshek af te breken en over te steken, om Israëlische soldaten te dwingen te schieten, waardoor Hamas de lichamen van "martelaren" voor de camera's kon laten zien. Tot nu toe heeft Hamas 62 van zijn eigen mensen ter dood gebracht. Vijftig van hen waren, zoals Hamas zelf toegeeft, lid van Hamas.

Palestijnse terreurgroepen hebben raketten afgevuurd naar Zuid-Israël; Israëlische jets hebben met luchtaanvallen vergolden. Hamas stuurde vliegers, waaraan vastgemaakt vlam vattende apparaten en explosieven, over de grens met Israël. Tot nu toe hebben 200 van de door Hamas gestuurde vuurvliegers 6.200 hectare aan Israëlisch bos en landbouwgrond vernietigd.

Geleerden die gewelddadiger reacties voorspelden waren verrast door de relatief rustige reactie van de Palestijnse en moslimgemeenschappen. De reden zou de "Trump Doctrine voor het Midden-Oosten" kunnen worden genoemd.

Een deel daarvan bestond uit het vernietigen van de Islamitische Staat in Syrië en Irak. President Tromp had beloofd snel de wereld te zuiveren van wat een belangrijke ruggengraat van het islamitische terrorisme was geworden. Hij hield zijn belofte in minder dan een jaar en zonder een massale inzet van Amerikaanse troepen. Trump heeft de kracht van de Verenigde Staten laten zien en heeft zijn geloofwaardigheid hersteld in een regio waar kracht en kracht bepalend zijn voor geloofwaardigheid.

Een ander element daarvan werd ingevoerd tijdens het bezoek van president Trump aan Saoedi-Arabië in mei 2017. President Trump hernieuwde de banden die in de afgelopen acht jaar ernstig waren verslechterd. Trump in bredere zin legde de basis voor een nieuwe alliantie van de Verenigde Staten met de Soennitische Arabische wereld, maar hij stelde twee voorwaarden: het staken van alle Soennitische Arabische steun voor het islamitische terrorisme en het openstaan voor het vooruitzicht van een regionale vrede die ook Israël omvatte.

Aan beide voorwaarden wordt geleidelijk voldaan. In juni 2017 koos Saoedi-Arabië's Koning Salman zijn zoon Mohammed bin Salman (MBS) als troonopvolger. MBS begon een interne revolutie om nieuwe richtingen op te leggen aan het koninkrijk. De Islamitische Coalitie voor Militair Terrorismebestrijding, opgericht op 15 december 2015, werd bekrachtigd door de Verenigde Staten en hield haar openingsvergadering op 26 november 2017. Daarnaast zijn de banden tussen de Israëlische en Saoedische veiligheidsdiensten versterkt en de coördinatie tussen de Israëlische en Egyptische strijdkrachten is geïntensiveerd.

Een alliantie tussen Israël en de belangrijkste landen van de Soennitische Arabische wereld om Iran ook langzaam en onofficieel gestalte te geven begon vorm te krijgen. MBS, die Hamas een terroristenorganisatie noemt, zeggende dat het "moet worden vernietigd". Hij vertelde vertegenwoordigers van Joodse organisaties in New York dat Palestijnse leiders "de [Amerikaanse] voorstellen moeten aannemen of het zwijgen moet worden opgelegd".

De leider van de Palestijnse Autoriteit Mahmoud Abbas werd tweemaal - in November en December 2017 opgeroepen naar Riyadh; en het schijnt dat hij "werd gevraagd" om te zwijgen. De afstand tussen de Palestijnse organisaties en Saoedi-Arabië en de Soennitische Arabische wereld is nog nooit zo groot geweest. Het enige Soennitische Arabische land dat banden heeft met Hamas is Qatar, maar de huidige emir van Qatar, sjeik Tamim ben Hamad Al Thani, is onder druk gezet om zijn houding te veranderen.

Onmiddellijk nadat president Trump Riyad verliet, kwam een derde element naar voren. Het Amerikaanse presidentiële vliegtuig ging rechtstreeks van Riyad naar Israël: voor het eerst vond er een directe vlucht plaats tussen Saoedi-Arabië en Israël. President Tromp ging naar Jeruzalem, waar hij de eerste zittende Amerikaanse president was die de westelijke muur bezocht, het enige historische overblijfselen van een keermuur uit de oude tempel van koning Salomo. Tijdens zijn campagne had Trump Jeruzalem "de eeuwige hoofdstad van het Joodse volk" genoemd, impliciet erkennend dat de Joden daar al 3000 jaar hun wortels hebben.

