Chanoeka

Door Jerry Golden - 26 november 2018

Kislev 24 t/m Tevet 2

De eerste dag van Chanoeka valt op 3 december van dit jaar

Het Feest van de Toewijding", of Chanoeka - u vindt dit feest niet in Lev. 23 bij de zeven Feesten van de Heer. Maar we vinden het in Johannes 10:22 en andere plaatsen. Ik denk dat het misschien wel nodig is om hier een beetje geschiedenis te geven voordat we verder gaan; dit zal geen geschiedenisles zijn, alleen een beetje achtergrond.

Het was de tijd rond 167 voor Christus, of als je Joods bent BCE [voor de gangbare jaartelling]. Voorafgaand aan deze datum regeerde een jonge heerser, Alexander de Grote, over de hele oude wereld. Deze periode wordt "de hellenistische periode" (Grieks) genoemd. Zijn vroegtijdige dood veroorzaakte een machtsstrijd en vier van zijn generaals splitsten het koninkrijk op. Die bij Israël belandde was Antiochus IV. Deze nieuwe Heerser van Israël gebood iedereen om zich te bekeren tot het Hellenisme (de Griekse Mythologie) en de Griekse waarden die hij bezat. Velen deden dat, zelfs velen van de Joden in het land, omdat zij het een zeer beschaafde manier van leven vonden.

Maar er waren Joden die zich dicht bij de Torah en Gods manier van aanbidding hielden en weigerden het Hellenisme te omarmen. In feite gaf Antiochus de Joden een ultimatum, om ofwel hun kenmerkende gebruiken op te geven, zoals aanbidding op de sabbat (zaterdag), de besnijdenis, en de kosjere wetten, of te sterven.

Een van de eerste dingen die Antiochus deed, was het ontheiligen van de Heilige Tempel. Hij beval de gebruiksvoorwerpen, zoals de Menorah, het altaar en de Tafel te verontreinigen en te worden afgebroken. Om er zeker van te zijn dat hij zijn werk had volbracht, beval hij er een varken te offeren op het heilige altaar. Na dat alles te hebben gedaan, beval hij dat de Griekse god Zeus in de Tempel werd aanbeden.

Toen Antiochus hoorde dat het volk mopperde en sprak over een opstand tegen hem, marcheerde hij zijn troepen naar een stad bij de uitlopers genaamd Modi'in. Zijn plan was om een valse god in de stad op te richten en de mensen in de stad te dwingen het te aanbidden. Modi'in was het huis van een priester genaamd Mattathias die vijf zonen had. Hij en zijn zonen kwamen in opstand en doodden de soldaten en begonnen de opstand tegen deze boze heerser. Een van Mattathias' zonen was Judah, en hij werd de nieuwe leider en kreeg al snel de bijnaam "Maccabee" (de Hamer in het Hebreeuws). Om dit stukje geschiedenis nu te beëindigen, vermelden we dat Maccabee en zijn mannen de Griekse legers versloegen en van Antiochus af waren.

De Makkabeeën stonden nu voor de taak om de tempel voor de Joodse aanbidding van hun Heilige God te herstellen. Zij reinigden de tempel en restaureerden het meubilair. Er was speciale aandacht voor de Menorah, want deze symboliseerde het Licht van God. Ze herstelden het en toen ze het licht wilden aansteken, ontdekten ze dat er een probleem was. Deze Menorah kon alleen gebruikt worden met speciale olie, en het duurde acht dagen om deze olie voor te bereiden. Ze vonden genoeg van deze speciale olie voor slechts één dag om te branden. Om de overwinning van hun strijd voor religieuze vrijheid toch te vieren, besloten ze de Menorah toch direct al aan te steken en het licht van God te laten schijnen voor zijn heerlijkheid, ook al was het maar voor een dag. Maar God gaf hun een wonder, en de olie brandde acht dagen, totdat de nieuwe olie klaar was. Vandaag de dag hebben we dus de acht dagen van het Feest van de Toewijding, "Chanoeka". Het is ook de reden waarom je in de meeste Joodse huizen een Menorah een negen armen ziet in plaats van met zeven. Hij vertegenwoordigt het wonder van de acht dagen dat de olie brandde; de negende arm (in het midden) is de Shamash (dienaarslamp), die de Messias vertegenwoordigt.

Er zijn veel gewoonten en tradities die je dichter bij God brengen en je inzicht geven in Zijn grootsheid die met dit feest wordt geassocieerd, maar ik wil dit zo kort mogelijk houden. Elke avond wordt er, acht avonden lang, een kaars aangestoken. De Shamash (het centrum) wordt altijd het eerst aangestoken, want het is vanuit de Messias waaruit al het licht stroomt. Dat wordt dan gebruikt om elke kaars in de acht avonden aan te steken. Er wordt gezegend en er worden liederen over Chanoeka gezongen. Er worden geschenken aan de kinderen gegeven, elk van de acht avonden. Tijdens het aansteken van de Shamash en de andere kaarsen, die worden aangestoken met de Shamash, worden de volgende zegeningen uitgesproken. Ik zal proberen het Hebreeuws in Engelse letters voor u te schrijven, ik hoop dat ik het goed doe.

Een klein advies bij het aansteken van de kaarsen, je plaatst ze van rechts naar links in de Menorah, maar je steekt ze aan met de Shamash van links naar rechts.

BARUKH ATAH ADONAI ELOHENU MELEKH HA-OLAM, ASHER KIDSHANU B'MITZVOHTAV L'HADLEEK NER, SHEL HANUKKAH.

Gezegend zijt u, o Heer onze God, Koning van het universum, die ons heeft onderscheiden door uw geboden en ons heeft opgedragen om het licht van de Chanoeka te ontsteken.

Dus na het aansteken van de kaarsen en het zingen van de Chanoeka-liederen gaat u zitten voor een feestelijke maaltijd, alle acht avonden.

Ik sluit af met een Joods recept voor "Latkes", of om het simpeler te zeggen: "Aardappelpannenkoeken".

Ingrediënten:

2 eieren

3 kopjes geraspte, uitgelekte aardappelen

4 eetlepels geraspte ui

¼ theelepel peper

2 eetlepels cracker- of matzemeel

½ kopje olie of boter

Bereidingsbeschrijving:

Klop de eieren en voeg de aardappelen, uien, zout (naar smaak), peper en meel toe. Verhit de helft van de olie of boter in een koekenpan en voeg het aardappelmengsel er met een eetlepel aan toe. Bak het aan beide kanten bruin. Houd de pannenkoeken warm tot ze allemaal gebakken zijn en voeg naar wens meer olie of boter toe. Serveer het met appelmoes of zure room. Serveer het voor 8.

Shalom, en Hag Same'ach (Fijne vakantie), Jerry & Connie Golden

Bron: Hanukkah – The Golden Report