POETIN, OEKRAÏNE EN DE JODEN
17 maart 2014 | door Isi Leibler
De internationale crisis die is gecreëerd door Poetins militaire inval in de Krim, heeft ook gediend tot het opnieuw benadrukken van Ruslands relatie met de Joden. De Russische president heeft het radicale nationalisme en antisemitisme in de Oekraïne inbegrepen als de belangrijke rechtvaardigingen voor zijn interventie.
Ik heb persoonlijk ervaring met het wilde antisemitisme waarvan de regio doordrongen is, met mijn directe contacten met hoge Sovjet-autoriteiten bij de campagne om Sovjet-Joden te bevrijden, wat de kern was van mijn openbare leven gedurende vele jaren. Ik heb er geen twijfel over dat zowel in de Oekraïne als in Rusland een aanzienlijk deel van de bevolking angst heeft voor de Joden en hen blijft haten.
Juist vandaag is het bijna surrealistisch, met name wanneer we ons herinneren de belangrijke bijdrage van de Joodse dissidenten in de Sovjet-Unie aan de ondergang van het Boze Rijk. En nu zien we president Putin als de autoritaire, voormalige KGB ambtenaar, die een openlijke vriendschap laat zien ten opzichte van Joden en Israël.
Laat er geen misverstand bestaan. Rusland noch Oekraïne zijn democratieën. Maar in een relatieve mate domineert de corruptie en de vreemdelingenhaat momenteel Oekraïne en is daar extremer dan in Rusland, waar Poetin de antisemieten heeft bedwongen en herhaaldelijk vriendelijke gebaren gemaakt naar de Joodse Gemeenschap. Zo verstrekte hij bijvoorbeeld 50 miljoen dollar aan overheidsfinanciering voor een Joods Museum en Tolerantie Centrum in Moskou. Daarnaast schonk hij symbolisch en persoonlijk een maandsalaris. Hij toonde hierin een totale onverschilligheid voor de razende en krachtige antisemitische elementen in de Russische samenleving.
Poetin is een nationalist en zijn primaire motivatie is het herstellen van Rusland als een wereldmacht. Dit is wat hem heeft aangedreven om in te grijpen in Georgië en nu in de Oekraïne in wat hij ziet als een bedreigende NAVO-ingreep in zijn invloedssfeer en aan zijn grenzen. Russen vergelijken deze reactie met die van Kennedy in 1962 als reactie op Chroesjtsjov's inspanning ten aanzien van de plaatsing van raketten in Cuba.
Oekraïne heeft net als Rusland een lange geschiedenis van gewelddadig antisemitisme, dat dateert vanaf de 1648-Khmelnitsky-pogroms en verder door de Beiliss-bloedsmaad - die nog steeds een conflictkwestie is tussen veel Oekraïners - en de Russische Burgeroorlog waarin tienduizenden Joden werden afgeslacht.
De bestaande Oekraïnse Joodse gemeenschap wordt geschat op ongeveer 200.000, en heeft een goede reden om bang te zijn. Vanaf het verwerven van de onafhankelijkheid in 1991 kent Oekraïne bloeiende xenofobe rechtse partijen die vermeende speerpunten waren in de opstand tegen de corrupte president Viktor Yanukovich. Hoewel ze slechts een ondersteuning waren in de verkiezingen van 10%, zijn dit de echte neonazi's die zich zelfs van swastika symbolen bedienen en openlijk antisemitisch zijn. Opeenvolgende Oekraïense regeringen hebben hun extremistische activiteiten genegeerd of vergoelijkt, zonder inspanningen om hen te vervolgen.
Oleh Tyahnybok, leider van Svoboda, de grootste rechtse extremistische nationalistische factie, die 37 zetels in de regering bezit, heeft opgeroepen tot de bevrijding van Oekraïne van de "moscoviete Joodse maffia" en verwijst naar zijn tegenstanders als "Zhids" [scheldwoord voor Jood]. Zijn plaatsvervanger, Yuri Mykhalchyshyn, heeft een denktank opgericht aanvankelijk genaamd "Het Joseph Goebbels Politieke Onderzoekscentrum"
De partij-activisten hebben vertalingen verspreid van Mein Kampf en De Protocollen van de Wijzen van Zion. Ze vereren Stepan Bandera, eens een bondgenoot van nazi-Duitsland, wiens troepen tienduizenden Joden vermoordden. Hun antisemitisme is openlijk en heeft geleid tot de ontheiliging van synagogen en wrede daden van geweld tegen Joden.
In een poging om zichzelf portretteren als gematigd, heeft Dmitry Yarosh, leider van de ultranationalistische "Rechtse Sector", en momenteel onderdirecteur van Oekraïense Veiligheidsraad, en een kandidaat voor het presidentschap, getracht zich te distantiëren van het antisemitisme. Hij opende zelfs een hotline met de Israëlische ambassadeur in Kiev. Maar Yarosh, een gerenommeerd expert in vuurbommen, heeft ook duidelijk gemaakt dat hij niet de intentie heeft tot een ontmanteling van zijn zwart geklede paramilitaire eenheden.
