Artikel

Een conflict is het brouwen in de vorm van de internationale orde. Het centra rond een idee — een Bijbelse idee — lang gedacht in diskrediet door politieke elites.

In augustus 1941, enkele maanden voor Amerika's toetreding tot de Tweede Wereldoorlog, ondertekenden Winston Churchill en Franklin D. Roosevelt een document dat bekend werd als het "Atlantisch Handvest," wat het beginsel bevestigde van nationale vrijheid ("het recht van alle volkeren om te kiezen welke vorm van overheid waaronder zij zullen leven") als de kernvisie van de westerse mogendheden op de naoorlogse wereld. Op dit kritieke moment bleef de protestantse constructie nog de onbetwiste basis voor de internationale orde, zoals het was opgevat door de leiders van de westerse landen. De grote uitdaging die hun voor ogen stond was de nederlaag van de nazi's en de Sovjets met hun inspanningen om die protestantse orde omver te werpen. Als ze dit zouden kunnen bereiken, leek het dat alles goed zou zijn.

Maar de nederlaag van de nazi's, en uiteindelijk ook van de Sovjets, bracht niet het verwachte herstel van de protestantse constructie voor het westen. In feite is, ten minste sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog, de toekomst van die constructie alleen maar steeds onzekerder geworden. We kunnen dit zien in het geleidelijke afstand doen van de visie op het gezin, de sabbat, en de publieke erkenning van Gods inzettingen, welke gehandhaafd worden door een wettige regering met minimale voorschriften voor een rechtvaardige samenleving. En we kunnen het zien in de scherpe daling van een bezorgdheid voor de bescherming van de onafhankelijkheid van de naties en het recht op zelfbeschikking als de meest effectieve barrières tegen de tirannie van het universele rijk.

Wat deze crisis drijft, is een zware druk voor het opkomende alternatief tegenover de protestantse politieke orde: een alternatief dat de liberale constructie van het westen genoemd kan worden. Hoewel de eindoverwinning van deze nieuwe orde nog ver weg is, zijn instellingen en individuen die daarmee geëngageerd zijn, voldoende krachtig gegroeid om de gehele protestantse constructie twijfelachtig te maken. In de afgelopen jaren hebben we gezien hoe continentaal Europa gereconstrueerd werd onder een multinationaal regime, en hoe in Amerika een reeks vernietigende klappen zijn uitgedeeld aan de protestantse constructie van wat het betekent een legitieme regering te zijn ter bescherming van het welzijn van haar mensen. Met deze duizelingwekkende overwinningen in de hand is de opkomst van de liberale constructie van het westen de belangrijkste ontwikkeling in onze politieke wereld van vandaag. De enige concurrent voor deze titel is misschien de gelijktijdige opkomst van de radicale islam.

Wat is deze liberale constructie? Ik zal ingaan op een paar van de belangrijkste kenmerken, sommigen ervan zijn vertrouwder dan andere.

De liberale constructie van het westen is gebaseerd op de idee dat er uiteindelijk slechts één principe de basis is van de legitieme politieke orde: namelijk, individuele vrijheid.

Om te beginnen, in tegenstelling tot de protestantse constructie, die bloeide in de spanning tussen de twee fundamentele beginselen van een bijbels gefundeerd moreel minimum en nationale vrijheid, is de liberale constructie van het westen gebaseerd op de idee dat er uiteindelijk slechts één principe de basis is van de legitieme politieke orde: namelijk, individuele vrijheid. Een klassieke en nog steeds zeer invloedrijke bron voor dit idee is het moderne wereldberoemde liberaal manifest, van John Locke met zijn Tweede Verhandeling over de Regering. Dat bepalende document, gepubliceerd in 1689, opende met de bewering dat alle menselijke individuen zijn geboren als "volkomen vrij" en "perfect gelijk", en gaat verder met het beschrijven van streven naar leven in vrijheid en eigendom, in een wereld van transacties gebaseerd op toestemming. Vanuit deze basis bouwde Locke zijn model van het politieke leven en de theorie over een regering.

Locke zelf was een product vanuit de protestantse constructie, en zijn werk was dan ook bedoeld om het te versterken, niet te ondermijnen. Niettemin bagatelliseerde hij in zijn modernisering van de theorie, of heeft het volledig weggelaten, de hoofdkenmerken van de menselijke natuur en menselijke samenleving. In de Tweede Verhandeling laat Locke de intellectuele of culturele erfenis weg, die men ontvangt in een bepaalde familie, gemeenschap, natie, en wordt de religieuze traditie opgeheven. Hij negeert de wederzijdse verantwoordelijkheden die intrinsiek zijn aan een overgenomen of vastgesteld lidmaatschap in zulke collectieven, tot de oprichting van verregaande eisen in loyaliteit en eer; en de wijze waarop de onvermijdelijke uitdagingen en de ontberingen versterken van het menselijk leven in deze verantwoordelijkheden en eisen, en zet ze vaak in onroerende kenmerken af in het morele en politieke landschap. Het resultaat is Locke's schokkende afschrijving van zelfs de meest elementaire verbintenissen waarvan is gedacht dat het de samenleving bij elkaar zal houden.

