Artikel

"We kunnen de deuren naar Griekenland en Bulgarije op elk gewenst moment openen en we kunnen we de vluchtelingen in de bussen zetten... Dus hoe zult u dan omgaan met de vluchtelingen, als je geen deal hebt? De vluchtelingen doden?" Dit was de vraag van de Turkse President Recep Tayyip Erdogan, in een ware maffia stijl, aan de voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, en de Voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, op 16 november 2015 in een besloten bijeenkomst in Antalya, Turkije, waar de drie elkaar na de G20-top ontmoetten.

Terwijl Tusk en Juncker beide weigerden om commentaar te geven op de vraag of de vergadering wel plaats vond, heeft Erdogan sindsdien gepocht dat hij trots was op de gelekte notulen van de vergadering, waar hij zo moedig de EU-leiders chanteerde om beschermgeld te betalen.

Erdogans bedreigingen werden bijna sinister crimineel: "... de EU zal worden geconfronteerd met meer dan een dode jongen aan de kust van Turkije. Het worden er 10.000 of 15.000. Hoe zult u daarmee omgaan?"

Ten slotte, voeding gevend aan de ontkenning en onwetendheid van de Europese elites, die op dat moment bezig waren met de terreuraanslagen van Parijs, die slechts drie dagen eerder hadden plaatsgevonden, vertelde Erdogan - die zelf de gastheer is en ondersteuning geeft aan terreurgroepen, van Hamas tot aan Hezbollah en ISIS - aan zijn Europese collega's: "De aanslagen in Parijs is [sic] alleen over armoede en uitsluiting. Deze mensen... zullen terroristen blijven in Europa."

Uit de gelekte notulen bleek bovendien dat Tusk en Juncker bij Erdogan bijna smeken om redelijk te zijn, door op pathetische wijze hem te vertellen dat de EU hem een behandeling heeft gegeven "als de prins in Brussel."

"Als een prins?" antwoordde Erdogan, "natuurlijk. Ik ben geen vertegenwoordiger van een derde wereldland." Hij vertelde ook aan Juncker, die de voormalige minister-president van Luxemburg is, om niet Luxemburg te vergelijken met Turkije: "Luxemburg is niet meer als een stad in Turkije."

In een toespraak in Ankara op 7 februari 2016, verwijzend naar de ontmoeting met Juncker en Tusk, pochte Erdogan: "Ik ben trots op wat ik heb gezegd. Wij hebben de rechten van Turkije en de vluchtelingen verdedigd. En we vertelde hen: Sorry, we zullen de deuren openen en afscheid nemen van de migranten." Hij ging vervolgens verder met het herhalen van deze dreiging:

"In het verleden hebben we mensen gestopt bij de poorten van Europa, in Edirne stopten we hun bussen. Dit gebeurt een of tweemaal, en toen openden we de poorten en wensten hen een veilige reis, dat is wat ik zei. ... We hebben niet het woord 'idioot' op ons voorhoofd geschreven. Denk niet dat er vliegtuigen en bussen voor niets zijn. We zullen laten zien dat ons geduld reikt tot een bepaald punt en dan zullen wij doen wat nodig is."

Iets meer dan een maand na Erdogans nieuwste bedreigingen, in februari 2016, heeft dit al vruchten afgeworpen. Erdogans toezegging aan de Europese Unie, die zijn wensen heeft toegekend in de vorm van de "EU-Turkije verklaring" van 18 maart. Volgens deze overeenkomst zal de EU aan Ankara 6 miljard euro betalen in de komende twee jaar, die zal worden besteed aan de Syrische vluchtelingen die al in Turkije zijn. Bovendien, uiterlijk juni 2016 zullen 80 miljoen Turkse burgers visumvrije toegang krijgen tot de Europese Unie, wat verzacht werd door de eis van de EU dat Turkije dan heeft voldaan aan "alle criteria" tegen die tijd. De belofte tot opheffing van de visumplicht voor Turkse burgers moet worden gezien als reëel, echter, waarschijnlijk kan dit niet worden afgewezen vanwege "criteria" waaraan niet is voldaan - vooral als een ander deel van de overeenkomst duidelijke lippendienst is, namelijk de toezegging om het proces van de toetreding van Turkije tot de Europese Unie nieuw leven in te blazen.