President Putin, niet verrassend, gebruikt deze Oekraïense fascistische en antisemitische groepen om de nieuwe regering in diskrediet te brengen.
Echter een aantal Joodse Oekraïense oligarchen en de Joodse overkoepelende organisatie bekend als de Vaad, zegt dat het antisemitisme geen bedreiging is en heeft Poetin een leugenaar genoemd.
Een van de "Chef Rabbijnen", Rabbi Yaacov Bleich, een Karliner-Stoliner Hasid uit New York, beschuldigd zelfs de Russen ervan zich te verkleden als Oekraïense nationalisten en van antisemitische provocaties. In wat hem kan achtervolgen, bagatelliseerde Bleich ook de invloed van de antisemitische partijen in de nieuwe regering, zeggende dat hij er zeker van is dat de veiligheid van de Joden zal worden beschermd.
Joden die zich bezighouden met de politiek van een onstabiel land, waarin opeenvolgende regeringen de nationalistische antisemitische groeperingen vergoelijkten of negeerden, spelen met vuur. Chabad opperrabbijn Reuven Azman gaf een gedegen advies toen hij erop aandrong bij zijn gemeenschap om het land te verlaten, hoewel na daaropvolgende druk hij verplicht werd om aan de media te vertellen dat hij "zich niet bewust was van eventuele nieuwe antisemitische handelingen sinds de ondergang van Janoekovitsj".
Ondanks de druk van de Obama-regering om Rusland te veroordelen, heeft Israël gehandeld in zijn eigen belang en verzuimd om een standpunt in te nemen.
Lang voor de confrontaties met de VS heeft Poetin aangegeven dat hij de Joden respecteert en heeft grote inspanningen geleverd om de vriendschap naar Israël weer te geven. Hij heeft reeds twee staatsbezoeken gebracht aan Jeruzalem, de meest recente onmiddellijk na zijn herverkiezing in juni 2012. Hij wees herhaaldelijk trots naar de voormalige Russen van Israël als de grootste allochtone groep. Hij bezocht de Kotel - de Klaagmuur - zelfs bedekt met een keppeltje - iets wat zou hebben gemaakt dat zijn bolsjewistische voorgangers zich in hun graven zouden omdraaien. Hij leek volkomen onverschillig te staan tegenover het feit dat dit de islamitische groeperingen in rep en roer bracht, zowel in Israël als in het buitenland.
Dit betekent niet dat Poetin een philo-semiet is. Hij is bovenal een Russische nationalist. Noch is Poetin een bondgenoot. Hij heeft dodelijke wapens gegeven aan degenen die onze vernietiging willen, en hij wordt beschouwd als een bondgenoot van Iran en Syrië.
Maar hij ook is veel meer een realist dan president Obama en heeft geen illusies dat het islamitische fundamentalisme geen reële bedreiging vormt voor zijn land. Hij moet ook bezorgd zijn over de gevolgen voor Rusland mocht Iran een nucleaire mogendheid worden.
Als gevolg van zijn desastreuze buitenlands beleid heeft president Obama nu de weg voor Rusland geëffend om zichzelf te bevestigen in een eventueel meer dominante positie in het Midden-Oosten dan op het hoogtepunt van de koude oorlog. De Amerikaanse steun voor de Moslim Broederschap vervreemdde zelfs Egypte, dat nu ook lijkt te zijn toegetreden tot het Russische kamp. In tegenstelling tot Obama, waarvan de partners niet langer het gevoel hebben dat hij kan worden vertrouwd, heeft Poetin blijk gegeven van zijn vermogen om op te staan en wel steun te leveren namens zijn bondgenoten.
Toch proberen, ondanks Ruslands huidige steun voor Iran en Syrië, onze [Israëlische] leiders met Poetin te communiceren op een regelmatige basis en hem te overtuigen dat de radicale islamitische landen ook een bedreiging voor Rusland vormen.
Dertig jaar geleden zou ik nooit van mezelf gedacht hebben steun voor nauwere betrekkingen tussen Israël en Rusland te laten zien. We blijven overweldigend afhankelijk van de steun van de Verenigde Staten, en boven alles koesteren we onze alliantie en de gedeelde democratische waarden met het Amerikaanse volk. Toch zijn we ook verplicht om relaties met autoritaire en ondemocratische landen zoals China te ontwikkelen. Het is dus duidelijk in ons nationaal belang, zonder idealistische illusies, de banden te koesteren met een Rusland waarvan de partijleider drastisch lijkt te hebben gebroken met het eeuwenoude tsaristische en bolsjewistische antisemitisme en nu vriendschap toont jegens het Joodse volk.
De schrijver kan gecontacteerd worden op ileibler@leibler.com