Artikel

In zijn toespraak vorige week voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York droeg de President van de Palestijnse Autoriteit (PA), Mahmoud Abbas, zijn gebruikelijke aanklachten tegen Israël, onder vermelding van de "collectieve straffen", "sloop van huizen," "standrechtelijke executies" en "etnische zuiveringen". Maar Abbas' gedachten lijken elders te zijn in deze dagen. Hij wordt geconfronteerd met een nieuwe uitdaging van onverwachte partijen, namelijk de verschillende Arabische landen die samen zijn opgekomen met de eis dat hij zijn regerende Fatah Factie hervormt en de weg vrijmaakt voor de opkomst van een nieuw Palestijns leiderschap.

Dit was nog niet opgenomen in de UN-toespraak. Inderdaad, waarom zou Abbas met wereldleiders delen dat zijn Arabische broeders druk op hem leggen voor belangrijke hervormingen in Fatah, en het beëindigen van een tien jaar durende machtsstrijd met Hamas, wat heeft geleid tot de oprichting van twee gescheiden Palestijnse gebieden op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.

Abbas' assistenten hebben toegeven, dat er vandaag meer bezorgdheid is over de "Arabische inmenging" in de interne aangelegenheden van de Palestijnen dan er is over een "collectieve straf" of "nederzettingsactiviteiten". Hij is in feite zo bezorgd dat hij onlangs uithaalde naar de Arabische landen die zijn begonnen met een initiatief tot een "herschikking van het Palestijnse huis van binnenuit" en zal leiden tot veranderingen op het Palestijnse politieke toneel.

Naar de Arabische landen achter het initiatief - Egypte, Saoedi-Arabië, Jordanië en de Verenigde Arabische Emiraten - wordt door veel Palestijnen verwezen als het "Arabische Kwartet".

"Het besluit is van ons en we zijn de enigen die beslissen. Niemand heeft bevoegdheid over ons. Niemand kan ons dicteren wat te doen. Het ongemak van Washington of Moskou of andere hoofdsteden kan me niet schelen. Ik wil niets horen over deze hoofdsteden. Ik wil het geld niet van deze hoofdsteden. Laten we onszelf bevrijden van de "invloed" van deze hoofdsteden."

Hoewel hij niet de vier Arabische landen met name vermeldde, was het duidelijk dat Abbas verwees naar het "Arabische Kwartet" toen hij sprak over "hoofdsteden" en hun invloed en geld. Abbas bericht: "Hoe durft een Arabische land mij vertellen wat te doen, ongeacht hoe rijk en invloedrijk ze kunnen zijn." Abbas ziet de vraag door deze Arabische landen voor het nieuwe Palestijnse leiderschap, eenheid en hervormingen in Fatah als een "onaanvaardbare inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van de Palestijnen."

Dus wat zit er dan precies in dit nieuwe Arabische initiatief wat Abbas zo woedend maakt, dat hij bereid is om zijn betrekkingen in gevaar te brengen met vier van de meest vooraanstaande staten in de Arabische wereld?

Volgens berichten in Arabische media-kanalen heeft het "Arabische Kwartet" een plan opgesteld om 'de Palestijnse portefeuille te activeren' door een beëindiging van het geschil tussen Abbas' Fatah en Hamas. Het plan verzoekt ook het schisma binnen Fatah te beëindigen door sommige van de verdreven leiders, met inbegrip van Mohammed Dahlan, terug te laten keren in de factie. Het algemene doel van het plan is om de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook te verenigen onder één gezag, en de politieke anarchie in de gebieden te beëindigen die wordt gecontroleerd door de Palestijnse Autoriteit en Hamas. Het "Arabische Kwartet" heeft zelfs een Comité gevormd dat moet toezien op de uitvoering van elke "verzoenings"-afspraak tussen Fatah en Hamas, en tussen Abbas en zijn tegenstanders in Fatah. Volgens het plan zal, indien een dergelijke overeenkomst niet wordt bereikt, de Arabische Liga ingrijpen om een "verzoening" tussen de rivaliserende Palestijnse partijen af te dwingen.

