Turkije: "Huis van slechte grappen"

door Burak Bekdil - 2 juni 2015

De Turken hebben Istanbul fysiek "overwonnen" in 1453, maar vrome Turken denken blijkbaar dat een "verovering" slechts volledig is, als alle sporen van het "christelijk erfgoed" zijn uitgewist.

Het is dezelfde mentaliteit die de Turken ervan overtuigt dat Jeruzalem, dat voor het eerst werd gebouwd ongeveer 10 eeuwen voor de geboorte van de islam, een heilige islamitische stad is.

Met de mogelijke heropening van de Hagia Sophia (oorspronkelijk een kerk) als een moskee, zullen zij zich daar verzamelen om te bidden voor de bevrijding van de "heilige islamitische stad" Jeruzalem.

In 2014 produceerde een groep van marketing goeroes indrukwekkend beeldmateriaal voor public relations (PR), dat het gezicht van Turkije werd over de hele wereld. De campagne, gericht op Turkije als een van de top vijf toeristische bestemmingen ter wereld in 2023, ging om de slogan "Huis van...". "Huis van Koffie", zei een poster. "Huis van Handel", zei een andere. `In de lijst werd opgenomen het "Huis van Troje", "Huis van de oude goden" en ook "Huis van de Ilias". Maar niet alleen dat. Volgens de PR-campagne was Turkije ook het "Huis van de Maagd Maria" en het "Huis van het christendom". De laatste twee zijn voldoende om Turkije tot het "Huis van slechte grappen" te maken.

Ironisch genoeg, toen de PR-campagnevoerders hun posters aan de wereld lieten vertellen dat Turkije het "Huis van het christendom" is, verzamelde de meerderheid van de afgestudeerden aan de islamitische religieuze "imam school" zich in Istanbul en men gaf een persverklaring uit met de eis dat de historische Hagia Sophia Kerk de functie van moskee zou krijgen: "De Hagia Sophia is voor ons niet alleen een gebedshuis, het symboliseert samen met de Veroveraar (Sultan Mehmed II) ons erfgoed, onze onafhankelijkheid ... Zonder dat het wordt geopend voor de (moslims) gebeden, er is geen manier waarop wij, de Turkse natie, volledig onafhankelijk kunnen zijn."

Het verhaal van de Hagia Sophia is triest. Haar christelijke bouwers hebben zich nooit kunnen voorstellen dat het land hem eeuwen later zou bezitten en zich nooit "onafhankelijk" zou voelen, tenzij hij werd omgezet tot een moskee.

De Hagia Sophia kerk in Istanbul werd gebouwd in 537, en diende als een Oost-orthodoxe kathedraal. Het was de zetel van het Patriarchaat van Constantinopel (behalve tussen 1204 en 1261 toen het werd omgezet in een rooms-katholieke kathedraal in het kader van het Latijnse Rijk). In 1453 beval Mehmed II dat de kathedraal zou worden omgezet in een moskee. De klokken, altaren, iconen, en andere relikwieën werden verwijderd uit het heilige gebouw. De mozaïeken van Jezus, Moeder Maria en christelijke heiligen en engelen beeltenissen werden verwijderd of bepleisterd; en islamitische functies werden toegevoegd aan deze orthodox-katholieke - maar dan islamitische gebedshuis. In 1935 werd het orthodox-katholieke-islamitische gebedshuis omgebouwd tot een museum. Sindsdien hebben de Turkse vrome moslims tal van campagnes gelanceerd om het onfortuinlijke "orthodox-katholiek gebouw weer te veranderen in een islamitisch gebedshuis, dat nu een museum is, en het weer voor de islamitische gebeden te openen.

De Hagia Sophia heeft in feite een naamgenoot in de provincie van Trabzon (oorspronkelijk "Trapezounta" in het Grieks) aan de Zwarte Zee. Gebouwd door Manuel I tussen 1238 en 1263 is het omgebouwd tot een moskee nadat Mehmed II de stad veroverde in 1461. De fresco's werden gewit. In 1964 werd deze kerk-moskee omgebouwd tot een museum, om dan weer opnieuw te worden omgezet in een moskee in 2012.

Maar dit heeft de lokale islamitische gemeente niet tevreden gesteld. Conservatieve kranten klaagden dat "moslims werden gedwongen 'in een moskee te bidden' met christelijke iconen en fresco's." "Moslims eisten de opheffing van de beperkingen voor het vernietigen van dergelijke historische voorwerpen in hun moskee."

Niemand heeft zelfs maar gevraagd waarom er christelijke voorwerpen waren in een moskee.

In april zei de hoogste islamitische ambtenaar in Ankara dat het noemen van de massamoorden van de Ottomaanse Armeniërs door Paus Franciscus als "de eerste genocide van de 20e eeuw", alleen maar de heropening van de Hagia Sophia voor de islamitische eredienst zou versnellen.

Professor Mefail Hizli, de mufti van Ankara, zei: "Eerlijk gezegd, denk ik dat de opmerkingen van de paus alleen maar het proces zal versnellen dat de Hagia Sophia opnieuw zal worden geopend voor de [moslim]aanbidding."

Meer recent was er een grote betoging in Istanbul, waarin men eiste dat de Turkse regering de Hagia Sophia tot een moskee zou omzetten. Het evenement werd geleid door de Humanitarian Relief Foundation (IHH), de organisatoren van de Gaza-gebonden Mavi Marmara flotilla die door de Israëlische strijdkrachten overvallen werden in mei 2010.

Bij het evenement droegen demonstranten borden mee die zeiden: "Hagia Sophia moet worden heropend als een moskee" en "Laat ons leven worden opgeofferd voor de islam."

Kort voor het evenement lanceerde het Religieuze Zaken Directoraat in Turkije de tentoonstelling "Liefde van de profeet" als onderdeel van een week lang evenement gewijd aan de herdenking van de geboorte van de islamitische profeet Mohammed. Het was op deze tentoonstelling dat in de Hagia Sophia kerk de eerste Koran-voorlezing plaats vond sinds 85 jaar.

Turkije heeft geen tekort aan moskeeën. Integendeel, vrome Turken genieten het comfort van meer moskeeën per 1000 inwoners dan de shariastaat Iran. De campagnes voor de "Hagia Sophia" hebben dan ook niets te maken met een tekort aan islamitische gebedshuizen in de dichtst bevolkte stad van Turkije. Het is alleen een weerspiegeling van een islamitische kruisvaardersmentaliteit. De Turken hebben fysiek Istanbul "overwonnen" in 1453, maar de vrome Turken denken blijkbaar dat de verovering onvolledig is met het "christelijk erfgoed" erin. De "verovering" slechts volledig zal zijn als alle sporen van het "christelijk erfgoed" zijn uitgewist. Het is dezelfde mentaliteit die Turken ervan overtuigt dat Jeruzalem, voor het eerst gebouwd ongeveer 10 eeuwen voor de geboorte van de Islam, een heilige islamitische stad is.

Met de mogelijke heropening van de Hagia Sophia voor de islamitische gebeden, zullen de Turkse islamisten zich als overwinnaars voelen. Dan zullen ze vervolgens een ander heilig bouwwerk van het christendom willen veroveren. En in de Hagia Sophia moskee zullen zij zich verzamelen om te bidden voor de "bevrijding" van de "heilige islamitische stad" Jeruzalem.

Burak Bekdil, gevestigd in Ankara, is een Turkse columnist voor de Hürriyet Daily en een medewerker aan het Middle East Forum.

Bron: Turkey: "Home of Bad Jokes"