Artikel

In 2006 zei paus Benedictus XVI in Regensburg wat geen paus ooit had durven te zeggen - dat er een link is tussen geweld en de islam. Tien jaar later noemt paus Franciscus nooit degenen bij naam die verantwoordelijk zijn voor het antichristelijke geweld, en vermeldt nooit het woord "islam."

Door de lijst door te lopen van Paus Franciscus' apostolische reizen - Brazilië, Zuid-Korea, Albanië, Turkije, Sri Lanka, Ecuador, Cuba, Verenigde Staten, Mexico, Kenia, Oeganda, Filipijnen - zou men kunnen zeggen dat Europa niet echt bovenaan zijn agenda staat.

De twee vorige pausen vochten voor de bakermat van het christendom. Paus Johannes Paulus II tegen het communisme met de val van de Berlijnse muur en het IJzeren Gordijn. Benedictus XVI nam het op tegen "de dictatuur van het relativisme" (de overtuiging van een waarheid in de ogen van de aanschouwer) en zette alles in om het continent opnieuw te motiveren door er doorheen te reizen (hij bezocht Spanje drie keer), en in toespraken, zoals die prachtige in Regensburg, waar hij ronduit sprak over de dreiging van de islam, en de Duitse Bondsdag, waar hij de verzamelde politici waarschuwde tegen de dalende religiositeit en het "opofferen van hun eigen idealen ter wille van de macht."

Paus Franciscus daarentegen negeerde gewoon Europa, alsof hij dat al als verloren acht. Deze voormalige Argentijnse kardinaal, een vertegenwoordiger van een "globaal zuidelijk" christendom, met spectaculaire uitstapjes naar de migranten-eilanden Lampedusa (Italië) en Lesbos (Griekenland), maar nooit naar het hart van het oude continent. Paus Franciscus heeft het ook moeilijk gemaakt voor de Anglicanen om in de Katholieke kerk te komen, en heeft de dialoog met hen gebagatelliseerd.

Bovenal echter heeft de paus in zijn belangrijke 6 mei toespraak voor de Karel de Grote prijs, in front van de Europese leiders, Europa gehekeld over de migranten en haar leiders gevraagd om meer genereus voor hen te zijn. Vervolgens introduceerde hij iets revolutionairs in het debat: "De identiteit van Europa is altijd een multiculturele identiteit geweest," zei hij. Dit idee is twijfelachtig.

Multiculturalisme is een specifiek beleid geformuleerd in de jaren 1970. Het was afwezig vanaf de politieke woordenschat van Schuman en Adenauer, twee van de vaders voor de Europa oprichting. Nu is het aangehaald door de paus, die sprak over de noodzaak van een nieuwe synthese. Wat gaat dit allemaal over?

Christendom vandaag treedt nog maar marginaal en irrelevant op in Europa. De godsdienst wordt geconfronteerd met een islamitische demografische en ideologische uitdaging, terwijl de overblijfselen van Joodse gemeenschappen na Auschwitz vluchten voor het nieuwe antisemitisme. Onder deze omstandigheden zou een synthese tussen het oude continent en de islam een overgave zijn van Europa's aanspraak op de toekomst.

"Multiculturalisme" is de moskee die staat op de ruïnes van de kerk. Het is niet de synthese, aangevraagd door de Paus. Het is de weg naar een uitsterven.

Ook is het bijzonder riskant om van Europa te vragen "multicultureel" te worden, terwijl het een dramatische kerstening ervaart. In Duitsland vond een nieuw rapport net uit dat "Duitsland demografisch een multireligieus land is geworden." In de UK verklaarde een grote onderzoek onlangs dat "Groot-Brittannië niet langer een christelijk land is." In Frankrijk is de islam het christendom als dominante religie ook aan het inhalen. Overal vind je dezelfde trend, van het protestantse Scandinavië tot aan het katholieke België. Dat is de reden waarom de paus Benedictus ervan overtuigd was dat Europa "opnieuw moest worden gechristianiseerd." Paus Franciscus probeert zelfs niet eens Europa opnieuw te evangeliseren en te heroveren. In plaats daarvan lijkt hij diep te geloven dat de toekomst van het christendom ligt in de Filippijnen, Brazilië en Afrika.

Waarschijnlijk om dezelfde reden, besteedt de Paus ook minder tijd om het verschrikkelijke lot van christenen in het Midden-Oosten aan de kaak te stellen. Sandro Magister, Italië's meest belangrijke Vaticaan-waarnemer, werpt licht op het zwijgen van de Paus:

"Hij bleef stil toen honderden Nigeriaanse schoolmeisjes door Boko Haram werden ontvoerd. Hij bleef stil toen de jonge Soedanese moeder Meriam ter dood werd veroordeeld, uitsluitend vanwege haar christen-zijn en eindelijk werd bevrijd door de interventie van anderen. Hij zwijgt over de Pakistaanse moeder Asia Bibi, die al vijf jaar in de dodencel zit, omdat zij ook een 'ongelovige' is, en [hij] heeft zelfs niet gereageerd op de twee hartverscheurende brieven die ze hem dit jaar heeft geschreven, vóór en na de herbevestiging van het vonnis."

In 2006 zei paus Benedictus XVI in zijn college in Regensburg, wat geen paus ooit had durven te zeggen - dat er een link is tussen geweld en de islam. Tien jaar later noemt paus Franciscus nooit degenen bij naam die verantwoordelijk zijn voor het antichristelijke geweld, en hij vermeldt nooit het woord "islam". Paus Franciscus erkende ook onlangs de "staat Palestina", voordat die zelfs maar bestaat - als symbolische en ongekende eerste. De Paus kan ook afzien van de lange traditie van de kerk voor een "gerechtvaardigde oorlog", geacht als moreel of theologisch gerechtvaardigd. Paus Franciscus spreekt altijd over het "Europa van de volkeren", maar nooit van het "Europa van de Naties". Hij pleit voor gastvrij zijn naar migranten en wast hun voeten, terwijl hij negeert dat deze ongecontroleerde demografische golven Europa, stukje bij beetje, in een islamitische staat transformeren.

Dat is de betekenis van paus Franciscus' reizen naar de eilanden van Lampedusa (Italië), en Lesbos, Griekenland - beide symbolen van een dramatische geografische en culturele grenslijn. Dat is ook de strekking van de toespraak van de Paus bij de Karel de Grote prijs.

Heeft het hoofd van het christendom Europa opgegeven als een christelijke plaats?

Giulio Meotti, cultureel redacteur voor Il Foglio, is een Italiaanse journalist en auteur.

Heeft de Paus Europa prijsgegeven aan de islam?