Abbas' belangrijkste zorg is niet een "verzoening" met Hamas. In feite heeft hij meermalen zijn bereidheid getoond tot het vormen van een regering van nationale eenheid met Hamas en het beëindigen van het conflict met de islamitische beweging. In de afgelopen weken waren er zelfs hernieuwde Fatah-Hamas besprekingen in Qatar om "eenheid" en "verzoening" te verwezenlijken tussen de twee rivaliserende partijen. Het is veeleer de poging om Abbas te dwingen tot een verzoening met Dahlan en om werkelijk te proberen die als PA-president te krijgen. Volgens een bron dicht bij Abbas, zou hij (Abbas) liever vrede met Hamas sluiten dan "de gifbeker te drinken" van het oplappen van de kwesties met Dahlan.

Abbas heeft een zeer bijzondere afkeer van Dahlan in zich. Dahlan was nog maar vijf jaar geleden een ambtenaar van Fatah, die heel nauw verbonden was met Abbas. Eens vormden Abbas en Dahlan, een voormalige veiligheidscommandant in de Gazastrook, een alliantie tegen Yasser Arafat, de voormalige voorzitter van de PA. Maar aan de wittebroodsweken tussen Abbas en Dahlan kwam een einde en een paar jaar geleden begonnen Abbas en zijn luitenants in Ramallah te vermoeden dat Dahlan ambities had om Abbas te vervangen of op te volgen. Op verzoek van Abbas werd Dahlan uit Fatah gezet en beschuldigd van moord, financiële corruptie en samenzwering om Abbas' regime omver te werpen. Vanuit zijn ballingschap in de Verenigde Arabische Emiraten voert Dahlan sindsdien zijn campagne tegen de 81-jarige Abbas door hem en zijn twee rijke zonen te beschuldigen van het runnen van de PA alsof het hun eigen private heerlijkheid is.

Zo groot is Abbas' minachting voor Dahlan, dat hij vorige week naar verluidt de PA-autoriteiten geïnstrueerd heeft om Dahlans vrouw, Jalilah, te verbieden de Gazastrook te betreden. Jalilah runt en financiert een aantal goede doelen in de door Hamas bestuurde Gazastrook. Haar activiteiten worden door Abbas gezien als een poging om een machtsbasis op te bouwen voor haar man en de weg vrij te maken voor zijn terugkeer op het politieke toneel. Abbas' besluit om haar te verbieden de Gazastrook binnen te komen, kwam na rapporten dat zij en haar man planden om een collectieve bruiloft te organiseren en te financieren voor tientallen verarmde Palestijnse paren. Natuurlijk komt de financiering uit de Verenigde Arabische Emiraten, waarvan de heersers aan het Dahlan paar onderdak en geld hebben verstrekt voor meerdere jaren.

Als Abbas zegt dat hij dat "geld niet wil" van bepaalde Arabische hoofdsteden, dan verwijst hij naar de Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië. Hij vermoedt sterk dat deze twee rijke landen investeren in Dahlan en hem van fondsen voorzien als onderdeel van een regeling ter vervanging van hem en dat zij de weg willen vrijmaken voor de opkomst van een nieuw Palestijns leiderschap. Voor Abbas, die heeft geweigerd om een adjunct te benoemen, of een potentiële opvolger, is dit een zeer ernstige bedreiging voor zijn autocratische bewind, en een "samenzwering" door externe partijen tegen hem en zijn leiderschap van de Palestijnse Autoriteit.

Abbas en de Fatah-leiders in Ramallah zijn ervan overtuigd dat de leden van het "Arabische Kwartet" eigenlijk van plan zijn om de weg vrij te maken voor het bevorderen van een "normalisering" tussen de Arabische wereld en Israël -- allemaal ten koste van de Palestijnen. Zij beweren dat de vier Arabische landen Dahlan gebruiken ter bevordering van het vergemakkelijken van hun missie van toenadering tot Israël. Deze landen zijn tot de conclusie gekomen, dat zolang Abbas en het huidige PA-leiderschap daar zijn, het zeer moeilijk zal zijn enige vorm van "normalisering" of vredesverdragen te initiëren tussen de Arabische landen en Israël. Het PA-leidersstandpunt is altijd geweest dat vrede tussen de Arabische landen en Israël alleen moet komen na, en niet vóórdat, het Israëlisch-Palestijnse conflict is opgelost.

