25 jaar illusies over Oslo

6 september 2018 - door Jonathan S. Tobin

De meeste Israëliërs begrijpen dat ze gedupeerd werden. Waarom verzet de buitenlandse politiek zich nog steeds tegen een les uit de geschiedenis?

Toen de Trump-regering aankondigde dat zij vorige week haar financiering van de United Nations Relief Works Agency (UNRWA) stopzette, waren de protesten van de buitenlandse politiek luid en angstig. Zoals een New York Times oppositie-artikel dat maskeerde als een nieuws verhaal wilde uitleggen: UNRWA doet ertoe omdat de deskundigen zeggen dat dit het geval is.

Yitzhak Rabin, Bill Clinton en Yasser Arafat bij de ondertekening van de Oslo-akkoorden op 13 september 1993. Bron: Vince Musi/het Witte Huis.

De UNRWA heeft het vluchtelingenprobleem - dat zij heeft moeten oplossen - in stand gehouden en is een van de belangrijkste obstakels voor vrede geworden. Het heeft gediend om de vluchtelingen en hun nakomelingen vanaf 1948 op hun plaats te houden als wapen tegen Israël, en om hoop te geven aan degenen die het willen vernietigen. Maar het uiten van deze pijnlijke en voor de hand liggende feiten en het trekken van de juiste conclusies is gewoon iets wat de "experts" over het Midden-Oosten niet doen. Dat doen ze niet omdat ze dan zouden toegeven dat ze al heel lang ongelijk hebben over het conflict. Om dit aan te pakken, moet er iets worden toegegeven wat neerkomt op wanpraktijken op het gebied van buitenlands beleid.

Dat is een belangrijk punt om deze week te herdenken, want we herdenken een meer recente, maar niet minder ingrijpende daad van dwaasheid: de Oslo-akkoorden van 1993. Het Oslo-proces moest dienen als een mechanisme om een einde te maken aan het conflict en het werd gevierd als antwoord op de gebeden van generaties Israëliërs die sinds de dag dat hun staat werd geboren niets anders dan oorlog hadden gekend.

De viering op het gazon van het Witte Huis terwijl President Bill Clinton een historische handdruk geeft tussen de Israëlische Premier Yitzhak Rabin en de Palestijnse leider Yasser Arafat was de start voor een periode van euforie onder de meeste Israëliërs en hun buitenlandse supporters.

De formule waarmee Arafat en de terroristen van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie zouden worden omgevormd tot verantwoordelijke bureaucraten en vredestichters van de Palestijnse Autoriteit, beloofde een einde te maken aan het geweld en de oorlog die de Arabieren sinds het begin van de 20e eeuw tegen de Joden hadden gevoerd, evenals hun terugkeer naar hun oude vaderland.

Rabin had een duidelijk idee van wat er zou gebeuren. Er zou een grens zijn, zei hij graag. Aan de ene kant zou Israël staan. Aan de andere kant zouden Arafat en zijn P.A. staan, die de strijd zouden aanbinden met Hamas en andere terroristen, zoals Rabin nooit moe was om daarop te wijzen, zonder inmenging van het Israëlische Hooggerechtshof en de mensenrechtengroeperingen die zijn veiligheidsdiensten wilden hinderen.

Maar Arafat was niet van plan om de terroristen te bestrijden. Hij was in feite bezig met het stimuleren, plannen en betálen van het terrorisme. Het enige wat hij had gedaan was een stuk papier ondertekenen om uitgebreide Israëlische concessies te krijgen die de Palestijnen op de weg zouden zetten naar de soevereiniteit van de staat. De deskundigen op het gebied van buitenlands beleid - zowel in de Verenigde Staten als in Israël - hadden het mis. Maar het duurde jaren voordat sommigen van hen het zouden toegeven, en zelfs toen al probeerden ze de schuld te ontlopen voor de slachting die in het kielzog van Oslo plaatsvond, door te beweren dat Israël niet genoeg gedaan had.