Wat heeft Turkije beloofd om te doen in ruil voor deze zeer tastbare voordelen? Er is afgesproken dat alle nieuwe "illegale migranten" die oversteken vanuit Turkije naar de Griekse eilanden vanaf 20 maart 2016 zullen worden teruggestuurd naar Turkije. De overeenkomst bepaalt dat dit zal plaatsvinden...

"...in volledige overeenstemming met de EU en het internationaal recht, dus exclusief enige vorm van collectieve uitzetting. Migranten die aankomen op de Griekse eilanden zullen naar behoren worden geregistreerd, en elke asielaanvraag zal individueel worden verwerkt door de Griekse autoriteiten in overeenstemming met de richtlijn voor asielprocedures, in samenwerking met UNHCR [VN Hoge Commissaris voor Vluchtelingen]. Migranten waarop het asiel niet is toe te passen, of waarvan een ongegronde toepassing heeft plaats gevonden, of niet ontvankelijk zijn overeenkomstig die richtlijn, worden teruggeleid naar Turkije."

Voor elke Syriër die wordt teruggestuurd naar Turkije vanaf de Griekse eilanden, zal een ander Syriër vanuit Turkije worden gevestigd in de EU – tot aan 72.000 Syriërs. Prioriteit zal worden gegeven aan migranten die de EU niet eerder hebben betreden, en aan degenen die hebben niet geprobeerd hebben om de EU illegaal binnen te komen. Bovendien zal Turkije alle benodigde maatregelen nemen om te voorkomen dat nieuwe routes zich openen vanuit de zee of over land voor illegale migratie vanuit Turkije naar de EU.

Door toe te geven aan iets dat neerkomt op Turkse chantage, hoopt de EU de mensensmokkelaars te stoppen, die opereren vanuit Turkije, ten behoeve van een einde aan de migratiestroom tussen Turkije en de EU - of zoals de overeenkomst zegt: "wezenlijk en duurzaam verminderen." Ze hebben ook de hoop dat de overeenkomst op zich gevolg zal hebben op de stroom en de migranten zal ontmoedigen om de gevaarlijke route te proberen, wanneer zij weten dat de kans er is dat ze zullen worden teruggestuurd naar Turkije.

Gezien vanuit Europa's eigen, heilige, zelf verklaarde humanitaire beginselen, vertegenwoordigt de deal niet alleen een woordbreuk voor Erdogan's criminele chantage, maar een volledige uitverkoop: zelfs de Europese leiders kunnen niet beweren dat het Turkije van Erdogan een "veilig derde land" vertegenwoordigt. Wat er zal gebeuren met de migranten zodra ze worden teruggestuurd naar Turkije, is niet bekend. Dat is duidelijk uit het eigen antwoord van de EU op de vraag hoe het zeker kan zijn dat vluchtelingen en migranten terug in Turkije bescherming krijgen. Het EU non-antwoord in een circulaire is: "Alleen asielzoekers die zullen worden beschermd overeenkomstig de relevante internationale normen en met inachtneming van het beginsel van niet-onder-druk worden teruggeleid naar Turkije." Alsof Turkije volgens Erdogan wereldberoemd is geworden om zijn eerbiediging van de "internationale normen."

Op 18 maart, op de dag dat de verklaring van de EU-Turkije officieel werd, verklaarde Erdogan: "Democratie, vrijheid en de rechtsstaat... voor ons hebben deze woorden niet langer enige waarde meer." De woorden "niet langer" waren er alleen voor de show - zoals elke waarnemer van Erdogans Turkije u zal vertellen: democratie, vrijheid en rechtsstaat hadden nog nooit enige waarde voor Erdogan.

In tegenstelling tot de standpunten van de EU en de Obama-regering, is Erdogan geen democraat, en is het ook nooit geweest. Hij heeft zijn carrière gewijd aan het transformeren van een seculier, Europees georiënteerd Turkije in een islamitische staat, en hij heeft herhaaldelijk de westerse pogingen afgewezen om zijn bewind af te schilderen als een voorbeeld van "gematigde islam". Hij zegt dat een dergelijk concept "lelijk en beledigend is; er is geen gematigde islam. Islam is islam."

Als een jonge man heeft Erdogan carrière gemaakt in de islamitische bewegingen en partijen, wat haaks staat op de seculiere Kemalisten, wiens doel het was om Turkije als een seculiere democratie te behouden, met religie als een geheel private aangelegenheid. Een van de partijen waarin Erdogan actief was, is de Refah-partij, die door de Turkse historicus Soner Cagaptay werd beschreven als "een expliciet islamitische partij, die sterke anti-Westerse, antisemitische, anti-democratische en anti-seculiere elementen benadrukte." Erdogan werd gearresteerd en veroordeeld voor religieuze ophitsing in 1998, nadat de Refah partij was verboden door het Constitutionele Hof van Turkije.