Na zijn bezoek aan de muur ging president Trump naar Bethlehem en vertelde aan Mahmoud Abbas wat geen enkele Amerikaanse president ooit had gezegd: dat Abbas een leugenaar is en dat hij persoonlijk verantwoordelijk is voor het aanzetten tot geweld en terreur. In de dagen die volgden eiste het Amerikaanse Congres van de Palestijnse Autoriteit dat zij afzag van het stimuleren van terrorisme door geld te betalen aan gevangengezette Palestijnse terroristen en families van terroristen die werden gedood tijdens het uitvoeren van aanslagen. De onderhandelaars van president Tromp in het Midden-Oosten, Jared Kushner en Jason Greenblatt, hebben de Palestijnse leiders duidelijk gemaakt dat de Amerikaanse hulp aan de Palestijnse Autoriteit kan worden stopgezet als niet aan de Amerikaanse eis wordt voldaan. Nikki Haley vertelde de Verenigde Naties dat de VS zouden kunnen stoppen met de financiering van UNWRA als Palestijnse leiders zouden weigeren te onderhandelen en te accepteren wat de VS vragen. Sinds haar oprichting in 1994 is de Palestijnse Autoriteit nog nooit onder zo een zware Amerikaanse druk komen te staan.

Het vierde element was het besluit van president Trump om af te zien van de nucleaire overeenkomst met Iran. President Trump kondigde onmiddellijk aan dat hij "de zwaarste, krachtigste en strengste sancties" zou herstellen om het regime van de mullahs te verstikken. Staatssecretaris Mike Pompeo heeft Iran sindsdien een lijst van twaalf "basisvereisten" voor een nieuwe overeenkomst voorgelegd.

Het besluit van president Trump kwam in een context waarin het Iraanse regime onlangs een reeks zware klappen heeft gekregen: de inbeslagname door de Israëlische Mossad in Teheran van zeer vertrouwelijke documenten waaruit blijkt dat Iran niet is opgehouden met liegen over het nucleaire programma; de onthulling door de Israëlische premier Benjamin Netanyahu van de Mossad-operatie, en de vastberaden reactie van het Israëlische leger op een Iraans raketbarrage die vanuit Syrisch grondgebied werd gelanceerd. Israël heeft daarmee laten zien dat het vastbesloten is Rusland niet toe te staan Iran te steunen wanneer Iran zijn bases gebruikt om Israël aan te vallen.

Netanyahu werd op 9 mei door de Russische president Vladimir Poetin uitgenodigd in Moskou om de Sovjetoverwinning op Duitsland in 1945 te herdenken; tijdens dat bezoek lijkt Poetin de neutraliteit van Netanyahu te hebben beloofd als Israël zou worden aangevallen door Iraanse troepen in Syrië. Poetin wil zijn Russische bases in Syrië behouden en ziet Israël duidelijk als een stabiliserende factor in het Midden-Oosten en Iran als een factor van instabiliteit - een te groot risico voor Russische steun.

In de afgelopen maanden is het Iraanse regime, samen met het Turkije van Erdogan, een van de belangrijkste financiële voorvechters van de "Palestijnse zaak" geworden en de belangrijkste geldschieter van Hamas. Iran lijkt Hamas te hebben gevraagd om de marsen en rellen langs de grens tussen Gaza en Israël te organiseren. Toen het geweld vanuit Gaza intenser werd, werd Hamas-leider Ismail Haniyeh door de Egyptische inlichtingenchef naar Caïro gedagvaard, die hem vertelde dat als het geweld niet ophoudt, het Israëlische leger drastische acties zal ondernemen en Egypte zwijgt. Het zou voor Iran wel eens moeilijk kunnen worden om Palestijnse organisaties aan te zetten tot wijdverbreid geweld in de nabije toekomst.

Het zou voor Iran buitengewoon moeilijk kunnen worden om de komende maanden de "Palestijnse zaak" financieel te blijven steunen. Het zou voor Iran al snel financieel ondraaglijk kunnen worden om zijn aanwezigheid in Syrië te handhaven en Hezbollah van geavanceerde wapens te voorzien. De Turkse president Erdogan spreekt hardop, maar hij lijkt te weten welke lijnen hij niet moet oversteken.

De protesten in Iran zijn sinds januari minder hevig geworden, maar de ontevredenheid en frustraties van de bevolking blijven bestaan en kunnen zich verergeren.

De regering-Trump realiseert zich ongetwijfeld dat het Iraanse regime de eisen van staatssecretaris Mike Pompeo niet zal accepteren en dat de harde nieuwe sancties zouden kunnen leiden tot nieuwe grote opstanden in Iran en de val van het regime. Ambassadeur John Bolton, nu Nationaal Veiligheidsadviseur, zei in januari dat het "strategische belang van de Verenigde Staten" dat het regime omver zal worden geworpen.

Pompeo verwees onlangs naar de situatie in het Midden-Oosten en de noodzaak om vrede te bereiken en sprak over de "Palestijnen", niet eens over de Palestijnse Autoriteit, zoals in Iran, om mogelijk het onderscheid te benadrukken tussen de mensen en hun leiders, en dat de leiders in beide situaties niet langer een deel van de oplossing zouden kunnen zijn. Hamas maakt voor de VS al duidelijk geen deel uit van een oplossing.