Later, met Clinton daar weer, bood de Israëlische premier Ehud Barak Arafat de onafhankelijke staat aan die hij in de zomer van 2000 in Camp David wilde hebben, het Palestijnse antwoord was nog steeds "nee". Arafat antwoordde op het aanbod van vrede met een terroristische uitputtingsslag, die bekend staat als de Tweede Intifada en die het leven kostte aan meer dan 1000 Israëliërs en nog veel meer Palestijnen.

Dat conflict heeft in de hoofden van de meeste Israëliërs letterlijk de resterende hoop op vrede opgeblazen. Latere weigeringen van nog genereuzere aanbiedingen, waaronder bijna alle aanbiedingen van de Westelijke Jordaanoever, Gaza en een deel van Jeruzalem, brachten hetzelfde antwoord van de opvolger van Arafat, Mahmoud Abbas. De Palestijnen kunnen klagen over Israëlische nederzettingen, maar een duidelijke meerderheid van de Israëliërs begrijpt dat wat zij in 1993 hadden gedaan, was: het land ruilen voor meer terreur, niet voor vrede. Deze conclusie werd in 2005 versterkt toen de Israëlische premier Ariel Sharon zich terugtrok uit Gaza. Daarmee is de keten van gebeurtenissen in gang gezet die heeft geleid tot het ontstaan van een onafhankelijke Palestijnse terroristische staat onder leiding van Hamas. Deze gebeurtenissen hebben de Israëlische kiezers, die de afgelopen tien jaar drie keer de Oslo-scepticus Benjamin Netanyahu tot premier hebben gekozen, om niet opnieuw dezelfde fout te maken.

Toch is dat precies wat sommigen van links, en vooral onder de deskundigen die het besluit van Trump hebben ontkend, om te stoppen met te doen alsof de fouten uit het verleden nooit zijn gemaakt, willen dat Israël dat wel doet. Net zoals sommige mensen 25 jaar geleden hebben gedaan, grijpen ze de geïsoleerde verklaringen van Abbas aan die voortdurend worden tegengesproken door andere verklaringen - naast zijn voortdurende aansporing tot haat en de subsidies en pensioenen voor veroordeelde terroristen en hun families - die duidelijk maken dat hij geen interesse heeft in het daadwerkelijk ondertekenen van een andere overeenkomst dan Hamas wil. Net als zijn islamitische rivalen zal de P.A. nog steeds de legitimiteit van een Joodse staat niet erkennen, ongeacht waar zijn grenzen liggen; dit zou in feite een erkenning zijn van het feit dat de lange oorlog tegen het zionisme voorbij is.

Maar de herdenking van Oslo is niet alleen om na te denken over die mislukte hoop of over de levens die verloren zijn gegaan door terreur. Het is om te begrijpen dat het een serieus nadenken over de laatste 25 jaar geschiedenis vereist, zodat we het vredesproces niet langer beschouwen als een soort religieuze overtuiging, maar als een beleid dat kan worden bewezen of, zoals in dit geval, dat kan worden weerlegd door de objectieve feiten en gebeurtenissen.

Wat nu nodig is, is de bereidheid om de conventionele wijsheid die in de eerste plaats tot Oslo heeft geleid, weg te gooien. Maar terwijl dezelfde vermoeide debatten over de noodzaak om land te ruilen voor vrede doorgaan, moeten zowel de sceptici van Oslo als de aanhangers ervan begrijpen dat de argumenten voor deze formule vóór september 1993 veel sterker waren. Twee staten zouden ooit een levensvatbare oplossing voor het conflict kunnen bieden, maar pas nadat de Palestijnen eindelijk doen wat Arafat en nu Abbas, en nu ook Hamas, voortdurend hebben geweigerd te doen: hun lange oorlog tegen het zionisme opgeven. Tot die tijd moeten we deze verjaardag vieren door de illusies op te geven die met bloed en verpletterde hoop zijn betaald.

Jonathan S. Tobin is hoofdredacteur van JNS - Jewish News Syndicate. Volg hem op Twitter op: @jonathans_tobin.

Bron: 25 years of illusions about Oslo | JNS.org