"Het plan van het Arabische Kwartet bereidt zich voor op de overgangsperiode na het Abbas-tijdperk en de onderhandelingen voor vrede tussen de Arabische landen en Israël. Het plan is ontworpen om de belangen te dienen van de Arabische regimes om meer dan een einde te maken aan de verdeeldheid onder de Palestijnen. Het doel is om de Palestijnse zaak te elimineren en het vinden van een alternatief voor President Abbas."

Deze analyse weerspiegelt de standpunten van Abbas en zijn ervaren leiders van de Palestijnse Autoriteit in Ramallah, die uiterst voorzichtig blijven over elk spreken aangaande de opvolging in het PA-leiderschap.

Interessant genoeg lijkt het initiatief van het "Arabische Kwartet" voor nu de Palestijnse ambtenaren te hebben verdeeld, met sommigen die het verwelkomen en anderen het verwerpen.

Met kritiek op Abbas en het Fatah-leiderschap dat zij opkomen tegen het plan, drong Hassan Asfour, een veteraan en Fatah-official en voormalig PA-minister van Staat, er bij Abbas op aan om zijn "onpraktische, irrationele en overhaaste" besluit over het initiatief van de vier Arabische landen te heroverwegen. Asfour wees erop dat Abbas' recente kritiek op deze landen "schadelijk" en "ongerechtvaardigd" was. Abbas' naaste assistenten hebben geantwoord met de bewering dat Asfour een politieke bondgenoot van Dahlan was en daarom een duidelijke agenda heeft.

Veel Palestijnen waren verrast om te zien dat een Palestijnse veteraan-official als Ahmed Qurei, een voormalig premier van PA en een van de architecten van het Oslo-akkoord, ten gunste sprak van het "Arabische Kwartet"-plan, dat er in principe in voorziet Abbas te verdrijven uit de macht. Abbas' naaste adviseurs beweren dat Qurei zich heeft aangesloten bij Dahlan in zijn streven naar verandering van het regime in Ramallah.

Dahlan heeft op zijn beurt zijn eigen initiatief gelanceerd door te pleiten voor een "uitgebreide" verzameling van Palestijnse facties in Caïro, om zo te praten over manieren om echte veranderingen teweeg te brengen in de Palestijnse politieke arena. Dus is Dahlan nu verhuisd van activiteiten achter de schermen om nu Abbas in het openbaar omver te werpen. En daarin geniet hij de politieke en financiële steun van ten minste vier belangrijke Arabische landen die ook een einde willen maken aan het tijdperk van Abbas. Dit is de eerste keer dat oude Palestijnse officials, met de steun van de Arabische landen, openlijk de leiding van de PA hebben uitgedaagd. Er is voorspeld dat minstens 600 mensen aanwezig zullen zijn in de door Dahlan gesponsorde conferentie in de Egyptische hoofdstad. De leiding van de PA dreigt nu om het iedereen te vergelden die de conferentie bijwoont met het afsnijden van hun salaris. Dit zal alleen de crisis verdiepen in Abbas' Fatah en nog meer machtsstrijd brengen.

Deze gedachten had Abbas ongetwijfeld in zijn hoofd toen hij de Algemene Vergadering van de VN toesprak - de nieuwe Arabische "samenzwering" om hem te vervangen door Dahlan of iemand anders. Dit, en niet het Israëlische beleid, is de ware nachtmerrie voor Abbas. Immers, hij weet dat zonder de aanwezigheid van Israël in de Westelijke Jordaanoever, zijn regime al lang in handen van Hamas of zelfs van zijn politieke rivalen in Fatah zou zijn gevallen.

Het plan van het "Arabische Kwartet" toont aan dat sommige Arabische landen inderdaad beu zijn van Abbas' mislukking om zijn volk naar een beter leven te leiden. Deze staten, die al heel lang de Palestijnen politiek en financieel steunen, heb schoon genoeg van Abbas' streven naar oneindige macht - en dat op de directe kosten van het welzijn van zijn volk. Het zal niet lang duren voordat we zien of deze Arabische landen, nu bespot door Abbas, zullen slagen in het bevrijden van de Palestijnen van hun leiders die hen leiden naar niets anders dan een ruïnering.

Abbas tegen de Arabische leiders: loop naar de hel!