Niemand weet precies wat er in het door de regering-Tromp voor te leggen vredesplan zal staan, maar het lijkt zeker dat het "recht op terugkeer" van de zogenaamde "Palestijnse vluchtelingen" er niet in zal zijn opgenomen en dat Oost-Jeruzalem niet als "hoofdstad van een Palestijnse staat" zal worden voorgesteld. Het plan zal ongetwijfeld worden verworpen door zowel de Palestijnse Autoriteit als Hamas; het is al zo is zonder ingezien te zijn.

Netanyahu heeft terecht gezegd dat Palestijnse leiders, wie ze ook zijn, geen vrede met Israël willen, maar "vrede zonder Israël". In plaats daarvan zou er ook vrede kunnen plaatsvinden zonder de Palestijnse leiders. Wat ook zou kunnen gebeuren is vrede zonder de Iraanse mullahs.

Opgemerkt dient te worden dat op 7 december 2017, toen Donald Trump de overbrenging van de ambassade van de Verenigde Staten naar Jeruzalem aankondigde, de leiders van de moslimwereld die protesteerden voornamelijk de Turkse Recep Tayyip Erdogan en de Iraanse Hassan Rouhani waren. Saoedi-Arabië, Egypte, Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten en Oman hebben geen vertegenwoordigers naar de islamitische topconferentie in Istanbul gestuurd. Toen de Amerikaanse ambassade in Jeruzalem op 14 mei haar deuren opende, hielden Saoedi-Arabië, Egypte en de Golfemiraten zich stil.

Op die dag herhaalden Angela Merkel en Emmanuel Macron wat ze op 7 december 2017 hadden gezegd: dat de ambassades in Israël van Duitsland en Frankrijk in Tel Aviv zouden blijven. Macron veroordeelde de "afschuwelijke daden" van het Israëlische leger aan de grens met Gaza, maar niet de agressie van Hamas die er bij de bevolking op aandrong om de grens van Gaza met Israël te bestormen en zelfs daarvoor te betalen.

Als de huidige trends zich doorzetten, zouden Macron en Merkel tot de laatste aanhangers van de "Palestijnse zaak" kunnen gaan behoren. Ze klinken alsof ze zo ongeveer alles zullen doen om de corrupte Palestijnse Autoriteit te redden.

Ze doen ook alles om het stervende Iraanse "nucleaire akkoord" te redden en zijn eerbiedig ten opzichte van het regime van de mullahs. Tijdens een Europese top in Sofia, Bulgarije, op 16 mei werd de regering-Trump hevig bekritiseerd door de Europese staatshoofden, die betoogden dat Europa "een weg zal vinden om" de Amerikaanse sancties te omzeilen en men zich zal "verzetten" tegen de president-Trump. Maar de Europese bedrijven verlaten Iran al massaal, kennelijk in de overtuiging dat ze hun verliezen beter kunnen beperken en goede betrekkingen met de Verenigde Staten kunnen behouden.

Op 3 en 5 juni ging Benjamin Netanyahu naar Europa om te proberen Merkel, Macron en de Britse premier Theresa May ervan te overtuigen de Iraanse nucleaire overeenkomst niet langer te steunen. Hij mislukte, voorspelbaar, maar had in ieder geval de kans om het Iraanse gevaar uit te leggen aan de Europeanen en de noodzaak om te handelen.

Aangezien de nucleaire banden van Iran met Noord-Korea de afgelopen twee jaar zijn geïntensiveerd - Iran lijkt op Noord-Korea te hebben vertrouwd om zijn eigen nucleaire projecten vooruit te helpen - als de denuclearisatie van het Koreaanse schiereiland, die met de Donald Trump-Kim Jong-Un vergadering in Singapore op 12 juni zou kunnen zijn begonnen, de Iraanse positie duidelijk niet zal versterken.

De Europese leiders lijken niet te willen inzien dat er in het Midden-Oosten zich een bladzijde omslaat. Ze lijken niet te willen inzien dat, ongeacht hun huurlingen immoraliteit, hun gedrag achterblijft op de pagina van gisteren, en hen alleen maar verhinderen dat ze de toekomst gaan begrijpen.

Dr. Guy Millière, hoogleraar aan de Universiteit van Parijs, is auteur van 27 boeken over Frankrijk en Europa.

Vertaling door W.J. Jongman en H. Sleijster

© 2018 Gatestone Institute. Alle rechten voorbehouden. De artikelen hier afgedrukt geven niet noodzakelijkerwijs de standpunten weer van de vertalers of van Gatestone Institute.

Bron: The "Trump Doctrine" for the Middle East