Bijvoorbeeld is er dan reden om te geloven dat broers geboren uit de dezelfde ouders niet meer verplicht zijn tot elkaar? Hebben grootouders geen verplichtingen meer aan hun kleinkinderen, of de kleinkinderen richting hun grootouders? Aangezien dergelijke fundamentele familierelaties niet tot stand komen door middel van instemming, genereert Locke's model geen enkele verplichting van dit soort, die we normaal met een familie associëren. Ook niet de overheid die ertoe wordt gebracht door het sociaal contract vanuit de Tweede Verhandeling om griezelig zonder grenzen en beperking te zijn, zonder een bewustzijn van enige verantwoordelijkheid aan de ongeboren toekomstige generaties of zelfs van elke verantwoordelijkheid om kinderen in de wereld op de eerste plaats te zetten, en die zonder enige zorg te hebben over een nagedachtenis van generaties uit het verleden, die zich hebben opgeofferd om het heden tot stand brengen. Locke's vrije en gelijke individuen hebben er niet mee ingestemd, om het even in welke van deze dingen ook, wat betekent dat ook instellingen zoals de nationale staat, gemeenschap, familie en de kerk — instellingen die grenzen en beperkingen stellen in banden met de toekomstige generaties en in het verleden, en voorbij kijken aan het heden naar iets hoger — lijken geen enkele reden meer te hebben om te bestaan. Ongewild maakt het kader aangeboden door Locke's Verhandeling het buitengewoon moeilijk om de protestantse orde uit te leggen, en nog veel minder om die te rechtvaardigen.

Dus volkomen onrealistisch is de wereld beschreven in Locke's Tweede Verhandeling, een wereld waarin zo veel van het normale politieke klimaat is teruggebracht tot de eisen van individuen die vrij zijn in het nastreven van bezit, dat het werkelijk op een droom-wereld lijkt. Locke's eerste lezers waren dan ook diep verontrust hierdoor. Maar de radicale gebreken voor zijn standpunten zijn geleidelijk niet meer erkend als een probleem, en het westerse intellectuele leven is nu overspoeld met navolgende werken — van Kant's Perpetual Peace (1795) Ayn Rand's Atlas Shrugged (1957) en John Rawls A Theory of Justice (1972) — die onvermoeibaar werken aan deze droomwereld, met de herziening van de liberale visie op de mens die vrij is in het nastreven van bezit op basis van toestemming en zonder grenzen.

Op sommige punten heeft deze liberale politieke en economische theorie en het volkenrecht, het realistische leven verpletterd, met de concurrerende standpunten, die steeds meer het vrijwel onbetwiste kader werden voor wat opgeleide persoon moeten weten over de politieke wereld. Op een paar uitzonderingen na zijn de meest luidruchtig besproken debatten tussen de rivaliserende weergaven in politieke theorie (bijvoorbeeld die tussen John Rawls en Robert Nozick) economie (John Maynard Keynes versus Friedrich Hayek) of in de jurisprudentie (tussen Ronald Dworkin en H.L.A. Hart) twee of drie generaties lang, uitgevoerd in termen grotendeels intern aan eenzelfde Lockeaans paradigma.

Vraag vandaag een verfijnd, doordacht persoon in de politiek of economie of rechten een verdediging op te bouwen voor de nationale staat en u zult snel zien hoe onbekend een dergelijk idee is geworden.

Universitair opgeleide politieke en intellectuele elites in Amerika en Europa, hoe ze ook over zichzelf denken als "liberalen" of als "conservatieven," zitten nu voor het grootste deel geïsoleerd binnen dit liberale kader. Vraag vandaag een verfijnd, doordacht persoon in de politiek, de economie, of de rechten, een verdediging op te bouwen over de instelling van de nationale staat, het traditionele gezin, of voor een publieke erkenning van Gods koningschap, en u zult onmiddellijk zien hoe vreemd deze dingen zijn geworden, en hoe vreemd ze zijn aangezien de voorwaarden waaraan de leden van onze elites gewend zijn tot de conceptualisering van de wereld. Dit is niet gewoon een kwestie van het oneens zijn met de stelling dat zulke dingen essentieel zijn voor het behoud van een beschaafde politieke orde. Het is eerder een kwestie van zo ondergedompeld zijn in de liberale constructie dat ze zich zelfs niet kunnen voorstellen hoe een niet-Lockeaanse visie op de werkelijkheid eruit zou kunnen zien.

Zijnde ingewijd in dit paradigma, kunnen goed opgeleide mensen nu hun dagen vullen met te werken aan een eindeloze serie van liberale projecten die heel echt lijken: het ontluikende politieke programma van de Europese eenwording; de uitbreiding van de ongebreidelde vrijhandel en de vrije immigratie van populaties; de overgang van ondernemingen naar "multinationals" die de wereldeconomie dienen in plaats van een bepaald nationaal belang; de onderwerping van de naties aan een steeds groeiende hoeveelheid internationaal recht; de agitatie voor een universele regeling van de mensenrechten door middel van internationale niet-gouvernementele organisaties en de VN-Mensenrechtenraad in Genève; de homogenisering van de universiteiten in de wereld door middel van het versnelde systeem van internationale normen en "peer review". Al deze dingen worden nagestreefd als vanzelfsprekend door universiteiten met de opgeleide Lockeaansen, die zich nauwelijks bewust zijn dat er misschien wel intelligent en fatsoenlijke mensen zijn wiens op waarde schatten van dergelijke ondernemingen drastisch anders zijn dan die van hun zelf.

Maar ondanks het grote succes die deze projecten hebben gehad in het veranderen van onze wereld, en ondanks hun echte waarde op bepaalde gebieden (zoals economie), blijft de Lockeaanse verantwoording van wat het was: een schokkende onvoldoende basis voor het begrijpen van de politieke realiteit. Die factoren in het menselijk politieke en sociale leven, die geen plaats hebben in het liberale paradigma zijn niet afgeschaft. Ze zijn alleen geweigerd en onderdrukt. En zoals de marxisten vóór hen, zullen de liberalen ontdekken dat terwijl een ontkenning gemakkelijk is, onderdrukking een escalerende kostenpost vergt.

Nationalisme en de toekomst van westerse vrijheid