www.wimjongman.nl
De grootste bedreiging in Syrië voor Israël komt van Iran
door Efraim Inbar | 1 februari 2015
Terwijl het regime van Assad zijn greep verliest op het land, krijgen Iran en Hezbollah, de beide actieve verdedigers van het regime, meer vrijheid van handelen bij het proberen te veranderen van de status-quo langs de Israëlische noordgrens. Beide zetten zich ideologisch in voor de vernietiging van Israël en proberen om een nieuwe fase in de operaties tegen Israël te bereiken aan de Syrische zijde van de Golanhoogten - iets waar Assad zich jarenlang tegen heeft verzet.
Hezbollah beoogt een toegevoegd gebied vanwaar het schade aan Israël kan toebrengen met het uitvoeren van operaties tegen de Joodse staat, aangezien het vanuit Libanon problematisch is vanwege de binnenlandse politieke beperkingen (voornamelijk de angst voor escalatie en daaruit voortvloeiende effecten op de Libanese economie). Iran heeft een blijvende belangstelling voor het laten bloeden van Israël. Het creëren van een nieuwe bedreiging vanuit Syrië dient dit doel. Een nieuw front in Syrië zal ook haar vermogen verhogen van het afschrikken van een Israëlische aanval op de nucleaire installaties.
Een nieuw front in Syrië zal ook Iran's vermogen verhogen van het afschrikken van een Israëlische aanval op de nucleaire installaties.
De helikopteraanval in Syrië op de commandanten van Hezbollah en Iran, net voorbij de grens met Israël, schijnt aan te geven dat Jeruzalem de opening van een nieuw front niet zal tolereren. Het is niet duidelijk of deze door Israël geformuleerde rode lijn effectief zal zijn. De Hezbollah reactie - een aanval op een Israëlisch militaire konvooi in het grensgebied tussen de Golanhoogte en Libanon - werd gezien als een geschikte reactie.
Israëls contra reactie werd ook gezien, waaruit blijkt dat de regering terughoudend was om het opzettelijk te laten escaleren en er de voorkeur gaf aan terughoudend te zijn met geweld. Dit is ook wat blijkt uit Israëls gedrag in hun oorlog tegen Hamas in de zomer van 2014. Terwijl Israël's voorzichtige reactie in veel opzichten prijzenswaardig is, zal de beperkte Israëlische militaire respons op de Hezbollah-aanval de afschrikking niet verbeteren.
Afschrikking kan echter worden verbeterd als Israël voorbereidingen treft voor een grootschalige operatie tegen Hezbollah. Dit betekent een opbouw en training voor de nodige grondtroepen voor Libanese scenario's. Een dergelijke proces van opbouw is tot nu toe niet duidelijk, en Hezbollah kan daaruit afleiden dat haar enorme arsenaal (meer dan 100.000 raketten) een afschrikking creëert. Aangezien het aantal aanvallen op Israël uit Zuid-Libanon in de afgelopen maanden is toegenomen, lijkt de lange periode van rust sinds 2006 kwetsbaarder. Hezbollah is misschien minder bang om Israëlische doelwitten te treffen. Afschrikking tegen gemotiveerde rivalen zoals Hezbollah is altijd tijdelijk en verdwijnt met de tijd. Israëlische terughoudendheid is niet bevorderlijk voor het herstel van een dergelijke afschrikking. Dus om de Hezbollah raketdreiging te vernietigen is het nodig deze radicale organisatie af te schrikken, maar ook in het geval dat Israël het nodig vindt zulk een dreiging aan te pakken vóórdat het de Iraanse nucleaire infrastructuur gaat aanvallen.
Afschrikking tegen gemotiveerde rivalen is altijd tijdelijk, en nemen af met de tijd. Israëlische terughoudendheid is niet bevorderlijk voor het herstel daarvan.
De pogingen om de veiligheidssituatie in het Noorden te veranderen, heeft een wijziging nodig in de herbeoordeling van Israëls beleid richting Assad. Als hij niet langer de wens van Iran en Hezbollah zal kunnen weerstaan om terroristische aanslagen tegen Israël te plegen vanuit de Golan-hoogvlakte, wordt zijn nut voor Israël zeer beperkt. Het is waar dat de burgeroorlog in Syrië, waar slechteriken tegen slechteriken vechten, een handige strategische ontwikkeling is. Bovendien heeft Israël (onder andere spelers) een zeer beperkte invloed op de uitkomst van deze bloedige strijd, maar het voortbestaan van het Assad-regime moet niet langer een factor zijn in de Israëlische strategische berekeningen.
Eigenlijk is de val van het regime van Assad nu een Israëlisch belang. De ondergang van dit regime zou een vreselijke klap zijn voor de regionale bondgenoten - Iran en Hezbollah. Damascus is een oude bondgenoot van Teheran, en de spil van de sjiitische halvemaan. En Iran is de meest gevaarlijke vijand van Israël en de belangrijkste bron van de regionale instabiliteit. De val van Assad zou Hezbollah ook aanzienlijk verzwakken. Het zou de Hezbollah-Iraanse invloed in Libanon verminderen en maken dat de militaire opbouw van Hezbollah een meer gecompliceerde onderneming wordt. Een Hezbollah zonder Iraanse controle van Damascus zou Israël de noodzaak sparen tot militair ingrijpen in Libanon om zo te handelen met de raketdreiging.
Een Israëlisch standpunt van het negeren van Assad is ook nuttig voor Jeruzalem in betrekking tot Saoedi-Arabië, dat het Assad-regime verafschuwt.
Als Assad valt, is het niet duidelijk wat er zal gebeuren in Syrië, maar het is zeker dat de radicale Sunni-groepen invloedrijker zullen worden en de strijd over de controle op delen van het land zal blijven doorgaan. Maar onderliggende groepen zijn over het algemeen een mindere bedreiging van de veiligheid dan staten. Een Assad-geleid Syrië heeft nog steeds een arsenaal van chemische wapens en er zijn rapporten dat het probeert om het kernwapen-programma te doen herleven.
Een Israëlisch standpunt van het negeren van Assad is ook nuttig voor Jeruzalem in betrekking tot Saoedi-Arabië, dat het Assad-regime verafschuwt, en begrijpt dat haar val de groeiende Iraanse invloed in het Midden-Oosten zal beknotten. Het is de Iraanse dreiging die de strategische lijm tussen de twee staten vormt.
Natuurlijk zal de Obama-regering zal de Iraanse dreiging niet begrijpen en blijft haar onverstandige pogingen voortzetten om een akkoord met Iran te sluiten, waarbij Teheran de optie zal behouden om kernwapens te bouwen. Het probeert de sjiitische controle van Bagdad te versterken, en lijkt samen te werken met Assad tegen ISIS, wat een louter strategische afleiding bleek te zijn en accepteerde de sjiitische Houthis overname van Jemen. Daarom kon de Syrisch-Libanese schakel een nieuwe kwestie worden in de verschillen tussen Jeruzalem en Washington. Bijgevolg wordt de verlamming van het Barack Obama Midden-Oostenbeleid steeds meer als ook een Israëlische zorg gezien.
Efraim Inbar is directeur van het Begin-Sadat centrum voor Strategische Studies, professor politieke studies aan de Bar-Ilan Universiteit, en Shillman/Ginsburg medewerker aan het Midden-Oosten-Forum.