Toen Erdogan terugkeerde op het toneel in 2002 met de zogenaamde Rechtvaardigheid en Ontwikkeling Partij (AKP), konden zijn islamitische geloofsbrieven nauwelijks onder het tapijt worden geveegd in een Turkije dat nog steeds bestond als een seculiere staat.

Dus wat moet je doen als je wilt dat je nog te pruimen bent voor de secularisten en het westen? Je introduceert de islamitische sharia langzaam en voorzichtig op een versnipperde manier. Dat is wat Erdogan heeft gedaan: geleidelijk alle voormalige seculiere bolwerken tegen de islamisten onder zijn eigen islamitische invloedssfeer brengen -- het onderwijssysteem, de rechtbanken en zelfs het leger.

De overeenkomst met Turkije mag geen aanleiding zijn voor een feestje in Europa. Erdogans bedreigingen vormden de deal op een manier die alle hoop in twijfel trekt op een daadwerkelijke naleving. En het beëindigt de ijdele Europese droom betreffende de stroom van migranten uit Turkije en Europa. De vraag is echter niet alleen een kwestie over zijn bereidheid, die discutabel is. Het is veel meer een vraag of Turkije zelfs maar capabel is de mensensmokkelaars te stoppen. Dat laatste is open voor twijfel. "Ankara dreigt dat ze de beloften die ze heeft gedaan in Brussel niet waar kan maken en deze niet kan en zal nakomen,' zei Aykan Erdemir, een politicus van de voormalige oppositie, nu een hoge medewerker bij de 'Foundation for Defense of Democracies' in Washington. "Menselijke smokkelaars zullen de Turkse autoriteiten te slim af zijn, evenals zij de EU-autoriteiten te slim af waren."

Zelfs als men ervan uitgaat dat Turkije zowel bereid als in staat is om de migratieroutes tussen Turkije en Griekenland af te sluiten, dan is het ondenkbaar dat de Turkse mensensmokkelaars gewoon hun succesvolle bedrijf opgeven. Het is veel waarschijnlijker dat ze zelfs de nog langere en gevaarlijkere routes vanuit Turkije naar Italië zullen openstellen. En als dit in strijd is met de overeenkomst met de EU, dan is er geen mechanisme om te verhinderen dat Turkije daarvoor de ogen sluit.

"Iedereen weet dat niemand een smokkelaar kan stoppen - ze vinden altijd een weg," zo vertelde Ahmad, een Syriër die naar het Verenigde Koninkrijk werd gesmokkeld aan de Spectator: "Het zal gewoon duurder worden."

Dit is natuurlijk het nachtmerrie-scenario voor een wanhopige EU: ongeacht hoe hard het ook probeert, of hoeveel het ook buigt voor de eisen van de afperser in Turkije. De migrantencrisis zal blijven groeien. Zelfs als Turkije alle routes uit Turkije naar Europa afsluit, zullen vluchtelingen nieuwe routes vinden via Noord-Afrika of de Kaukasus. Met andere woorden: de deal met Turkije is er een van veel geschreeuw en weinig wol.

Een Duitse denktank heeft de verwachte migrantenstromen door Europa dit jaar gesimuleerd, en komt met een geschat bereik van 1,8 tot 6,4 miljoen mensen - dat laatste is een slechtste scenario, dat grote aantallen uit Noord-Afrika gaat omvatten. Volgens de Franse Minister van defensie Jean-Yves le Drian, geciteerd op 24 maart, zitten 800.000 migranten momenteel op Libisch grondgebied te wachten om de Middellandse Zee over te steken.

Dit is dus wat Angela Merkel op discutabele wijze startte met haar belofte om elke vluchteling in Duitsland te ontvangen. En dit is wat haar EU-collega's nu wanhopig proberen te stoppen. Misschien proberen ze het niet hard genoeg. Volgens de gelekte notulen van de vergadering met Erdogan, vertelde Tusk aan Erdogan: "De EU kan zichzelf minder aantrekkelijk maken voor de vluchtelingen, maar dat is niet de oplossing die we willen." Veel Europeanen zullen het wellicht niet met hem eens zijn.

Europa verliefd op Godfather Erdogan